UYUMLU MÜKELLEFLERDE VERGI INDIRIMINE
ILISKIN ÖZELGELER
Dr. A. Bumin DOGRUSÖZ
Dünya Gazetesi 13.6.2019
6824 sayili Bazi Alacaklarin Yeniden
Yapilandirilmasi ile Bazi Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Degisiklik
Yapilmasina Dair Kanunun 4. maddesi ile Gelir Vergisi Kanununun yeniden
canlandirilan mülga mükerrer 121. maddesinde yer alan vergiye uyumlu mükelleflere
vergi indirimi uygulamasina iliskin usul ve esaslara iliskin Hazine ve Maliye
Bakanligi görüsü, 301 sayili Gelir Vergisi Genel Tebligi ile açiklanmistir.
Ancak uygulama karsimiza pek çok
özel durumu da çikartabilmektedir. Bu gibi durumlarda ise idari anlayis ve
yorum ancak özelgeler araciligi ile belirlenebilmektedir. Nitekim özelgeler pek
çok olayda mükelleflerin yorumunu kolaylastirmakta veya onlara yol gösterici
olmaktadir.
Vergiye uyumlu mükelleflere vergi
indirimi uygulamasina iliskin bir kisim özelgeleri daha önce özetlemistim.
Ancak o günden bu yana yayimlanan özelgeleri de dikkate alarak listeyi
güncelledim.
? Ilgili vergi mevzuati uyarinca tecil edilerek belirlenen
sartlarin gerçeklesmesi halinde terkin edilecek vergilerin, söz konusu sartlarin
saglanamamasi durumunda, kanunlarinda öngörülen tecil süresinin bitiminden
itibaren 15 gün içerisinde ödenmesi halinde, tahakkuk eden vergilerin kanuni
süresi içerisinde ödenmis olmasi sarti ihlal edilmis sayilmayacaktir.
? Adi ortakligin borçlarindan ortaklarin müteselsilen sorumlu
olmalari nedeniyle; adî ortakligin ilgili yillarda kanuni süresinde verilen
beyannamelere istinaden tahakkuk eden vergileri süresinde ödememesi durumunda,
ortaklarinin vergiye uyumlu mükelleflere saglanan vergi indiriminden
yararlanmasi mümkün bulunmamaktadir.
? Özel Kanunlar ile yapilan matrah artirimi kapsamindaki
ödemelerin kanuni süresinden sonra yapilmasi bu beyannameler üzerine tahakkuk
eden vergilerin kanuni süresinde ödenmis olmasi sartinin
ihlali sayilmaz.
? Vergi
inceleme raporuna istinaden
tarh edilen vergilerin ve kesilen cezalarin 6736 sayili Kanundan faydalanilarak
(yapilandirilarak) ödenmis olmasi halinde vergiye uyumlu mükelleflere saglanan
%5'lik vergi indiriminden yararlanilmasi mümkün bulunmamaktadir.
? 2013 hesap dönemine iliskin olarak 2016 yilinda düzenlenen
vergi inceleme raporuna istinaden tarh edilen vergilerin ve kesilen cezalarin,
Gelir Vergisi Kanununun mükerrer 121 inci maddesi kapsaminda kesinlesmis yargi
kararlariyla veya 213 sayili Vergi Usul Kanununun uzlasma ya da düzeltme
hükümlerine göre tamamen ortadan kaldirilmaksizin, 6736 sayili Kanundan
faydalanilarak ödenmis olmasi nedeniyle, ilgili dönemlerde vergiye uyumlu
mükelleflere saglanan %5'lik vergi indiriminden yararlanma mümkün degildir.
? Öngörülen sartlari tasimadiginin sonradan tespiti hâlinde
ilgili vergilendirme döneminde indirim uygulamasi dolayisiyla ödenmeyen
vergiler, vergi ziyai cezasi uygulanmaksizin tarh edilir.
? Sartlari tasimayan indirim uygulamasi dolayisiyla ödenmeyen
vergiler açisindan zamanasimi, yapilan tarhiyatin kesinlestigi tarihi takip
eden takvim yilinin basindan itibaren baslar.
? Kanunî süresinde sorumlu sifatiyla verilmesi gereken 2 no’lu KDV
beyannamesinin kanuni süresinden sonra verilmesi de Gelir Vergisi Kanununun
Mükerrer 121 inci maddesinde yer alan %5'lik vergi indirimden yararlanma
olanagini ortadan kaldirir.
? Kanuni süresi içerisinde verilen bir beyannameye iliskin
olarak, kanuni süresinden sonra düzeltme amaciyla veya pismanlikla verilen
beyannameler vergi indiriminden yararlanilmasina engel teskil etmez. Ancak,
indirimden yararlanilabilmesi için bu beyannameler üzerine tahakkuk eden
vergilerin de kanuni süresi içerisinde ödenmis olmasi gerekmektedir. Kanuni süresinden sonra düzeltme amaciyla verilmis muhtasar beyannamede tahakkuk eden
vergilerin kanuni süresinden sonra ödenmesi halinde, Gelir Vergisi Kanununun
mükerrer 121 inci maddesinde yer alan indirimden yararlanmak mümkün degildir.
? Uluslararasi trafikte gemi isletmeciligi faaliyeti ile ugrasan
ve Türkiye'de dar mükellef olarak vergilendirilen Sirketin, Türkiye’de A.S.
seklinde bir acentesinin bulunmasi ve Sirketin tüm vergi ve yasal
yükümlülüklerini yerine getirmesi, Sirket adina tespit edilen tüm eksik
yükümlülüklere iliskin ceza ve ihbarnamelerin ise Türkiye’deki acente A.S.
adina düzenlenmis olmasi, Sirketin herhangi bir vergi borcunun bulunmamasi
durumunda; Sirketin tüm vergi ve yasal yükümlülükleri ile Sirket adina tespit
edilen tüm eksik yükümlülüklere iliskin ceza ve ihbarnamelerde acente
durumundaki A.S.’nin muhatap olarak
alinmasi Kurumlar Vergisi Kanununun 28 inci maddesi hükmü geregi bu islemlerin
tamami Sirket hesabina yapildigindan ve verginin mükellefi de Sirket oldugundan,
Gelir Vergisi Kanununun mükerrer 121 inci maddesinde yer alan sartlarin
saglanamamasi halinde Sirketin söz konusu vergi indiriminden yararlanmasi
mümkün bulunmamaktadir.
? Mevcut bir kurumun baska bir kurumu devralmasi suretiyle
gerçeklesen birlesmelerde devralan kurumun Gelir Vergisi Kanununun mükerrer 121
inci maddesinde yer alan indirim hükmünden faydalanabilmesi için devralan ve
devrolunan kurumlarin her ikisinin de maddede yer alan sartlan saglamasi
gerekmektedir. Buna göre, Gelir Vergisi Kanununun mükerrer 121 inci maddesinde
yer alan "Indirimin
hesaplanacaga beyannamenin ait oldugu yil ile bu yildan önceki son iki yila ait
vergi beyannamelerinin kanuni süresinde verilmis olmasi" sarti, birlesme neticesinde devir alinan
ve devralan A.S. açisindan saglanamadigindan kurumlar vergisi beyannamesinde
söz konusu vergi indiriminden faydalanmak mümkün bulunmamaktadir.
? Bir limitet sirketin anonim
sirkete dönüsmesi durumunda limited
sirkete ait kist dönem beyannamesi de dahil olmak üzere dönüsüm öncesi limitet
sirketin son iki yila iliskin tüm vergi beyannamelerinin kanuni süresi
içerisinde verilmis ve bu beyannameler üzerine tahakkuk eden vergilerin de
kanuni süresi içerisinde ödenmis olmasi, ayrica 193 sayili Gelir Vergisi
Kanununun Mükerrer 121 inci maddesinde yer alan diger sartlarin da bulunmasi
halinde kurumlar vergisi beyannamesinde %5 vergi indirimi uygulamasindan
yararlanmak mümkün bulunmaktadir