NAKİT SERMAYE ARTIRIMLARINDA 2021 İNDİRİM ORANI
Dünya Gazetesi 18.1.2022
6637
sayılı Kanunla Kurumlar Vergisi Kanununun “diğer indirimler” başlıklı 10.
maddesine eklenen (ı) bendi ile şirketlerin nakit yoluyla sermaye artırımlarını
teşvik etmek, bu yolla yabancı kaynak yerine özkaynağa yönelmelerini özendirmek
amacıyla bir teşvik düzenlemesi getirilmiş ve 1.7.2015 tarihinden sonra
uygulanmaya başlanılmıştır. Bu düzenlemeye göre; “sermaye şirketleri, ticaret siciline tescil edilmiş olan ödenmiş veya çıkarılmış sermaye
tutarlarındaki nakdi sermaye artışları veya yeni kurulan sermaye şirketlerinde
ödenmiş sermayenin nakit olarak karşılanan kısmı üzerinden Türkiye Cumhuriyet
Merkez Bankası tarafından indirimden yararlanılan yıl için en son açıklanan
"Bankalarca açılan TL cinsinden ticari kredilere uygulanan ağırlıklı
yıllık ortalama faiz oranı" dikkate alınarak, ilgili hesap döneminin
sonuna kadar hesaplanan tutarın % 50’si” kurumlar vergisi beyannamesinde kurum
kazancından indirileceklerdir.
Bu % 50 oranı, Kanunun yayımından sonra Bakanlar Kurulu Kararı ile bazı
haller için yükseltilmiş, bazı haller için ise sıfıra indirilmiştir. Anılan
Bakanlar Kurulu Kararı 30.6.2015 günlü Resmî Gazete’de yayınlanmıştır. Daha sonra Maliye Bakanlığı gerek Kanun
düzenlemesinin gerek Bakanlar Kurulu Kararının uygulamasına ilişkin görüşlerini
9 sayılı Kurumlar Vergisi Genel Tebliği ile açıklamıştır.
Daha sonra yayımlanan 10 sayılı Kurumlar Vergisi Genel Tebliğinde sermaye
avansları konusu da açıklığa kavuşturulmuştur. Bu düzenlemeye göre; “İleride
gerçekleştirilecek sermaye artırımından kaynaklanan sermaye taahhüdünün yerine
getirilmesinde kullanılmak amacıyla, sermaye artırımına ilişkin karardan önce
ortaklar tarafından sermaye avansı olarak şirketin banka hesabına yatırılan
tutarların; a) Banka hesabına yatırıldığı tarihten itibaren şirketin
bilançosunda öz sermaye kalemleri arasında yer alan “Diğer Sermaye Yedekleri”
hesabında izlenmesi ve b) Banka hesabına yatırıldığı tarihin içinde bulunduğu
hesap döneminin sonuna kadar bu tutarlarla ilgili sermaye artırımına ilişkin
kararın ticaret siciline tescil ettirilmesi şartıyla, söz konusu kararın
ticaret siciline tescil ettirildiği tarih esas alınarak indirim uygulamasında
dikkate alınması mümkündür.”
Son olarak 26 Ekim 2021 tarihli Resmi Gazetede yayımlanarak aynı gün
yürürlüğe giren 7338 sayılı Kanunla yapılan değişiklikle nakdi sermaye
artırımının yurt dışından getirilen nakitle karşılanan kısmı için indirim
oranının % 75 olarak uygulanması hükme bağlanmıştır.
İdari
anlayışa göre; şirketin banka hesabına yatırıldığı tarihi kapsayan hesap
döneminde sermayeye eklenmeyen sermaye avansı niteliğindeki tutarların, izleyen
hesap dönemlerinde sermayeye eklense bile indirim uygulamasında dikkate
alınması mümkün değildir. Ancak bu açıklamanın yasal bir dayanağı olmadığı
kanaatindeyim.
Ayrıca,
şirketin banka hesabına yatırıldığı tarihten itibaren bilançoda öz sermaye
kalemleri arasında yer alan “Diğer Sermaye Yedekleri” hesabında izlenmeyen
tutarlar için, ilgili hesap döneminde bu tutarları kapsayan sermaye artırımı
gerçekleştirilse dahi indirim uygulamasından faydalanılması mümkün
bulunmamaktadır. Ortak tarafından sermaye avansı bankaya yatırıldığında, önce
ortaklara borçlar hesabına alınsa, sonra “diğer sermaye yedekleri” hesabına
aktarılırsa, Tebliğe göre uygulamadan yararlanmak yine mümkün olmayacaktır.
Çünkü 9 sayılı Genel Tebliğ’de, bilanço içi kalemlerin birbiri içinde mahsubu
şeklinde gerçekleştirilen sermaye artışlarının indirim tutarının hesabında dikkate
alınmasının mümkün olmadığı açıklanmıştır. Bu anlayışta ortak tarafından
şirkete nakden verilmiş borçların daha sonra sermayeye eklenmesinde de bu
müesseseden yararlanmak mümkün gözükmemektedir. Ancak bu düşünüşün de yasal
dayanağı olmadığı inancındayım. Nitekim idari anlayışın aksi yönünde vergi
mahkemesi kararları mevcuttur.
İndirim
uygulamasında dikkate alınacak faiz oranı Kanunda “Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından indirimden yararlanılan yıl
için en son açıklanan bankalarca açılan TL cinsinden ticari kredilere uygulanan
ağırlıklı yıllık ortalama
faiz oranı" olarak düzenlenmiştir. Konuyu açıklayan 9 sayılı Genel
Tebliğ’de “bankalarca
açılan TL cinsinden ticari kredilere uygulanan ağırlıklı yıllık ortalama faiz
oranı” olarak, TCMB tarafından indirimden yararlanılan yıl için en son
açıklanan “Bankalarca Açılan Kredilere Uygulanan Ağırlıklı Ortalama Faiz
Oranlarından ‘Ticari Krediler (TL Üzerinden Açılan) (Tüzel Kişi KMH ve Kurumsal
Kredi Kartları Hariç)’ faiz oranının” dikkate alınması gerektiğini açıklamıştır
(md.10.6.1). Söz konusu oran Merkez Bankası verilerine göre 2021 yılı sonu
itibariyle % 24.52 olarak açıklanmıştır. Bu güne kadar uygulanan oranlar yıllar
itibariyle şöyledir.
YIL |
TCMB Faiz Oranı (%) |
YIL |
TCMB Faiz Oranı (%) |
2015 |
14,65 |
2019 |
12,02 |
2016 |
13,57 |
2020 |
19,62 |
2017 |
17,06 |
2021 |
24,52 |
2018 |
27,04 |
|
|
Dolayısıyla sermaye
şirketleri 1.7.2015 tarihinden sonra gerçekleştirdikleri sermaye artırımlarının
nakden ve fiilen ödenen kısımları üzerinden – daha sonra sermaye azaltımları
ile geri çekilen tutar hariç olmak üzere % 24,52 oranını esas alarak
hesaplayacakları indirim tutarını 2021 son dönem geçici vergi ve nisanda
verecekleri yıllık kurumlar vergisi beyannamelerinde kurum kazancından
indirebileceklerdir.