SERMAYE SIRKETLERININ KOLAYLASTIRILMIS BIRLESMESI

(9.6.2015 tarihli DÜNYA Gazetesinde yayimlanmistir)

Ticaret Kanunu sermaye sirketlerinin, bir baska sermaye sirketi ile veya kooperatiflerle birlesmesine cevaz vermistir. Sermaye sirketlerinin sahis sirketleri ile birlesmesine ise sermaye sirketinin devralan sirket konumunda olmasi kosulu ile izin verilmistir.

            Bir sermaye sirketi, tasfiye halindeki bir sermaye sirketini de,  tasfiye halindeki sirketin malvarligiin dagitilmasina baslanilmamis olmasi kosuluyla devralabilir. Yine bir sermaye sirketi, sermayesi ile yedek akçeleri toplaminin yarisi zararlarla kaybolan veya borca batik durumda bulunan bir sirketi de, bu sirketlerin kaybolan sermayesini veya borca batiklik durumunu karsilayabilecek tutarda, serbestçe tasarruf edebilecegi özvarliga sahip olmasi kosulu ile devralabilir.

            Birlesme, birlesmeye katilan sirketlerin yönetim organlarinca imzalanacak yazili bir “Birlesme Sözlesmesi” üzerinden gerçeklestirilir. Birlesme sözlesmesinin imzalandigi tarihle son bilanço tarihi arasinda alti aydan fazla bir süre geçmisse veya taraf sirketlerin malvarliklarinda önemli degisiklikler meydana gelmisse bir ara bilanço çikartilarak birlesmenin bu bilanço üzerinden yapilmasi gerekir. Aksi halde son bilanço birlesmeye esas alinabilir. Birlesmeye katilan sirketlerin yönetim kurullarinin ayrica veya birlikte bir “Birlesme Raporu” hazirlamalari gerekmektedir.

            Birlesme sözlesmesi, birlesme raporu ve son üç yilin mali tablolarinin, birlesme sözlesmesinin görüsülecegi genel kurul toplantisindan en az 30 gün önce ortaklarin, intifa senedi sahiplerinin ve sirketlerce menkul kiymet ihraç edilmisse onlarin ve diger ilgililerin bilgi ve incelemesine sunulmasi gerekir. Dolayisiyla birlesme sözlesmesinin onaylanacagi genel kurul tarihi ile söz konusu belgelerin ilan tarihi arasinda en az 30 gün bulunmasi gerekmektedir. Ancak küçük ve orta ölçekli sirketler, genel kurullarinda tüm pay sahiplerinin oy birligi ile alacagi bir kararla söz konusu inceleme hakkini kaldirabilirler.

            Ticaret Kanunu, birlesme sürecini ayrintili olarak düzenlemis olmakla birlikte “kolaylastirilmis birlesme” seklinde bir yöntem de ihdas ederek kosulari tasiyan sirketler için bazi formaliteleri kaldirarak islemleri hizlandirma olanagi da saglamistir.

Kolaylastirilmis birlesmeden yararlanabilme, Ticaret Kanunda iki halden birinin gerçeklesmesi kosuluna baglanmistir. Bunlardan birincisi, devralacak sirketin devralinan sirketin oy hakki veren bütün paylarina sahip olmasidir. Kolaylastirilmis birlesmeden yararlanilabilinmesinin mümkün oldugu ikinci durum ise bir sirket veya bir gerçek kisinin yahut sözlesme dolayisiyla bagli bulunan kisi gruplarinin birlesmeye katilan sirketlerin oy hakki veren bütün paylarina sahip olmasidir. Örnekleyecek olursak, (A) A.S., (B) A.S.’nin bütün paylarina sahipse, (B)’yi kolaylastirilmis birlesme yoluyla devralabilir. Ayni sekilde (A) A.S. veya bay (A), (B) ve (C) A.S.’nin tüm paylarina sahipse, (B) A.S. ile (C) A.S. kolaylastirimis birlesme yoluyla birlesebilirler.

Bu sekilde kolaylastirilmis birlesme yolundan yararlanarak birlesmek isteyen sirketlerin, birlesme sözlesmelerinde sadece birlesmeye katilan sirketler hakkinda bilgiye, azlik pay sahiplerine ayrilma akçesi teklif edilecekse bunun tutarina ve bu seçimlik hakkin kullanimina iliskin bilgiye (ve sahis sirketi devraliniyorsa eski borçlar için sinirsiz sorumlu olmaya devam edecek ortaklarin ismine) yer vermeleri yeterli olup, ayrica birlesme raporu düzenlemelerine gerek yoktur. Ayrica bu yolla birlesme halinde, yukarida belirttigimiz inceleme hakkinin saglanmasi ve birlesme sözlesmesini genel kurullarin onayindan geçirilmesi de söz konusu olmayacaktir.

Devralacak sirketin devralinan sirketin oy hakki veren paylarinin en az % 90’ina sahip sahip olmasi halinde de kolaylastirilmis birlesmeden yararlanmak mümkündür. Ancak bu durumda azinlikta kalan pay sahiplerine, istedikleri takdirde ortakliktan ayrilma hakkinin taninmasi, kalmayi tercih etmeleri halindeyse onlar için bir ek ödeme yükümlülügünün dogmamasi gerekir.

Bu sekilde, yani % 90 payina sahip olunan sirketi kolaylastirilmis birlesme yoluyla  devralinarak birlesmenin saglanmak istendigi hallerde ise sirketlerin birlesme sözlesmelerinde sadece birlesmenin amaç ve sonuçlarini, devralan sirketin birlesme dolayisiyla sermayesinde yapacagi artirimi, degisim oranini ve birlesmenin birlesen sirketlerin çalisanlari üzerindeki etkileri ve bu konuda alinacak tedbirleri belirtmeleri yeterli olup ayrica birlesme raporu düzenlemelerine gerek yoktur. Ancak azlik pay sahiplerine ayrilma hakkinin taninmasi halinde azlik pay sahiplerine ayrilma akçesi teklif edilecekse bunun tutarina ve bu seçimlik hakkin kullanimina iliskin bilgiye de yer verilmesi gerekmektedir. (Bu durumdaki sirketlerin hazirlayacaklari birlesme sözlesmesinin içerigini belirleyen Ticaret Kanunu 156/2 maddesinde 147. maddeye yapilan atif kanaatimizce yanlis olup, 146. maddenin fikralarina atif seklinde anlasilmasi gerekmektedir. Aksi takdirde birlesme sözlesmesinde birlesme sözlesmesine yer verme zorunlulugu gibi anlamsiz bir sonuç ortaya çikmaktadir). Bu durumda sözlesmenin genel kuruldan geçirilmesi zorunlu degilse de, ilgililere 30 günlük inceleme hakkinin taninmasi zorunludur. 

Sirketlerin birlesme kararlarinin ve bölünme sözlesmesinin tescili ile birlesme tamamlanmis olur ve devralinan sirket infisah eder. Ancak devrolan sirket tescil islemini yaptirmadikça, devralan sirket (kurulus veya sermaye artirimi islemlerinin) tescilini yaptiramaz.

Birlesmeye katilan sirketlerden her birinin özvarliklarinin tespitine ve sirketlerin çesitli sicillerde kayitli malvarliginin bulunmasi halinde bunlarin degerlerinin tespitine, tasfiyedeki sirket devraliniyorsa malvarligi dagitiminin baslanilmadigina, borca batik sirketin devralinmasi halinde devralan sirketin özvarliginin devralmaya uygun olduguna iliskin YMM veya SMMM raporunun da ticaret siciline sunulmasi gerekmektedir.