SERMAYE ÜZERINDEN FAIZ INDIRIMI

(21.5.2015 tarihli DÜNYA Gazetesinde yayimlanmistir)

6637 sayili Kanunla Kurumlar Vergisi Kanununun “diger indirimler” baslikli 10. maddesine eklenen (i) bendi ile sirketlerin nakit yoluyla sermaye artirimlarini tesvik etmek, bu yolla yabanci kaynak yerine özkaynaga yönlenmelerini temin etmek amaciyla yeni bir düzenlemeye gidilmistir. Bu düzenlemeye göre “sermaye sirketleri, ticaret siciline tescil edilmis olan ödenmis veya çikarilmis sermaye tutarlarindaki nakdi sermaye artislari veya yeni kurulan sermaye sirketlerinde ödenmis sermayenin nakit olarak karsilanan kismi üzerinden Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasi tarafindan indirimden yararlanilan yil için en son açiklanan "Bankalarca açilan TL cinsinden ticari kredilere uygulanan agirlikli yillik ortalama faiz orani" dikkate alinarak, ilgili hesap döneminin sonuna kadar hesaplanan tutarin yarisi” kurumlar vergisi beyannamesinde kurum kazancindan indirileceklerdir.

Kanun anilan olanagi sadece “sermaye sirketleri” için öngörmüstür”. Sermaye sirketleri ise anonim sirketler, limitet sirketler, sermayesi paylara bölünmüs komandit sirketlerdir. Sermaye sirketi niteliginde olmayan diger kurumlar vergisi mükelleflerinin, bu olanaktan yararlanmalari mümkün degildir. Ancak finans, bankacilik ve sigortacilik sektörlerinde faaliyet gösteren kurumlar ile kamu iktisadi tesebbüsleri bu düzenleme ile getirilen olanagin kapsami disinda tutulmuslardir. Kooperatiflerin ise hem KVK 1 ve 2. Maddelerinde hem de Ticaret Kanununun 124. maddesinde sermaye sirketleri arasindan sayilmamasi dolayisiyla, bu olanaktan yararlanmalari mümkün degildir.   

Yürürlüge giris tarihi 1 Temmuz 2015 olan bu yeni düzenlemeye göre sermaye sirketlerinin bu tarihten sonra ödenmis veya çikartilmis sermayelerini nakden arttirdiklari takdirde artirilan kisim üzerinden veya bu tarihten sonra kurulacak sermaye sirketlerinin konulacak nakdi sermayenin ödenmis kismi üzerinden bu olanaktan yararlanmalari mümkündür. Sirketlere konulacak ayni sermaye için bu müesseseden yararlanma olanagi taninmamistir.

Burada nakit kavraminin kapsami önemlidir. Gelir Idaresi Kurumlar Vergisi Genel Tebliginin 5.3. ve 5.6.2.4.1 maddelerinde nakit kavramini, “sirketin kasasinda veya bankada bulunan nakit varliklar ile nakit olarak tahsil edilmese de her an nakde dönüstürülmesi kolay altin, Devlet tahvili, Hazine bonosu, Toplu Konut Idaresince çikarilan veya IMKB’de islem gören hisse senetleri, çekler, tahvil ve bonolar”  seklinde degerlendirmistir.

Bilançoda yer alan öz sermaye kalemlerinin sermayeye eklenmesi yoluyla yapilacak sermaye artirimlari, nakit karsiligi artirim degildir. Örnegin geçmis yil kârlarinin, her türlü yedek akçelerin, yeniden degerleme fonlarinin, enflasyon farklarinin, zarar telafi fonlarinin, gayrimenkul – istirak hissesi satis kazancinin istisna dolayisiyla fona alinan kisminin sermaye eklenmesi, nakit karsiligi artirim olarak kabul edilmeyecek ve bu müessese dolayisiyla indirim olanagi saglamayacaktir.

Sirket ortaklari tarafindan konulan nakdin, ortagin kendi kaynaklarindan karsilanmasi da bu müessese açisindan önemlidir. Bu husus Kanunda “örtülü sermaye müessesesi kapsaminda ortaklarca veya ortaklarla iliskili olan kisilerce kredi kullanilmak veya borç alinmak suretiyle gerçeklestirilen sermaye artirimlari, indirim hesaplamasinda dikkate alinmaz” seklinde ifade edilmistir. Bir baska anlatimla Kanun, sirketlerin kendilerinin saglayabilecegi kredi veya diger borçlanmalari, ortaklar veya onlarla iliskili kisiler üzerinden saglayip, yine bu kisiler üzerinden sirkete nakdi sermaye seklinde aktarip indirim müessesesinin kötüye kullanilmasini önlemeye çalismistir. Ancak ortak veya iliskili kisi niteliginde olmayan, üçüncü sahis durumunda olan bir kisinin borçlanarak olusturacagi kaynakla, sermaye artirimina yeni ortak olarak istirak etmesinin, getirdigi nakdi sermaye açisindan bu müesseseden yararlanmaya engel olusturmayacagi kanaatindeyim. 

Burada akla gelebilecek bir soru da, sirket ortaklarinin sirketten olan alacaklarinin sermayeye eklenmesinin “nakit artirim” kapsaminda degerlendirilip degerlendirilemeyecegidir. Kanaatimce ortagin alacaginin sirkete verilen nakit borçtan kaynaklaniyor olmasi ve bu borcun sirkete 1.7.2015 tarihinden sonra verilmis olmasi kosullari ile indirimden yararlanilabilinmesi gerekir. Belki burada sirkete borcun bu tarihten sonra verilmis olunmasi kosulu da aranmayabilir. Çünkü sirket her zaman borcunu nakden öder ve sonra da ortak bu parayi ertesi gün sirkete nakdi sermaye olarak koyabilir.

Yeni düzenlemeye göre sirketler; sermayenin nakit olarak karsilanan kisminin, Merkez Bankasi tarafindan indirimden yararlanilacak yil için en son açiklanan TL kredilere uygulanan agirlikli yillik ortalama faiz orani ile çarpilmasi sonucu bulunacak kismin yarisi” kurumlar vergisi beyannamesinde kurum kazancindan indirilecektir. Nakit artirimin yapildigi veya sirketin nakdi sermaye ile kuruldugu yil için, tescil yapilan ay da dahil edilerek kalan ay sayisina göre kist hesaplama yapilacaktir.

Konuyu bir örnekle açiklamak gerekirse, (A) A.S.’nin 2015 Eylül ayinda 1.000.000 TL nakit sermaye artirimi yaparak tescil ettirdigini ve tamaminin ödendigini kabul edelim. TCMB tarafindan en son açiklanan ticari kredilere uygulanan agirlikli yillik ortalama faiz oranini ise yüzde 18 olsun. Bu veriler dogrultusunda Kurumlar Vergisi Matrahtan Indirilecek Tutar, (Nakden Artirilan Sermaye Tutari x TCMB Faiz Orani x Indirim orani) olacaktir. Bu formüle göre bu sirket; (1.000.000 x 0,18 x 0,5=) yillik 90.000 TL indirim hakkina sahip olacaktir. Sermaye artirimi eylül’de tescil edildigi için 2015 yilinda matrahindan [(90.000/12 ay) x 4 ay =] 30.000 TL. indirecek izleyen yillarda ise 90.000 TL indirim kullanacaktir. Bu sirketin matrahinin uygun olmamasi dolayisiyla indirilemeyen tutar izleyen yila devredecektir. Bu tutarin kurumlar vergisine net etkisi ise ilk yil 6.000 TL, izleyen yillarda ise 18.000 TL avantaj biçiminde olacaktir. Sirketin ileride sermaye azaltimi yapmasi halinde ise sermayenin azaltildigi ay itibariyle, azaltilan tutar toplam nakit artirim tutarindan düsülerek hesaplama yapilacaktir.