KURUMLARIN DAGITILMAMIS KÂRLARINA STOPAJ GELIYOR

Dr. A. Bumin DOGRUSÖZ

Dünya Gazetesi 3.10.2017

Geçtigimiz günlerde Meclise sunulan Torba Kanunu ile vergi kanunlarinda önemli degisiklikler öngörülüyor. Öngörülen bu degisiklikleri Cuma günkü yazimda özetle aktarmistim. Artik sira ayrintili irdelemelerde. Ilk olarak da, is dünyasini yakindan ilgilendiren Sirketlerin dagitilmamis kârlarina getirilen stopaji ele alacagim.

            Pek çok sirketin kâr dagitmamasina ragmen büyük ortaklarinin olmayan gelirleri ile refah içerisinde yasadiklari gerçegi karsisinda maliye, dagitilmamis kâra gözünü dikti. Pek haksiz da sayilmaz. Kârlarin gelecege yönelik yatirim planlamasi veya özel bir amaç olmaksizin yillardir yedek akçelerde bulunmasinin da pek fazla bir anlami bulunmamaktadir. Öte yandan dagitilmamis kâri stopaja tabi tutmak, daha önceden de uygulanmis bir model. Yeni bir sey degil.  

            Kurumlari kâri sermayeye eklemeye yöneltmek amaciyla, yeni Torba Kanununda (Gelir Vergisi Kanununun 94. Maddesine eklenmesi öngörülen bir alt bent ile) “tam mükellef kurumlar tarafindan elde edildigi hesap dönemine iliskin kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesi gereken ayi izleyen ikinci ayin sonuna kadar sermayeye eklenmeyen ve/veya kâr dagitimina konu edilmeyen dagitilabilir kurum kazançlarindan”  stopaj yapilmasi öngörülmektedir.

            Önce sunu belirteyim. Bentte geçen “ve/veya” ibaresi Türkçe zafiyetidir. Bu cümlede “veya” ihtimalinin oldugu yerde “ve” ihtimali olasiligi yoktur. Tasarilarin “vergi” ve “hukuk” kurallari açisindan özenli olmasi gerektigi gibi Türkçe açisindan da özenli olmasi gerekmektedir.

            Stopajin orani, belli degildir. Eklendigi madde itibariyle % 25 olacak olmakla birlikte, bu oranin mantiksizligi dikkate alindiginda, maddedeki yetkiye istinaden Bakanlar Kurulu Karari ile düzenlenecegi anlasilmaktadir. Simdilik açiklamalar bu stopajin % 1 oraninda oldugu yönünde olmakla birlikte benim tahminim zamanla bu oranin % 5 civarinda olacagidir.

            Bu vergi kesintisi, 2017 kazanci için söz konusudur. Önceki yillarda dagitilmayarak yedek akçelere alinmis dagitilmamis kârlarin bu stopajin matrahina girmesi söz konusu degildir. Zaten aksi halde geçmise etkili vergileme yapilmis olur, anayasal ilkelere ters düser. 2017 yilinin sonuna yaklastigimiz dikkate alindiginda, 2017 için söz konusu olmasi, geçmise etkili vergilemeyi olusturmaz.   

            Bu vergi kesintisinin matrahi, “kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesi gereken ayi izleyen ikinci ayin sonuna kadar sermayeye eklenmeyen ve/veya kâr dagitimina konu edilmeyen dagitilabilir kurum kazançlari” olacaktir. Dolayisiyla dagitildiginda stopaja tabi olacak veya olmayacak kâr kismi ayirimi söz konusu degildir.

            Söz konusu vergi kesintisi yapildiktan, bir baska deyisle kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesi gereken ayi izleyen ikinci aydan sonra söz konusu dagitilmamis kârin sermayeye eklenmesi halinde, kesinti tutari (kismen sermayeye eklenmesi halinde bu kisma isabet eden kesinti tutari) kuruma iade edilecektir.

             Kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesi gereken ayi izleyen ikinci aydan sonra kesintiye konu olan kârin dagitilmasi halindeyse yapilmis kesinti tutari, dagitilan kazançlar üzerinden GVK md. 94/6b.i, GVK md. 94/6b.ii, KVK md. 15 ve 30 uyarinca yapilacak kesintiden mahsup edilecektir. Bu mahsupta, dagitilmamis kârdan yapilan stopajin tamami dikkate alinacaktir. Burada yapilmis dagitilmamis kâr stopajinin, dagitilan kâra tekabül eden tamami dikkate alinacaktir. Yoksa dagitilan kârin, stopaja tabi olup olmamasinin bir önemi yoktur. Dagitilmamis kâr stopajinin, kâr dagitimi üzerinden yapilan stopajdan mahsubuna ragmen arta kalan kismi olusursa bu kisim iade edilecektir. Nitekim, kurumun dagittigi kârin tamami stopaj disi olabilir. Örnegin, bes ortakli bir holding’in bütün ortaklari tam mükellef kurum niteliginde olabilir. Bu durumda kâr dagitimina bagli stopaj söz konusu olamayacagi için, dagitilmamis kâr stopajinin tamami iade olunacaktir.

            Kurumlarin kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesi gereken ayi izleyen ikinci ayin sonuna kadar, sermaye ekleme veya kâr dagitma yoluna gitmeleri halinde, dagitilmamis kâr stopajini yapmalari söz konusu olmayacaktir.

            Bu ihdasi öngörülen stopajin amaci madde gerekçesinde, kurumlari kârlarini sermayeye eklemelerini temin seklinde açiklanmistir. Ancak düzenlenis biçimi ile gerekçe bagdasmamaktadir. Eger gerekçedeki düsünce ihdasi öngörülen stopajin ihdas saiki ise, bu stopajla amacin gerçeklesmesi mümkün degildir.

Buradaki amacin gerçeklesmesi için, cari yil kârlarinin sermayeye eklenmesi halinde de, eklenen tutarlarin KVK md. 10/1-i bendinde düzenlenmis “nakdi sermaye artirimi tesvikinden” yararlanacagi öngörülse idi, daha yararli olurdu. Hem bu yol ayni zamanda “yatirim ortaminin iyilestirilmesi”ne de hizmet ederdi.

NOT : Söz konusu Torba Kanunun tam  metnine ve gerekçesine “www.bumindogrusoz.com” adresinden ulasabilirsiniz.