VERGI ÖDEME VERGISI SÜRÜYOR
Dr.
A. Bumin DOGRUSÖZ
Dünya
Gazetesi 30.5.2019
Anayasal
ödev ve mali yükümlülüklerin yerine getirilmesi, mali yükümlülüge baglanabilir
mi? Beni uzun zamandir düsündüren bir konu. Örnegin Anayasanin 75. maddesine
vatan hizmeti (askerlik görevi) her Türk’ün ödevidir. Simdi acaba askerlik
görevini yapmak, kanun koyucu tarafindan belli bir bedel ödemek sartina
baglanabilir mi? Yasa koyucu, “askere gidenler askerlik ödevlerini yaptigi için
500 TL ödemek zorundadirlar” diye bir yasa yapabilir mi? Hemen herkes, eminim
bu soruya “olmaz”, ödevi yerine getirmek mali yükümlülüge baglanamaz” seklinde
cevap verecektir.
Peki, o zaman baska bir konuya geçelim. Vergi
ödemek de herkes için bir Anayasal ödev. Her iki ödev de Anayasa’da “siyasi
haklar ve ödevler” bölümünde, biri 72. maddede digeri 73. maddede düzenlenmis.
Simdi sorumuzu yineleyelim: Anayasal ödevi yerine getirmek, bir baska mali
yükümlülüge baglanabilir mi? Yukaridaki soruya hayir diyorsaniz, bu soruya
vergi ödevi için de hayir demek durumundasiniz.
Ancak Damga Vergisi Kanunu, hayir demiyor. Kanun,
vergi idaresinin matrahi belirleyip, tarh islemini yapip alacagini tespit
etmesi için beyanname vermeyi, bu vergiyi de tarh ettirme kosuluna bagliyor.
Beyanname veren mükellef matrahi bildirerek, aslinda idarenin alacagini
kolaylastiriyor. Mükellef idarenin isini zorlastirip beyanname vermese, idare
ugrasacak, matrahi belirlemeye çalisacak, ikmalen veya re’sen tarhiyat yapacak,
ama ugrasmasina karsilik damga vergisi tarhiyati yapamayacak. Bu durumda her
beyanname vermeme hali, özünde damga vergisinden kaçinma halini
olusturmaktadir. Kaçirma diyemiyorum, çünkü ikmalen ve re’sen tarhiyatlarda
cezali damga vergisi tarhiyati yapilmasi mümkün degil.
Beyannameler üzerinden hesaplanan damga
vergilerinin 2019 yili tutarlarina bir bakalim.
Beyanname Türü |
Damga Vergisi (TL) |
Yillik Gelir Vergisi
Beyannamesi |
72.70 |
Yillik Kurumlar Vergisi
Beyannamesi |
97.10 |
KDV Beyannameleri |
48.00 |
Muhtasar Beyannameler |
48.00 |
Diger Vergi Beyannameleri
(Damga Vergisi Beyannamesi Hariç) |
48.00 |
Gümrük Idarelerine Verilen Beyannameler |
97.10 |
SGK’ya Verilen Sigorta Prim
Bildirgeleri |
35.70 |
Sigorta Prim Bildirgesi ile
Muhtasar Beyannamenin Birlestirilmis Sekline Göre verilecek Beyanname |
46.- |
Bes ortakli bir anonim sirketi ele alalim. 2019’de,
2018 gelirleri için kurumlar vergisi beyannamesi verecektir (97.10). Bu sirket
kirasi ve çalisanlari dolayisiyla her ay muhtasar beyanname (12x48=576) ve
faaliyetleri dolayisiyla her ay KDV beyannamesi verecektir(12x48=576).
Çalisanlari için her ay sigorta prim bildirgesi verecektir(12x35.70=428.40).
Kâr dagitirsa bes ortagi da muhtemelen yillik gelir vergisi beyannamesi (5x72.70=363.50,-)
verecektir. Bu sirket dolayisiyla yilda toplam 2.041,-TL damga vergisi
ödenecektir. Niçin? Dürüst davrandi, Anayasal yükümlülügünü yerine getirdi “Beyanname
verdi” diye. Neredeyse bir asgari ücretli isçinin ücreti.
Bu sirket belediye vergilerine tabi bir alanda
faaliyet gösteriyorsa, ithalat yapiyorsa, söz konu mali yük, çok daha
artacaktir.
Bu sirket damga vergisi beyannamesi de
verebilir. Ancak her halde ayip olur diye, damga vergisi beyannamesi vermek,
damga vergisi de ödemek kosuluna baglanmamis. Ama damga vergisine ayip olmus.
Buradaki, üstelik bir kismini da gider
yazdirmadigimiz mali yük, bana biraz haksiz ve Anayasaya aykiri gibi
geliyor.
Bu yük her yil artiyor. Geçen yilda yazdim. Bu
yil da yaziyorum.
Belki birilerinin dikkatini çeker de düzeltilir
veya birileri Anayasa Yargisinin denetimine götürür diye.