EMEKLI AYLIKLARININ HACZI

08.11.2018 Dr. Bumin DOGRUSÖZ - 2834 görüntülenme YAZDIR

EMEKLI AYLIKLARININ HACZI

Dünya Gazetesi 8.11.2018

Bankalarin özensiz kredi karti dagitmasi, herkesin cebinde en az bes –alti kredi karti bulunmasi, teminat ve varliklara bakilmaksizin yüksek limitler verilmesi, taksitler, kampanyalar, kart borçlarinin ayrica taksitlendirilmesi,  vergi borçlarinin dahi kredi karti kuruluslarinca taksitlendirilerek ödenmesinin saglanmasi derken toplum gelirinden fazla harcamaya yönlendirildi ve neticede kart sahiplerinin büyük bölümü kredi karti borçlusu haline getirildi. Kart borçlarinin ödenememesinin en önemli sonuçlarindan birisi de borçlu hakkinda cebri takip yapilmasi ve malvarligina yahut gelirlerine haciz konulmasidir. Bize de bu kapsamda gelen sorularin önemli bir bölümü bu konuda olunca ve sorular içinde emekli ayliklarinin haczedilip haczedilemeyecegi sorusu yogunlasinca, biz de bu yazimizda bu konuyu tekrar irdeleyelim istedik.  

            5510 sayili Sosyal Sigortalar ve Genel Saglik Sigortasi Kanununda (madde 93/1) bu konuda,  “Bu Kanun geregince sigortalilar ve hak sahiplerinin gelir, aylik ve ödenekleri  devir ve temlik edilemez, gelir, aylik ve ödenekler, Sosyal Güvelik Kurumunun alacaklari  ile nafaka borçlari disinda haczedilemez.“ hükmü yer alirken. Icra Iflas Kanununda (IIK) emekli ayliklarinin kismen haczedilebilecegine ilisin düzenleme yer almistir.   

            Bize göre 5510 sayili Kanun düzenlemesinin, konumuz açisindan IIK’ya nazaran hem özel kanun niteliginde olmasi hem de sonraki kanun niteliginde olmasi dolayisiyla, icra takiplerinde icra memurlarinca dogrudan nazara alinmasi gerekirken, uygulamada, “icra memurlarinin evveliyetle Icra Iflas Kanunu ile bagli oldugu ve buna göre haciz taleplerini uygulamak zorunda olduklari, borçlularin ise 5510 sayili Kanunun özetledigimiz 93. maddesine dayanarak Icra Mahkemesine sikâyet hakkina sahip olduklari ve haczi kaldirma yetkisinin Icra Mahkemesine ait oldugu” seklindeki anlayis sebebiyle sikintilar ortaya çikmistir. Bunun üzerine 5838 sayili Kanunun ile (md. 32) söz konusu 93. maddesinin birinci fikrasina “Bu fikraya göre haczi yasaklanan gelir, aylik ve ödeneklerin haczedilmesine yönelik talepler, borçlunun muvafakati bulunmamasi halinde, icra müdürü tarafindan reddedilir” hükmü eklenmistir.

            Bu düzenlemeye göre emekli ayliklarinin, Sosyal Güvenlik Kurumuna olan borçlar ve nafaka borçlari disindaki borçlar için haczi talep edildiginde icra müdürlükleri borçlu emeklinin hacze muvafakati olmadikça bu talepleri yerine getirmemek, reddetmek zorundadirlar.   

            Böylece burada baska bir soru gündeme gelmistir. Bu muvafakat acaba, emeklilere veya ücretlilere kredi karti verilirken, emeklilik halinde geçerli olmak üzere, kredi karti sözlesmesine hüküm konulmak suretiyle alinabilir mi? Bize göre kredi karti sözlesmesi ile bastan verilecek bu tür muvafakatler, kisilerin özgür iradesine dayanmadigindan, bankalar veya kredi karti kuruluslarinca önceden hazirlanmis tip sözlesmeler içerisinde yer aldigindan geçerli olmaz. Nitekim Yargitay 11. Hukuk Dairesinin içtihatlari da bu tip sözlesme hükümleri ile veya baska sekillerde icra takibinden önce verilmis haciz muvafakatlerinin geçerli olmadigi yönündedir. Zaten IIK’nin “bu konuda önceden yapilacak sözlesmelerin geçerli olmadigina iliskin 83/a maddesi de bu sonucu vermektedir. 

5510 sayili Kanunda yer alan düzenlemenin anlami ve kamu borçlari dolayisiyla emekli ayliklarinin haczi konulari ise gelecek yazimda.