1 TL KAZANCA 32.500 TL VERGİ
(SOSYAL MEDYA ÜRETİCİLERİNİN
VERGİLENDİRİLMESİ)
Dr.
A. Bumin Doğrusöz
Dünya
Gazetesi / 14.10.2021
İnternet ortamındaki
sosyal paylaşım ağları ile gerek sosyal amaçlı kullanılan gerek günlük hayatı
kolaylaştıran ve akıllı telefon veya tablet gibi mobil cihazlar için
geliştirilen uygulamalar, zaman zaman veya devamlı surette bazı kişiler
tarafından kazanç kaynağı haline getirilmiştir.
Bu kapsamda youtuber, blogger/vlogger, tiktoker diye adlandırılan, ancak
genelde sosyal medya/içerik üreticileri (SMÜ) olarak kabul edilen bu kişiler
sosyal paylaşım ağları üzerinden reklâm gelirleri, sponsorluk ve satış gelirleri,
bağışlar, bahşişler ücretli abonelik gelirleri gibi çeşitli kazançlar
sağlamaktadır.
Bu kazançların
vergiye tabi olup olmadığı, hangi gelir unsuruna girdiği, KDV’ye tabi olup
olmadığı gibi konular bu güne kadar tartışmalıydılar. Bu konuda vergi incelemeleri
sürmekle birlikte bazı raporlar yazıldıysa da genelde vergi mahkemelerinde
kabul görmemekteydi.
Nihayet konu, TBMM
Genel Kurulunda kabul edilen Vergi Kanunlarında Çeşitli Değişiklikler
yapılmasına ilişkin Kanunla, 1.1.2022 sonrası için düzenlenildi Bu durumda
olanların kazançları belli koşullarla, yıl başı sonrası için istisna kapsamına
alındı.
Ancak SMÜ’lerin
kazançları istisna kapsamına alınırken, bu kazancın gelir unsurları
içerisindeki yerini belirten bir düzenlemeye kazanç unsurları içerisinde yer
verilmemiştir. Getirilen düzenleme, sistematik açıdan bu eksikliğin sonucu
olarak, geçmişi halının altına süpürmüştür. Oysa bu konuda, 31.12.2021 öncesi
doğmuş ihtilafları da ortadan kaldıracak bir geçici düzenlemeyle birlikte
düzenleme yapılması daha yerinde olurdu.
SMÜ’lerin
kazançları, bu kişilerin Türkiye’de kurulu bir bankada bu faaliyetleri için
özel bir hesap açmaları ve bütün gelirlerini bu hesap aracılığı ile elde
etmeleri koşulu ile vergiden istisna edildi. Bu hesaplara her ay gelen tutar
üzerinden bankalar % 15 vergi kesecek ve
vergi idaresine yatıracaklardır. Böylece SMÜ’lerin kazançları vergilendirilmiş
olacaktır. Bunun ötesinde bu kişilerin defter tutma, belge düzenleme, beyanname
verme, saklama ve ibraz gibi yükümlülükleri söz konusu olmayacaktır. Öte yandan
SMÜ’lerin sosyal medya üzerinden yapacakları teslim veya hizmetler (elde
edecekleri kazançlar) KDV’den de istisna olacaktır.
SMÜ’lerin sosyal
medya üzerinden sağladıkları kazançlarının dışında başkaca kazanç ve iratlarının
bulunmasının bu istisnadan yararlanma açısından bir önemi yoktur.
Ancak SMÜ’nün
kazancının Gelir Vergisi Kanununun 103. maddesinde yazılı tarifenin dördüncü
gelir diliminde tutarı aşması (bu gün için 650.000,- TL olup, gelecek yıl bu
tutar yeniden değerleme oranı oranında fazlası ile uygulanacaktır) veya SMÜ’nün
bu maksatla açacağı banka hesabının dışında da sosyal medya üzerinden elde
ettiği gelirlerinin bulunduğunun tespiti halinde, bu istisnadan yararlanmak
mümkün olmayacaktır. İstisnadan yararlanamayan kazanç yıllık gelir vergisi
beyannamesi ile vergilendirilecektir.
Ancak burada da büyük
bir adaletsizlik vardır. Bu günkü sınırla örnekleyecek olursak, 650.000 lira
gelir elde eden bir SMÜ, 97.500,- TL stopaj yoluyla vergi öderken, 650.001 TL
elde eden SMÜ, 130.000,- Lira vergi ödeyecektir. Stopajın mahsubundan sonra
32.500,- TL daha vergi yatıracaktır. Yani 1 TL kazancı için 32.500 TL vergi
ödeyecektir. Bir başka anlatımla düzenlemeye göre; 650.000 Lira hasılat
sağlayanın net kazancı 552.500 lira olurken 650.001 lira hasılatı olanın net
kazancı 520.001 Lira olacaktır.
Rahmetli Şükrü
Kızılot Hoca, benzer konuları “1 TL’nin Vergisi” diye yazardı. Demek Hoca’dan
sonra vergi sistemimiz pek ileriye gidememiş. Vergi anlayışımız, yerinde
saymış. Oysa burada olması gereken, 650.000,- Lirayı aşan kısmın yıllık beyan
yolu ile vergilendirilmesidir.
Maddedeki önceki
yazımda belirttiğim ifade zafiyetini bir kenara bırakırsak, bu istisnadan
yararlananların yapacakları ödemelerden de vergi kesme yükümlülükleri söz
konusu olmayacaktır. (Konunun özünde, 94/1. maddeye göre kazancı istisna
sınırları içinde yer alıp yıllık beyanname vermeyenlerin stopaj yapma
yükümlülükleri zaten yoktur. Maddeyle bu defa istisna sınırını aşanlar da
stopaj yapma yükümlülüğü dışına çıkartılmaktadır.) Örneğin bir SMÜ, bir ofis
kiralarsa veya yanında bir kişi çalıştırırsa, kira veya ücret ödemesinden
stopaj yapmayacaktır. Bu düzenleme, SMÜ’leri bordro düzenleme veya muhtasar
beyanname verme yükümlülüğünden kurtarmaktadır. Ancak SMÜ’lerin yanında
çalışanlar, ücretlerini vergi kesintisi söz konusu olmaksızın elde
edeceklerinden, ücret gelirleri Gelir Vergisi Kanununun 95. maddesine göre
yıllık beyanname ile beyan etmek durumunda olacaklardır.
Bu konuda ayrıntılı
açıklama, Gelir İdaresince idari anlayışı ifade eden bir Genel Tebliğ ile
muhakkak yapılacaktır. Genel Tebliğ düzenlemesinin ise büyük ölçüde 18. madde
(telif kazançları istisnası) için yapılan açıklamalar paralelinde olacağını
düşünüyorum.