2015 YILINDA ELDE EDILEN KÂR PAYLARINDA VERGI
ve ISTISNA
(3.3.2015 / Dünya Gazetesi)
Vergilendirme
ve istisna uygulamasinda en önemli konu, sirketçe dagitilan kârin hangi yila
ait kazançlardan oldugu noktasinda dügümlenmektedir.
2003 SONRASINA AIT KÂR PAYLARI
Gelir Vergisi Kanununun 22/2. maddesine göre, tam mükellef kurumlardan elde edilen ve 75/2. maddesinin 1 - 3. bentlerinde yer alan kâr paylarinin yarisi gelir vergisinden istisna edilmistir. Bu düzenlemelere göre yarisi vergiden istisna olan kâr paylari anonim sirketlerde, hisse senedi veya ilmuhaber sahiplerine, menkul kiymete baglanmamis çiplak pay sahiplerine, kurucu senetlerine veya intifa senetlerine, yönetim kurulu baskan ve üyelerine ödenen kâr paylaridir.
Limitet sirketlerde istisnadan yararlanacak kâr paylari ise ortaklara ödenen kâr paylari ile organ sifatini haiz müdürlere ödenen kâr paylaridir.
Söz
konusu istisnaya tâbi kâr paylari, -kural olarak - Gelir Vergisi Kanununun 94/1-6.
Maddesine göre dagitimda gelir vergisi stopajina tabidir. Bu nedenle istisnadan
yararlanabilecek bu kâr paylari, stopaja tabi tutulmus sekilde elde edilecek
kâr paylari olacaktir.
Stopaja
tabi tutularak elde edilen gelirlerin beyannameye aktarilmasinda kural, bu
gelirlerin brüt olarak nazara alinmasidir. Net gelir üzerinden vergilendirme
yapilmaz. Bu nedenle, kâr payi elde edenlerin, istisna olan yari tutari
hesaplamadan önce elde ettikleri kâr paylarini brütlestirmeleri, sonra yarisini
alarak istisna ve vergiye tabi tutari hesaplamalari gerekmektedir.
Söz
konusu kâr paylarinin vergiye tabi olan yarisinin, Gelir Vergisi Kanununun 86.
maddesinde yazili beyan sinirini asmasi halinde, bu vergiye tabi olan kismin
tamaminin yillik beyanname ile beyan olunmasi gerekmektedir. Bu sinir 2015
yilinda elde edilecek gelirler için 29.000 TL’dir. Beyan edilen kâr paylari üzerinden hesaplanan
yillik vergiden ise, stopajin yarisi degil, tamami mahsup edilecektir.
Kâr
payinin yillik beyanname konusu olup olmayacagi, ancak bu hesaplama ile
mümkündür. Zira beyan sinirinin hesabinda istisna kisim, nazara alinmaz.
2003 ÖNCESINE AIT KÂR PAYLARI
Yukaridaki
açiklamalarimiz, kurumlarin 2003 ve izleyen yillara ait kârlarini dagitmalari durumunda
geçerlidir. Çünkü Gelir Vergisi Kanununun 22. maddesinde yer alan istisna
düzenlemesi, dagitilan kârin;
- 2002 veya önceki yillarda elde edilen istisna
kazançlardan olmamasi
- Kanunun geçici 61. maddesinde
kapsaminda stopaja tabi yatirim indirimi istisnasindan kaynaklanmamasi
sartlariyla uygulanmaktadir.
Dagitilan
kârin, 2002 ve öncesi istisna kazançlardan olmasi veya Kanunun geçici 61.
maddesinde kapsaminda stopaja tabi yatirim indirimi istisnasindan kaynaklanmasi
durumunda aktardigimiz istisna uygulanmamaktadir. Zira bu kaynaklardan saglanan
kazancin dagitimi dolayisiyla elde edilen kâr paylarinin beyan kurallari, Gelir
Vergisi Kanununun geçici 62. maddesinde farkli olarak düzenlenmistir. Bu
düzenlemeye göre, söz konusu kaynaklardan dagitilan ve elde edilen kâr
paylarinin net tutarinin 1/9 fazlasinin yarisi vergiden istisna edilecektir. Dolayisiyla
elde edilen kâr payinin 28.000 liralik beyan sinirini geçip geçmedigi, bu
sekilde belirlenebilecektir. Sinirin asilmasi dolayisiyla Yillik beyannamede bu
kapsamda bir kâr payi gelirinin yer almasi halinde, bu gelire tekabül eden
yillik vergiden, beyan olunan kar payi tutarinin beste biri indirilecek, kalan
vergi ödenecektir.
Kurumlarin
1998 ve öncesine ait kârlarini dagitmalari halinde ise, tam mükellef gerçek
kisilerce elde edilen kâr paylari yillik beyannameye dahil edilmeyecektir. Bu
kisma tekâbül eden kar payinin tamami, gelir vergisinin konusu disindadir.
Kurumlarin
1998 sonrasina, ancak 2003 öncesine ait istisna disi kazançlarindan yapacaklari
kar dagitimlarinda uygulama ise, 2003 sonrasi dönemlerle ilgili açiklamalarimiz
dogrultusunda olacaktir.
Bu
belirlemelerin kâr payi elde edenlerce yapilmasi olanagi, özellikle halka açik
anonim sirket ortaklari için pek kolay degildir. Kâr dagitimi yapan
sirketlerin, her seyden önce dagittiklari kâr paylarinin kaynaklarini
belirlemeleri, kâr dagitimi kararinin alindigi genel kurul kararinda
belirtmeleri ve bunu hissedarlarina açiklamalari zorunludur.