MIRAS
KALAN TASINMAZLARI SATMAK, GELIR VERGISINE MI TABIDIR?
Dr.
A. Bumin DOGRUSÖZ
Dünya Gazetesi 14.9.2017
Geçtigimiz
günlerde bazilari eski gelirler Genel Müdürü olan bir grup mali danisman ile yaptigimiz
bir toplantida, bana bir soru sordular. Dediler ki, “sana aileden bir miktar
tasinmaz kalsa ve sende bunlari satsan, satis kazancin vergiye tabi olur mu?”
“Kazanç, devamli surette tasinmaz alim-satimi ile ugrasan
bir kisi olsam, alim yapmadigima, zaten ticari isletmeme dahil de olmayacagina göre
satisim ticari kazanç olmaz, deger artis kazançlarinda da verginin konusunu
belirleyen hüküm ‘ivazsiz surette elde edilenler hariç olmak’ seklinde parantez
içi ibare tasidigina göre deger artis kazanci da olmaz” seklinde düsünüp, “bana miras kalan tasinmazlari satarsam
kazancim vergiye tabi olmaz” seklinde yanitladim soruyu.
Meger kazin ayagi öyle degilmis. Gelir vergisine tabi
olurmus. “Dalga geçmeyin, biri sinavda vergiye tabi diye yazsa, çakar” dedim.
Ne de olsa hocayiz. Beni inandiramadilar.
Bunun üzerine kanit olarak bir özelge gösterdiler.
Inanamadim. Izmir Vergi Dairesi Baskanliginca 14.8.2012 tarihinde
84098128-120-762 sayi ile verilmis bir özelge.
Aynen söyle diyor.
“Alim satima konu edilen gayrimenkulün
ivazsiz iktisap edilmesi nedeniyle, bu gayrimenkulün satisindan elde edilen kazancin
deger artis kazanci olarak vergilendirilmesi söz konusu olmayacaktir.
Ancak söz konusu gayrimenkul
satisinin ticari bir organizasyon içerisinde yürütülmesi veya bu tür
organizasyon içerisinde yürütülmemekle beraber, ayni kisiye farkli tarihlerde
veya farkli kisilere ayni tarihte satilmasi veya birbirini izleyen yillarda
satilmasi durumunda ise yapilan satislar devamli olarak alim-satim isleri ile
ugrasildigina karine teskil edeceginden elde edilen kazancin Gelir Vergisi
Kanununun 37. Maddesi çerçevesinde ticari kazanç olarak vergilendirilmesi
gerekmektedir.”
Aynen böyle diyor.
Yani özelgeye göre, bir kisiye 3 tane arsa veya 5 tane
daire kalsa, bir ticari organizasyon olusturmasa bile, tasinmazlarin ayni kisiye farkli tarihlerde veya farkli
kisilere ayni tarihte satilmasi veya birbirini izleyen yillarda satilmasi
durumunda mirasçinin ticari
kazanç mükellefi olmasi gerekmektedir. Mirasçi ilk satisindan itibaren defter
tutacak, fatura kesecek ve satislarinda KDV hesaplayacaktir. Ticari kazanç
olusmamasinin tek yolu, bunlari aynen torunlarina intikal ettirmesi.
Burada mirasçi veya mirasçilar ticari organizasyon
olustursa bile, ticari kazanç olusmaz. GVK md. 37 hem alimda hem da satimda
devamlilik ariyor. Bence ticari kazancin genel yapisindan hareketle bu dahi
yetmez. Zira ticari kazancin özünde, alim-satim isleminin kazanç elde etme
saikine yönelik olmasi, bir baska deyisle ticari isletme yapisinin olusmasi yatmaktadir.
Burada mirasçinin alimi yoktur. Miras yolu ile bedelsiz edinim vardir. Dolayisiyla
miras kalan tasinmazlar, mirasçinin ticari servetine degil, kisisel
malvarligina dahil olur. Söyle açiklayayim; diyelim ki, zaten tacir olan
birisine, bilanço usulüne göre defter tutan bir market sahibine 5 daire miras
kalsa, bunlari aktife kaydedemez. Kiraya verse, kira geliri gayrimenkul sermaye
iradidir. Çünkü tasinmaz ticareti yapmamaktadir.
Hadi “ticari kazanç olustu” diyelim. Satis kazanci nasil
saptanacak. Ivazsiz intikal söz konusu olduguna göre bütün hasilat, kazanç
olacaktir. Hiç olmazsa özelgede, tahakkuk eden veraset ve intikal vergisinin
gider olacagi vurgulansa idi. Gerçi bu da GVK md. 40’a aykiri olurdu ama.
Simdi bu durumda mirasçi, yakinlarina ucuz bedelle satis
da yapamaz. Zira transfer fiyatlandirmasi hükümleri dolayisiyla yanar (GVK md.
41/5).
Burada sirf gelir vergisi ödememek, muvazaa yapmak için
bir kisinin tasinmazlarini vefat ederek mirasçilarina birakmasi da pek
düsünülemez.
Neyse ben yine de inanmiyorum, böyle bir yoruma. Çünkü bu
özelgeye, GIB’in web sayfasinda göremedim. Galiba bana saka yaptilar.
Bir yandan da özelgeti okudukça, “iyi ki rahmetli babam
bize birden fazla tasinmaz birakmadi” diye sevinmiyor da degilim.
Yine de konu Gelir Idaresi veya Izmir Vergi Dairesi
Baskanliginin açiklamasina muhtaç gibi görünüyor.
Siz
siz olun, sakaya kurban gitmeyin.