NAKDİ
SERMAYE ARTIRIMINDA İNDİRİM TEŞVİKİ SORULARI
Dr.
A. Bumin Doğrusöz
Dünya
Gazetesi 8.4.2021
1
Nisan günü TÜRMOB tarafından YouTube-turmobtv
üzerinden Kurumlar Vergisi Semineri düzenlendi. Ben de “kurumlarda nakdi
sermaye artırımına faiz teşviki – örtülü sermaye faizi ve transfer
fiyatlandırması” konularında sunum yaptım. Toplantının son bölümü tabii ki soru-cevap
aşaması idi. Ancak gelen sorular 300 civarında
olunca normal olarak pek çoğu yanıtlanamadı. Bana gelen soruların büyük çoğunluğu,
kurumlarda nakdi sermaye artırımına faiz teşviki ile ilgiliydi. Ben de bu
yazımda, süre dolayısıyla yanıtlayamadığım soruları, benzer konularda da
tereddütleri olanlara da yararlı olabileceği inancı genelleştirerek
yanıtlayayım dedim.
xxx xxx xxx
Nakdi sermaye artırımının yapıldığı yıllarda yapılacak
hesaplamalarda, artırılan tutar değil, nakden ve fiilen ödenen tutar önem
taşır. Hesaplama, ödeme tescil tarihinden önce yapılmışsa tescil tarihinin
içinde bulunduğu ay tam ay kabul edilmek, ödemenin tescil tarihinden sonra
yapılması halinde ise ödeme tarihinin içinde bulunduğu ay tam ay kabul edilmek
suretiyle yıl sonuna kadar kalan ay süresi üzerinden yapılır. Kalan sermaye
taahhütleri ifa edildiğinde de ödeme tarihinin içinde bulunduğu ay tam ay kabul
edilmek suretiyle yıl sonuna kadar kalan ay süresi üzerinden hesaplama yapılır
xxx xxx xxx
Teşvikten
yararlanacak şekilde nakdi sermaye artırımı yapılan yıl yararlanılıp, izleyen
yıllarda sehven veya isteyerek yararlanılmamış olması durumunda tekrar bu
indirimden yararlanmaya bir engel olmadığı kanaatindeyim. Yasada veya Genel
Tebliğ açıklamalarında bunu engelleyen bir düzenleme olmadığı gibi, indirim
müessesesinin özü itibariyle de her yıl indirimden yararlanmak diğer yıllardan
bağımsız bir haktır. Ancak önceki ve yararlanmadığınız yıllar için hesaplama
yapıp, bulunan tutarı, devreden indirim tutarı olarak nazara alamazsınız.
xxx xxx xxx
İki
şirketin devir yolu ile birleşmesi halinde, devralınan şirkette daha önce söz
konusu faiz indiriminden yararlanılacak şekilde nakdi sermaye artışı yapılmış
olunması, bu nakdi sermaye artışı üzerinden devralan şirketin faiz indirimi
yapılması mümkün değildir. Çünkü burada devralan şirketin bilançosu kül halinde
devralan şirketin bilançosuna naklolunmaktadır. Artık devralan şirkette devir
suretiyle gelen sermayeden kaynaklanan artış, içeriğine bakılmaksızın nakdi
sermaye artışı olarak kabul edilemez. Nitekim anılan yasa maddesinde de “sermaye
şirketlerinin birleşme, devir ve bölünme işlemlerine taraf olmalarından
kaynaklanan sermaye artırımlarının indirim hesaplamasında nazara alınmayacağı”,
açıkça hükme bağlanmıştır.
xxx xxx xxx
Nakdi sermaye artışında yasadaki formül ile hesaplanan
indirim tutarı, kurumlar vergisi matrahından indirilir. Bu tutara isabet eden
verginin, kurumlar vergisinden indirilmesi söz konusu değildir. Ancak bu
indirim kurum kazancının indirime elverişli olduğu kadarı ile yapılabilir.
Kurum kazancının yetersiz olması halinde indirilemeyen tutar, ertesi yıla –
endeksleme yapılmaksızın aynen- devreder. Bu devreden tutarı ertesi yıl – o
yılın indirim oranlarına göre yeniden hesaplanacak- indirim tutarına ekleyerek indirim konusu
yapabilirsiniz. Bu böylece şirketin sona ermesine veya sermaye azaltımı yapana
yahut yasa maddesinde farklı bir düzenleme yapılıncaya kadar devam
edecektir.
xxx xxx xxx
Ortaklardan
sermaye avansı alınıp da yıl sonuna sermayeye eklenemiş veya yıl sonuna kadar
sermaye artırımı işlemleri tescil edilmemiş olması halinde, tescilin yapıldığı
yılda yine bu indirim teşvikinden yararlanılabilir mi? Genel Tebliğ bazında
açıklanan idari anlayışta, ortaklardan yıl içinde alınan sermaye avansları
tutarı üzerinden, yıl sonuna kadar sermayeye eklenmesi halinde, artırılan nakdi
sermaye tutarı üzerinden bu teşvikten yararlanılabileceği açıklanmıştır. Ancak
burada getirilen “yıl sonuna kadar sermaye artırımının tamamlanmış olması”
koşulu, yasadan kaynaklanmayıp, İdare tarafından ihdas edilen bir koşuldur.
Yasal dayanağı olmaması sebebiyle de -bence- bağlayıcılığı yoktur. Kaldı ki pek
çok halde de bu sürede sermaye artırımını gerçekleştirmek mümkün olamayabilir.
Ancak yine de bu gibi hallerde önerim, ileride bir cezalı tarhiyatla
karşılaşmamak için ihtirazi kayıtla beyanda bulunup dava açmanızdır. Aksi
halde, uzun yıllar yararlanabileceğiniz bu tutar üzerinden yararlanma hakkınızı
kaybedebilirsiniz.
xxx xxx xxx
Nakdi
sermaye artırımı yapılarak artırılan teşvikten yararlanılan tutarın tamamına
ilişkin Genel Tebliğ’de belirtilen belgelerin, kurumlar vergisi beyanname verme
süresi içerisinde vergi dairesine sunulması gerekmektedir. İzleyen yıllarda
–sermaye taahhüt borcuna ilişkin ödemeler de yoksa- aynı belgelerin tekrar
verilmesine gerek olmadığı kanaatindeyim.