MÜCBİR SEBEP
TEBLİĞİ VE SORUNLARI
Dr.
A. Bumin DOĞRUSÖZ
Dünya Gazetesi / 26.3.2020
Mücbir sebep tartışmaları ve bu günkü ortamda sağlıklı
beyanların nasıl yapılacağının belirsizliği ve beyan yükümlülüğü altında
olanlarla smmm’lerin salgından korunabilmelerinin temini tartışmaları
içerisinde Gelir İdaresi Başkanlığı 24 Mart günlü mükerrer Resmi Gazetede
konuya ilişkin olarak 518 sayılı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğini yayınladı.
Söz konusu Genel Tebliğ ile bazı meslekler veya
faaliyet alanları mücbir sebep içerisinde kabul edildi. Mücbir sebep içerisinde
kabul edilenler şöyle belirlendi
a) Ticari, zirai ve mesleki kazanç yönünden gelir
vergisi mükellefiyeti bulunan mükellefler,
b) Koronavirüs salgınından doğrudan
etkilenen ve ana faaliyet alanı itibarıyla; alışveriş merkezleri dahil
perakende, sağlık hizmetleri, mobilya imalatı, demir çelik ve
metal sanayii, madencilik ve taş ocakçılığı, bina inşaat hizmetleri, endüstriyel
mutfak imalatı, otomotiv imalatı ve ticareti ile
otomotiv sanayii için parça ve aksesuar imalatı, araç kiralama,
depolama faaliyetleri dahil lojistik ve ulaşım, sinema ve tiyatro gibi sanatsal
hizmetler, matbaacılık dahil kitap, gazete, dergi ve benzeri basılı ürünlerin
yayımcılık faaliyetleri, tur operatörleri ve seyahat acenteleri dahil konaklama
faaliyetleri, lokanta, kıraathane dahil yiyecek ve içecek hizmetleri, tekstil
ve konfeksiyon imalatı ve ticareti ile halkla ilişkiler dahil
etkinlik ve organizasyon hizmetleri sektörlerinde faaliyette bulunan
mükellefler,
c) Ana faaliyet alanı itibarıyla İçişleri Bakanlığınca
alınan tedbirler kapsamında geçici süreliğine faaliyetlerine ara verilmesine
karar verilen işyerlerinin bulunduğu sektörlerde faaliyette bulunan mükellefler,
1.4.2020 ilâ 30.6.2020 (bu tarihler dâhil)
tarihleri arasında mücbir sebep halinde oldukları kabul edildi. Dolayısıyla bu
tarihler arasına denk gelen vergi ödevleri ertelendi.
Saydığımız ana faaliyet alanlarının tespit edilmesinde
mükelleflerin vergi dairesi kayıtlarındaki ana faaliyet kodları dikkate alınacaktır.
Öte yandan vergi dairesi kayıtlarında ana faaliyet kodu hatalı yazılmış veya
doğru olmakla birlikte ana faaliyet alanı olarak bu sektörlerden herhangi birinde
fiilen iştigal edenlerin durumu ise fiilen iştigal edilen ana faaliyet koduna
göre belirlenecektir. Ancak bu durumda olan mükellefler, fiilen iştigal edilen
ana faaliyet kodunun yukarıda sayılanlar kapsamında olduğunu kendileri ispatla
mükellef kılınmışlardır.
Söz konusu mükelleflerin bu tarihler arasında vermeleri
gereken KDV, Muhtasar beyannameler ile Ba-Bs bildirimlerini verme ve Elektronik
Defter Beratlarını yükleme mükellefiyetleri 27.7.2020 tarihine ertelendi. Ödeme
süreleri de yeniden düzenlendi.
Ancak Genel Tebliğ’de bazı eksiklikler var gibi. Örneğin
damga vergisi beyannamesinden söz edilmediği gibi geçici vergiye ilişkin bir
düzenleme yok.
Sanırım geçici vergi de beyan süresinin ertelenmesi yerine
Cumhurbaşkanına tanınan yetki kullanılarak 2020 yılı için beyan döneminin 6’şar
aylık dönem olarak belirlenmesi yoluna gidilecek.
Kahvehane, lokanta, sürücü kursu, eğitim kurumları, berber,
kuaför gibi işletmelerin durumundan söz edilmemiş ise de bu işletmeler “İçişleri
Bakanlığınca alınan tedbirler kapsamında geçici süreliğine faaliyetlerine ara
verilmesine karar verilen işyerlerinin bulunduğu sektörler” kapsamında mücbir
sebep içerisinde kabul edilecekler.
Öte
yandan 27 Temmuza kadar verilmesi gereken Nisan – Haziran dönemine ilişkin
beyannamelerin toplu ve tek beyanname olarak verilmesinin de sağlanmasında
yarar var. İş yükünü hafifletecektir. Bu eksikliğin de giderileceğini
düşünüyorum. Ödeme tarihlerinin farklılaştırılması buna bir engel değildir.
Örneğin KDV Beyannamesinde dönemlere tekabül eden vergi diye üç satır açılır.
Tek beyannamede her bir aya tekabül eden, o satıra yazılır ve ona göre ödeme
yapılır. Basit bir program işi.
Defter
beyan sisteminde defterlerin yazılması, KDV
beyannamesi verilinceye kadar” şeklinde belirlenmişti. Dolayısıyla 1 Marttan
itibaren işlemleri defter beyan sistemine kayıt süresi de 27 Temmuza kadar
uzamış bulunmaktadır.
Sayılan
Mükelleflerin, Şubat ayı KDV beyannamelerini verme süresi daha önce 24 Nisana
ertelenmişti. Bu mükellefler 1 Nisan’dan itibaren mücbir sebep içerisinde
oldukları kabul edildiğinden ve bu kabul KDV’yi de kapsadığından Şubat ayı KDV
beyannamelerini verme süresi de otomatikman uzamış olmaktadır. Kaldı ki, Şubat
ayı KDV beyannamesini uzatan bir Sirküler’dir. Mükellefleri mücbir sebep
içerisinde kabul eden işlem Genel Tebliğdir.
Şubat KDV beyannamesinin verilme süresi Genel Tebliğ’de yoksa da, genel tebliğ düzenlemelerinin değerlendirilmesinden
bu beyannamenin de 27 Temmuz akşamına kadar verilebileceği, özel düzenleme
olmaması sebebiyle verginin de bu süre içerisinde ödeneceğini kabul etmek
yerinde olacaktır.