KENTSEL DÖNÜSÜM HUKUKU

21.05.2019 Dr. Bumin DOGRUSÖZ - 3625 görüntülenme YAZDIR

KENTSEL DÖNÜSÜM HUKUKU

Dr. A. Bumin DOGRUSÖZ

Dünya Gazetesi /21.5.2019

Ülkemizin deprem üreten faylar üzerinde olmasi ve özellikle de Istanbul’un büyük bir deprem tehdidi altinda bulunmasina karsilik yapilarin büyük bölümünün depreme dayanikliliginin zayifligi karsisinda, binalarin yenilenmesi ve depreme dayanikli hale getirilmesi için yogun çaba sarfedildigi görülmektedir. Bu amaca yönelik olarak pek çok yasada degisiklikler yapilmis, tesvik düzenlemeleri getirilmistir. Bütün bu çabalarda toplu olarak “kentsel dönüsüm” diye adlandirilmistir. Gerçi deprem tehdidi olmasa da yollarin çökmesi, istinat duvari çökmesi, apartmanlarin göçmesi, mahallelerin çökmesi vb haberleri giderek daha sik duyulur hale gelmistir. Bunlar dahi konunun önemini daha da arttirmaktadir.

Bütün bunlarin sorumlusu kamu organlarinin, denetim birimlerinin sorumlulugunun bu arada hiç gündeme gelmemesi, bütün bu yapilarin nasil olustugu ve denetlemekle görevli birimlerin o sirada neyle mesgul oldugunun açiklanmamasi da ayri bir hayret konusudur. 

Buradaki “kentsel dönüsüm” isimlendirmesi bence yanlistir. Çünkü dönüsen kent degildir. Aslinda ihtiyaç olan yeni bir imar düzenlemesi ile kentin çagdas bir yapiya dönüstürülmesi olmakla birlikte yapilan “binasal dönüsüm”dür. Binalar yikilmakta, yerine saglamlari yapilmaktadir. Yol aynidir, sokak aynidir, yesillik yine yoktur. Beton yiginlari arasindaki yasam sürmektedir. Bu gün pek çok sokak itfaiye ve ambulans hizmeti için girilemez niteliktedir. Bu nedenle ben yapilanlara “yapisal dönüsüm” diyemedigim (zira bunun çok farkli bir içerige sahip olmasi gererekir) için “binasal dönüsüm” diyorum. Ancak kamuoyu bu dönüsümü pek çok konuda oldugu gibi içerigini tartismadan kentsel dönüsüm diye benimsedi. Ben de zorunlu olarak bu kavrami kullaniyorum.

            Binalarin dönüsümü, bir mimarlik-mühendislik ameliyesinin sonucu gerçeklesecek olmakla birlikte, özünde pek çok hukuk dalini yakindiran ilgilendirmekte ve pek çok hukuk uyusmazligina da kaynak olusturabilecek niteliktedir.

Kentsel dönüsüm kavrami, hukuk düzenimize tam anlamiyla 6306 sayili Afet Riski Altindaki Alanlarin Dönüstürülmesi Hakkinda Kanunun Resmi Gazetede yayinlanmasi ile girdi. Kentsel dönüsümün hukuki alt yapisinin sadece bu Kanundan ibaret olmamasi, konunun idare hukuku, imar hukuku, medeni hukuk, kat mülkiyeti hukuku gibi pek çok alani ilgilendirmesi ve bütün bu alanlarda konuya iliskin düzenlemelerin bulunmasi sonucunda da konuyu bir bütünlük içerisinde kavramaya çalisan “kentsel dönüsüm hukuku” dogdu.

            Pek çok hukuk dalinda bu alanda uygulanabilirlige sahip düzenlemelerin bulunmasi, uyusmazliklarda uygulanacak düzenlemenin belirlenmesini ve uyusmazliklarin çözümünü de güçlestirdi. 6306 sayili kanunda bu konuda 7153 sayili Kanunla önemli degisiklikler yapildiysa da sorunlarin tam olarak çözüldügü söylenemez.

            Içerisinde hem kamu hukuku hem de özel hukuk barindiran bu karmasik alanda yayinlanmis ciddi bir çalisma elime geçince ben de hemen duyurayim istedim. Muhammet Sönmez tarafindan kaleme alinmis “Kentsel Dönüsüm Hukuku” adli çalismada konu hem hukuki hem de mali boyutlari ile ele alinmakta.

            Bas bölümden olusan kitapta kentsel dönüsümle ilgili temel kavramlar tanitildiktan, kentsel dönüsüm ile ilgili mevzuat belirlemesi yapildiktan sonra 6306 sayili Kanunun uygulama alanlari irdelenmektedir. Rezerv yapi alanlari, riskli alanlar ve belirlenmesi, riskli yapi kavrami ve riskli yapilarin belirlenmesi usulü, itiraz yollari, tahliye ve yikim süreci, mülkiyet dönüsümü, bu konuda karar alma süreçleri, tasinmazdaki paylarin bu süreç içerisinde satisi incelenmekte. Kitapta Çevre ve Sehircilik Bakanliginin bu konudaki planlama, kamulastirma ve acele kamulastirma yetkileri ve itiraz ve dava yollari da ayri bir bölüm olarak incelenmis. Nihayet son bölümde konu finansal açidan degerlendirilerek kira yardimi, kira destegi kredi faiz destegi, diger destekler, konuya iliskin muafiyet ve harçlar ele alinmis.

            Kitabi bence uygulamacilar açisindan degerli kilacak olan, konulara teorik açinin yani sira uygulama sorunlari açisindan da yaklasilmis, çözüm önerileri olusturulmus ve en önemlisi konuya iliskin pek çok içtihada da kitapta yer verilmis olunmasi. Konuya iliskin idari anlayisin yani sira yargi anlayisini ifade eden Danistay ve Yargitay Kararlarina da kitapta yer verilmis olunmasi, konulara bütünsellikle yaklasmayi saglamis.

            Kentsel dönüsüm konusu ile ilgilenen hukukçu ve mali müsavirler için önemli bir kaynak olabilecek bu eseri edinmek isteyenler yayinci kurulu olan Seçkin Yayinevine (Tlf : 0312.4353030 – 0212.2343477) müracaat edebilirler.