NAKIT SERMAYE ARTIRIMLARINDA UYGULANACAK INDIRIM ORANI

Dr. A. Bumin DOGRUSÖZ

Dünya Gazetesi / 8.1.2019

6637 sayili Kanunla Kurumlar Vergisi Kanununun “diger indirimler” baslikli 10. maddesine eklenen (i) bendi ile sirketlerin nakit yoluyla sermaye artirimlarini tesvik etmek, bu yolla yabanci kaynak yerine özkaynaga yönelmelerini özendirmek amaciyla bir tesvik düzenlemesi getirilmis ve 1.7.2015 tarihinden sonra uygulanmaya baslanilmistir. Bu düzenlemeye göre; “sermaye sirketleri, ticaret siciline tescil edilmis olan ödenmis veya çikarilmis sermaye tutarlarindaki nakdi sermaye artislari veya yeni kurulan sermaye sirketlerinde ödenmis sermayenin nakit olarak karsilanan kismi üzerinden Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasi tarafindan indirimden yararlanilan yil için en son açiklanan "Bankalarca açilan TL cinsinden ticari kredilere uygulanan agirlikli yillik ortalama faiz orani" dikkate alinarak, ilgili hesap döneminin sonuna kadar hesaplanan tutarin % 50’si” kurumlar vergisi beyannamesinde kurum kazancindan indirileceklerdir.

Bu % 50 orani, Kanunun yayimindan sonra Bakanlar Kurulu Karari ile bazi haller için yükseltilmis, bazi haller için ise sifira indirilmistir. Anilan Bakanlar Kurulu Karari 30.6.2015 günlü Resmî Gazete’de yayinlanmistir.  Daha sonra Maliye Bakanligi gerek Kanun düzenlemesinin gerek Bakanlar Kurulu Kararinin uygulamasina iliskin görüslerini 9 sayili Kurumlar Vergisi Genel Tebligi ile açiklamistir.

Daha sonra yayimlanan 10 sayili Kurumlar Vergisi Genel Tebliginde sermaye avanslari konusu da açikliga kavusturulmustur. Bu düzenlemeye göre; “Ileride gerçeklestirilecek sermaye artirimindan kaynaklanan sermaye taahhüdünün yerine getirilmesinde kullanilmak amaciyla, sermaye artirimina iliskin karardan önce ortaklar tarafindan sermaye avansi olarak sirketin banka hesabina yatirilan tutarlarin; a) Banka hesabina yatirildigi tarihten itibaren sirketin bilançosunda öz sermaye kalemleri arasinda yer alan “Diger Sermaye Yedekleri” hesabinda izlenmesi ve b) Banka hesabina yatirildigi tarihin içinde bulundugu hesap döneminin sonuna kadar bu tutarlarla ilgili sermaye artirimina iliskin kararin ticaret siciline tescil ettirilmesi sartiyla, söz konusu kararin ticaret siciline tescil ettirildigi tarih esas alinarak indirim uygulamasinda dikkate alinmasi mümkündür.”

Bu açiklamaya göre; sirketin banka hesabina yatirildigi tarihi kapsayan hesap döneminde sermayeye eklenmeyen sermaye avansi niteligindeki tutarlarin, indirim uygulamasinda dikkate alinmasi idari anlayista mümkün degildir. Ancak bu açiklamanin yasal bir dayanagi olmadigi kanaatindeyim.

Ayrica, sirketin banka hesabina yatirildigi tarihten itibaren bilançoda öz sermaye kalemleri arasinda yer alan “Diger Sermaye Yedekleri” hesabinda izlenmeyen tutarlar için, ilgili hesap döneminde bu tutarlari kapsayan sermaye artirimi gerçeklestirilse dahi indirim uygulamasindan faydalanilmasi mümkün bulunmamaktadir. Ortak tarafindan sermaye avansi bankaya yatirildiginda, önce ortaklara borçlar hesabina alinsa, sonra “diger sermaye yedekleri” hesabina aktarilirsa, Teblige göre uygulamadan yararlanmak yine mümkün olmayacaktir. Çünkü 9 sayili Genel Teblig’de, bilanço içi kalemlerin birbiri içinde mahsubu seklinde gerçeklestirilen sermaye artislarinin indirim tutarinin hesabinda dikkate alinmasinin mümkün olmadigi açiklanmistir. Bu anlayista ortak tarafindan sirkete nakden verilmis borçlarin daha sonra sermayeye eklenmesinde de bu müesseseden yararlanmak mümkün gözükmemektedir. Ancak bu düsünüsün de yasal dayanagi olmadigi inancindayim.

Indirim uygulamasinda dikkate alinacak faiz orani Kanunda “Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasi tarafindan indirimden yararlanilan yil için en son açiklanan bankalarca açilan TL cinsinden ticari kredilere uygulanan agirlikli yillik ortalama faiz orani" olarak düzenlenmistir. Konuyu açiklayan 9 sayili Genel Teblig’de “bankalarca açilan TL cinsinden ticari kredilere uygulanan agirlikli yillik ortalama faiz orani” olarak, TCMB tarafindan indirimden yararlanilan yil için en son açiklanan “Bankalarca Açilan Kredilere Uygulanan Agirlikli Ortalama Faiz Oranlarindan ‘Ticari Krediler (TL Üzerinden Açilan) (Tüzel Kisi KMH ve Kurumsal Kredi Kartlari Hariç)’ faiz oraninin” dikkate alinmasi gerektigini açiklamistir. (md.10.6.1)

Söz konusu oran Merkez Bankasi verilerine göre 2018 yili sonu itibariyle % 27,04 olarak gerçeklesmistir. (Bu oran 2015 yilinda % 14,65, 2016 yilinda % 13,57 ve 2017 yilinda % 17,06 seklinde olusmustu) (Bu oranin Gelir Idaresi Baskanliginca da bir Sirküler ile ayrica duyurulmasi gerektigini düsünüyoruz.)

Dolayisiyla sermaye sirketleri 1.7.2015 tarihinden sonra gerçeklestirdikleri sermaye artirimlarinin nakden ve fiilen ödenen kisimlari üzerinden – daha sonra sermaye azaltimlari ile geri çekilen tutar hariç olmak üzere % 27,04 oranini esas alarak hesaplayacaklari indirim tutarini 2018 son dönem geçici vergi ve nisanda verecekleri yillik kurumlar vergisi beyannamelerinde kurum kazancindan indirebileceklerdir.