VERGI ÖDEME VERGISI
Dünya Gazetesi / 2.1.2018
Anayasal ödev ve mali yükümlülüklerin yerine getirilmesi, mali
yükümlülüge baglanabilir mi? Beni uzun zamandir düsündüren bir konu. Örnegin Anayasanin
75. maddesine vatan hizmeti (askerlik görevi) her Türk’ün ödevidir. Simdi acaba
askerlik görevini yapmak, kanun koyucu tarafindan belli bir bedel ödemek
sartina baglanabilir mi? Yasa koyucu, “askere gidenler askerlik ödevlerini
yaptigi için 500 TL ödemek zorundadirlar” diye bir yasa yapabilir mi? Hemen
herkes, eminim bu soruya “olmaz”, ödevi yerine getirmek mali yükümlülüge
baglanamaz” seklinde cevap verecektir.
Peki, o zaman baska bir konuya geçelim. Vergi
ödemek de herkes için bir Anayasal ödev. Her iki ödev de Anayasa’da “siyasi
haklar ve ödevler” bölümünde, biri 72. maddede digeri 73. maddede düzenlenmis.
Simdi sorumuzu yineleyelim: Anayasal ödevi yerine getirmek, bir baska mali
yükümlülüge baglanabilir mi? Yukaridaki soruya hayir diyorsaniz, bu soruya
vergi ödevi için de hayir demek durumundasiniz.
Ancak Damga Vergisi Kanunu, hayir demiyor. Kanun, vergi
idaresinin matrahi belirleyip, tarh islemini yapip alacagini tespit etmesi için
beyanname vermeyi, bu vergiyi de tarh ettirme kosuluna bagliyor. Beyanname
veren mükellef matrahi bildirerek, aslinda idarenin alacagini kolaylastiriyor.
Mükellef idarenin isini zorlastirip beyanname vermese, idare ugrasacak, matrahi
belirlemeye çalisacak, ikmalen veya re’sen tarhiyat yapacak, ama ugrasmasina
karsilik damga vergisi tarhiyati yapamayacak. Bu durumda her beyanname vermeme
hali, özünde damga vergisinden kaçinma halini olusturmaktadir. Kaçirma
diyemiyorum, çünkü ikmalen ve re’sen tarhiyatlarda cezali damga vergisi
tarhiyati yapilmasi mümkün degil.
Beyannameler üzerinden hesaplanan damga
vergilerinin 2018 yili tutarlarina bir bakalim.
Beyanname
Türü |
Damga Vergisi
(TL) |
Yillik Gelir Vergisi Beyannamesi |
58.80 |
Yillik Kurumlar Vergisi Beyannamesi |
78.50 |
KDV Beyannameleri |
38.80 |
Muhtasar Beyannameler |
38.80 |
Diger Vergi Beyannameleri (Damga Vergisi Beyannamesi
Hariç) |
38.80 |
Gümrük Idarelerine Verilen Beyannameler |
28.90 |
SGK’ya Verilen Sigorta Prim Bildirgeleri |
28.90 |
Sigorta Prim Bildirgesi ile Muhtasar Beyannamenin
Birlestirilmis Sekline Göre verilecek Beyanname |
46.- |
Bes ortakli bir anonim sirketi ele alalim. 2018’de,
2017 gelirleri için kurumlar vergisi beyannamesi verecektir (78,50). Bu sirket
kirasi ve çalisanlari dolayisiyla her ay muhtasar beyanname (12x38.80=465,60)
ve faaliyetleri dolayisiyla her ay KDV beyannamesi verecektir(12x38.80=465,60).
Çalisanlari için her ay sigorta prim bildirgesi verecektir(12x28,90=346,80).
Kâr dagitirsa bes ortagi da muhtemelen yillik gelir vergisi beyannamesi (5x58,80=294,-)
verecektir. Bu sirket dolayisiyla yilda toplam 1.650,50 TL damga vergisi
ödenecektir. Niçin? “Beyanname verdi” diye. Neredeyse bir asgari ücretli
isçinin ücreti.
Bu sirket belediye vergilerine tabi bir alanda
faaliyet gösteriyorsa, ithalat yapiyorsa, söz konu mali yük, çok daha
artacaktir.
Bu sirket damga vergisi beyannamesi de verebilir.
Ancak her halde ayip olur diye, damga vergisi beyannamesi vermek, damga vergisi
de ödemek kosuluna baglanmamis.
Buradaki, üstelik bir kismini da gider
yazdirmadigimiz mali yük, bana biraz haksiz ve Anayasaya aykiri gibi
geliyor.