DÖVIZLI SÖZLESMELERIN UYARLANMASINDA DAMGA VERGISI

(Yok Demistik Zaten)

DÜNYA GAZETESI 27.11.2018

13.9.2018 günlü Resmî Gazete’de yayimlanan 85 sayili “Türk Parasi Kiymetini Koruma Hakkinda 32 Sayili Kararda Degisiklik Yapilmasina Dair Karar”in uygulanmasi kapsaminda, döviz cinsinden kararlastirilmis sözlesmelerdeki bedellerin Türk parasi olarak degistirilmesine iliskin düzenlenen kagitlarda damga vergisi olup olmayacagi tartismasina, Maliye Bakanligi nihayet yayinladigi 22 sayili Sirkülerle son verdi. Açiklama söyle:

“85 sayili Cumhurbaskani Karari kapsaminda döviz cinsinden düzenlenmis olan sözlesmelerin bedellerinin Türk Lirasi (TL) olarak yeniden belirlenmesine iliskin düzenlenen kagitlarin;

- Sözlesmelerin diger maddelerinde (taraf, süre uzatimi, yeni is ilavesi vb.) bir degisiklik yapilmaksizin münhasiran bedele iliskin düzenleme yapilmasi,

- Yapilacak degisiklik sonrasi Türk Lirasi cinsinden belirlenecek toplam bedelin, ilk sözlesmede yer alan döviz cinsinden bedel ile degisiklige iliskin kagidin düzenlendigi tarihteki Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasinca ilan edilen cari döviz satis kurunun çarpimi suretiyle bulunacak tutari geçmemesi,

- Ilk sözlesmeye atif yapilmis olmasi

sartlarini birlikte tasimasi halinde, söz konusu degisiklige iliskin kagitlardan ayrica damga vergisi aranilmayacaktir.

Diger taraftan, sözlesme bedelinin Türk Lirasina uyarlanmasina yönelik düzenlenen kagidin, yabanci para ile düzenlenen sözlesmenin diger maddelerinde bir degisiklik yapilmaksizin, düzenlendigi tarihteki Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasi döviz satis kurlarina göre hesaplanacak tutardan daha yüksek bir bedel içermesi durumunda, ilk sözlesmedeki damga vergisinin azami tutardan ödenmemis olmasi kaydiyla, artan tutar üzerinden damga vergisine tabi tutulmasi gerekmektedir.

Yabanci para cinsinden düzenlenen sözlesmelerde damga vergisinin azami tutardan ödenmis olmasi halinde ise, degisiklige iliskin kagidin yukarida belirtilen nitelikleri haiz olmasi kaydiyla, artan bedel nedeniyle bu kagittan ayrica damga vergisi aranmayacaktir.

Bedelin Türk Lirasi olarak belirlenmesine iliskin düzenlenen kagidin, ilk sözlesme yerine yeni bir sözlesme olarak veya ayni sonucu doguracak sekilde bedel disindaki unsurlari da degistirecek sekilde düzenlenmesi halinde, bu kagit için genel hükümler çerçevesinde damga vergisi aranilacagi tabiidir”.

              Uygulamada hemen hemen hukukçu olmayan bütün meslek mensuplari, kolaya kaçip, dövizli sözlesmelerin TL’na çevrilmesine iliskin protokol veya ek sözlesmelerin damga vergisine tabi olacagini savunurken, bendeniz burada damga vergisi olamayacagini asagidaki satirlarla savunmustum.  

“Damga vergisine iliskin mevzuatina bakilarak, uyarlamalarda sözlesme ediminin degisecek olmasi nedeni ile damga vergisinin dogacagi ileri sürülmektedir. Ancak etik açisindan bakilirsa sorun bir adaletsizlik de içermektedir. Özel hukuk sözlesmelerine -kamu yarari nedeni ile hakli da olsa- yapilan müdahale ile adeta “durup dururken” sözlesme taraflari kamu zoru ve baskisi ile mali yükümlülük altinda birakilmaktadir. Bence burada, daha önce yapilmis ve damga vergisi ödenmis sözlesmelerle ilgili olarak, 85 sayili Cumhurbaskani Karari geregi hiçbir hükmü degistirilmeksizin sadece ediminin uyarlanmasi dolayisiyla düzenlenecek protokollerin damga vergisinin konusu disina çikartilmasi gerekmektedir. Burada söz konusu düzenleme, bahsettigimi kosullarla düzenlenecek uyarlama protokollerinin yeni bir sözlesme olusturmayacagi ve damga vergisinin konusuna girmeyecegi, bir Genel Teblig ile kabul olunabilir.” (25.9.2018 günlü DÜNYA Gazetesi)

“Kisisel kanaatim; damga vergisinin konusuna sözlesmelerin dahil olmasi, sözlesmelerin ise taraflarin özgür iradelerinin kesismesi ile meydana gelecek olmasi noktalarindan hareketle, burada taraflarin yeni bir sözlesme yapma niyetlerinin bulunmamasi, yapilanin daha önce özgür irade ile olusmus sözlesmelerin kamu otoritesinin emredici düzenlemelerine uygun hale getirilmesi olduguna, edimi degistiren iradelerin yaptirim tehdidi ile ortaya çikmasi sebepleri ile döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak belirlenmis edimlerin TL cinsine çevrilmesinde (uyarlanmasinda) yeni bir sözlesmenin veya yeni bir edimin ortaya çikmadigi ve dolayisiyla bu konudaki protokollerin damga vergisinin konusuna girmeyecegi seklindedir.” (30.10.2018 günlü DÜNYA Gazetesi)

Görüsümüzün Maliye Bakanliginca da benimsenmesi, tabii ki memnuniyet verici. Galiba yine hakli çiktik.

Bu Sirkülerin yayimindan önce damga vergisini hesaplayarak ödemis olanlar, Vergi Usul Kanununun hata ve düzeltme hükümlerine göre iade talep edebilirler.