KENTSEL DÖNÜSÜMDE KIRA YARDIMI
Dünya Gazetesi / 28.3.2017
6306 sayili
Afet Riski Altindaki Alanlarin Dönüstürülmesi Hakkinda Kanunun 5 inci
maddesinde; “Riskli yapilarin yiktirilmasinda ve bunlarin bulundugu alanlar
ile riskli alanlar ve rezerv yapi alanlarindaki uygulamalarda, öncelikli olarak
malikler ile anlasma yoluna gidilmesi esastir. Anlasma ile tahliye edilen
yapilarin maliklerine veya malik olmasalar bile kiraci veya sinirli ayni hak
sahibi olarak bu yapilarda ikamet edenlere veya bu yapilarda isyeri bulunanlara
geçici konut veya isyeri tahsisi ya da kira yardimi yapilabilir." hükmü
yer almaktadir. Gerek bu düzenleme uyarinca kentsel dönüsüm uygulamalari
çerçevesinde belediyeler tarafindan gerekse insaati üstlenen müteahhitler
tarafindan insaat sözlesmesinin tarafi olarak maddede sayilanlara, kira yardimi
adi altinda her ay düzenli ödemeler yapilmaktadir.
Yapilan bu
ödemelerin adinin “kira” kelimesini içermesi dolayisiyla söz konusu ödemelerden
yararlananlar tarafindan, gelir vergisi beyanina konu edilip edilmeyecegi
noktasinda bazi duraksamalar oldugu, yapilan özelge basvurularindan
anlasilmaktadir.
Konu önce Ankara
Vergi Dairesi Baskanliginin B.07.1.GIB.4.06.16.10-2010-gvk-70-19-68 sayili
Özelgesine konu edilmistir. Bu Özelgede; “Dikmen Vadisi Kentsel Dönüsüm Projesi kapsaminda Ankara Büyüksehir
Belediyesi tarafindan yikilan gayrimenkul için tarafiniza ödenen ve sözlesmede
aylik kira yardimi olarak belirtilen bedel kiralama islemine dayanmamakta olup
yardim niteligindeki bu ödemeler Gelir Vergisi Kanununun 2. maddesinde sayilan
gelir ödemelerinden hiç birine girmemektedir. Dolayisiyla anilan yardimin
gayrimenkul sermaye iradi olarak nitelendirilmesi mümkün degildir. Bu itibarla
anilan proje kapsaminda yikilan gayrimenkulünüz için Belediyece tarafiniza
ödenen söz konusu tutarlarin gayrimenkul sermaye iradi olarak beyan edilmesine
gerek bulunmamaktadir” denilmistir.
Daha sonra Istanbul Vergi Dairesi Baskanligi tarafindan verilen 62030549-120[70-2016/377]-158154 sayi ve 7.10.2016 günlü Özelgede de ayni görüs sürdürülmüstür. Bu
özelgede ise; “Kentsel Dönüsüm Projesi kapsaminda, müteahhit firma tarafindan yikilan
gayrimenkulünüz için tarafiniza ödenen ve aylik kira yardimi olarak belirtilen
bedel, kiralama islemine dayanmamakta olup, yardim niteligindeki bu ödemelerin,
Gelir Vergisi Kanununun 70 inci maddesi kapsaminda elde edilen gayrimenkul
sermaye iradi olarak degerlendirilmesi mümkün bulunmamaktadir. Bu itibarla,
anilan proje kapsaminda yikilan gayrimenkulünüz nedeniyle tarafiniza ödenen söz
konusu tutarlarin, gayrimenkul sermaye iradi olarak beyan edilmesine gerek
bulunmamaktadir” denilmistir.
Buna karsilik satin aldigi
gayrimenkulü yikip yerine bina yapan, dolayisiyla hem arsa sahibi hem de
müteahhit konumunda bulunan bir sirket, eski binanin kentsel dönüsüm kapsamina
girmesi nedeniyle aldigi kira yardimini beyan etmesinin gerekip gerekmedigi
konusundaki özelge talebinde ise konu ticari kazanç açisindan
degerlendirilmistir. Istanbul Vergi Dairesi Baskanligi’nin konunun
incelendigi 62030549-120[70-2015/240]-8508
sayi ve 01/02/2016 günlü Özelgesinde bu konuda; “6306 sayili Afet Riski altindaki alanlarin Dönüstürülmesi hakkinda
Kanun kapsaminda yikilan gayrimenkulünüzün yerine tarafinizca yapilan yeni bina
insaatinin 1/1/2012 tarihinden itibaren yürütmekte oldugunuz müteahhitlik
faaliyetiniz kapsaminda degerlendirilmesi gerektiginden, söz konusu insaat
faaliyetinin yapimina yönelik olarak ilgili Kanun kapsaminda tarafiniza ödenen
tutarlar her ne ad altinda olursa olsun ilgili dönem ticari kazanciniza dahil
edilmek suretiyle vergilendirilecektir” açiklamasi yapilmistir.
Görüldügü
söz konusu özelgelerden Maliye Idaresinin, kisilere ödenen kira yardimlarinin
gelir vergisinin konusuna girmedigi, buna karsilik ayni yardimin bir ticari
isletme çerçevesinde alinmasi halinde yapilan ödemenin ticari kazanca dâhil
edilmesi gerektigi görüsünde oldugu anlasilmaktadir.
Burada, kisiler
için gelir vergisinin konusuna girmedigi kabul edilen gelirlerin, tacirin
ticari isletmesi için nasil gelir olabilecegi tartismasi yapilabilir. Bu açidan
özelgeler çeliskili de görülebilir. Ancak, ticari isletmelerin insaatta olan
isyerleri yerine kullanmak üzere kiraladiklari yerlerin kira bedellerini gider
yaziyor olmalari açisindan konuya bakildiginda, özelgenin içerdigi düsünce
sekli yadirgatici gelmemektedir.