MÜKELLEFI ZORLA UYUMSUZ YAPMAK

01.11.2018 Dr. Bumin DOGRUSÖZ - 2904 görüntülenme YAZDIR

 

MÜKELLEFI ZORLA UYUMSUZ YAPMAK

 

(1.11.2018 tarihli DÜNYA Gazetesinde yayinlanmistir)

 

  Gelir Vergisi Kanunu’nun “Vergiye Uyumlu Mükelleflere Vergi Indirimi” baslikli mükerrer 121. maddesi ile vergilerini zamaninda beyan eden ve ödeyen ticari, zirai veya mesleki faaliyeti nedeniyle gelir vergisi mükellefi olanlar ile finans, bankacilik ve sigortacilik sektörlerindekiler hariç kurumlar vergisi mükelleflerinin, hesaplanan gelir ve kurumlar vergilerinden % 5 oraninda indirim yapilmasi öngörülmüstür. Bu düzenleme, vergi aflarindan yararlanarak avantaj saglayanlar karsisinda dürüst mükellefleri korumak ve ödüllendirmek amaci ile ihdas edilmistir.

Bu mükelleflerin indirim uygulamasindan yararlanabilmesi için gerekli olan kosullar 23.12.2017 günlü Resmi Gazete’de yayimlanan 301 sayili Genel Teblig ile asagidaki sekilde somutlastirilmistir.

1) Indirimin hesaplanacagi beyannamenin ait oldugu yil ile bu yildan önceki son iki yila ait vergi beyannamelerinin kanuni süresinde verilmis ve bu beyannamelerden tahakkuk eden vergilerin de kanuni süresi içerisinde ödenmis olmasi

2) Indirimin hesaplanacagi beyannamenin ait oldugu yil ile bu yildan önceki son iki yil içerisinde haklarinda beyana tabi vergi türleri itibariyla ikmalen, re’sen veya idarece yapilmis bir tarhiyat bulunmamasi

3) Vergi indiriminin hesaplanacagi beyannamenin verildigi tarih itibariyla 1.000 Türk lirasinin üzerinde vadesi geçmis borcun bulunmamasi

4) Indirimin hesaplanacagi beyannamenin ait oldugu yil ile önceki dört takvim yilinda Vergi Usul Kanununun 359. maddesinde sayilan fiillerin islenmemis olmasi

Söz konusu mükelleflerin hesaplanan gelir ve kurumlar vergisi üzerinden hesaplayacaklari indirim tutari için Kanunda, 1.000.000,- TL üst sinir çizilmistir.

Vergiye uyumlu dürüst mükellefler için öngörülen indirim uygulamasini yukarida özetledim. Ayrintili açiklama için 301 sayili Genel Teblige bakilmasinda yarar vardir.  

            Bu kosullarin Kanun karsindaki durumu ayrica tartisilabilir.

            Ancak benim deginmek istedigim konu, son günlerde vergi dairelerinin mükellefler aleyhine küçük tutarli da olsa bazen iade talebine bazen haksiz iadeye veya incelemeye dayali olarak küçük küçük cezali tarhiyatlar göndermesidir. Örnegin, önemli miktarda vergi ödeyen bir insaat sirketine 97,35 TL, yine önemli miktarda vergiler ödeyen ve otomotiv sektöründeki bir sirkete 156,65 TL vergi ve cezasi teblig edilmistir. Görüstügüm bir vergi dairesinde bu örnekler için “öyle çok ki” oldugu ifadesi kullanilmistir.

            Önce önemli tutarlarda vergi ödeyen sirketlerin bu rakamlar için üzülmesi, çok yanlistir. Bu cezalar, hem is alemini idareden sogutmakta hem de vergi bilincinden uzaklastirmaktadir. Milyonun üzerinde vergi ödeyen bir firma, 97 TL vergiyi düsünmez.

            Her halde bu cezalar gönderilirken, “ufak rakama dava açmazlar, nasil olsa öderler” diye düsünülmektedir. Ancak bu cezali tarhiyatlar, uyumlu mükellef indirimi hakkini da mükellefe kaybettirmektedir. Örnegin, 156 TL cezali tarhiyat yapilan firma, bu yüzden 2018 beyaninda yararlanacagi 198.000 TL indirim hakkini yitirmektedir.

            Bu uygulamanin, mükellefleri açiga düsürerek, indirim haklarini elinden almak suretiyle vergi gelirlerini artirmak amaciyla yapildigini düsünmek dahi istemiyorum.

            Mükelleflere bazen ayrica pahaliya mâl olacak olan ve vergiye uyumu arttirma yerine vergiden sogutmaya yönelik bu uygulamadan vaz geçilmelidir. Vergi dairlerine, firmanin dürüstlügüne inanmalari halinde firma rakamlari, matrahlari ve ödenen vergiler karsisinda bindelerle ifade edilebilecek küçük matrah farklarini, cezali tarhiyata baglamak yerine cari dönem matrahina eklettirmek veya fatura kestirmek gibi uygulamalara gitme konusunda takdir hakkinin taninmasi gerekmektedir. Hani, yillar önce yapildigi gibi.

            Mükellefleri zorla uyumsuz yapmanin uzun vadede hazineye de pek yarari olacagini düsünmüyorum.