KREDI TEMINATINDA TASINIR DEGERLERI DE KULLANMA OLANAGI

Dünya Gazetesi 5.1.2017

Ulusal ekonomilerin gelismesi ve korunmasi bakimindan önemli islevler üstlenen küçük ve orta büyüklükteki isletmelerin (KOBI) dünya ekonomisindeki rolü küresellesme süreci ile birlikte her geçen gün artmaktadir. KOBI’ler, ekonomik ve sosyal kalkinmanin önemli birer unsuru olarak önemli islevleri yerine getirmektedir. Bu islevleri ile sosyal sistemin denge ve istikrar unsuru olan KOBI’lerin dogmasi, gelismesi ve korunmasi için tüm ülkeler, uygun ekonomik ortami hazirlayacak politikalar gelistirmekte ve uygulamaktadir.

Ancak KOBI’lerin gelisimlerini olumsuz etkileyen ve faaliyetlerini istikrarsizlastiran çesitli sorunlar da söz konusudur. Bunlarin basinda da finansmana erisim güçlügü gelmektedir. Günümüzde KOBI’ler ticari faaliyetleri için gerekli finansman kaynaklarini, agirlikli olarak banka kredilerinden saglamaktadir.

Bu noktada da kredi karsiligi talep edilen teminatlar, KOBI’lerin finansmana erisiminde önemli zorluklar olusturmaktadir. Bu zorluklarin basinda teminat olarak gösterilebilecek unsurlarin sinirliligi, tasinirlarin rehnedilmesinde mevzuatin getirdigi zorluklar gelmektedir. Özellikle makine teçhizat rehni, tasinir rehninin ancak teslimle saglanabilmesi, alacaklininin temerrüt halinde rehne müracaatinin zorulugu gibi hususlar tasinirlarin rehnedilebilmesine baslica engeli olusturmaktadir. Bu noktada, teslimsiz tasinir rehin hakkinin güvence olarak kullaniminin yayginlastirilmasi, bu rehne konu tasinirlarin kapsaminin genisletilmesi, tasinir rehninde aleniyetin saglanmasi ile rehnin paraya çevrilmesinde alternatif yollarin sunulmasi suretiyle finansmana erisimi kolaylastirmak amaciyla 20.10.2016 tarihinde 6750 sayili Ticari Islemlerde Tasinir Rehni Kanunu kabul edilmis ve 28.10.2016 tarihli Resmi Gazete’de yayimlanmistir.

Kanun, yürürlük tarihi olarak belirlenmis bulunan 1.1.2017 tarihinde yürürlüge girmistir. Kanun; tasinir varliklari konu edinen islemlerde rehin hakkinin tesisine, rehin hakkinin üçüncü kisilere karsi hüküm ifade etmesine, Rehinli Tasinir Sicili’ne, rehinli alacaklilar arasinda öncelik hakkinin belirlenmesine, tarafl arin ve üçüncü kisilerin hak ve yükümlülüklerine, rehin hakkinin kullanimi ile rehinli islemlere iliskin usul ve esaslari düzenlemektedir. Kanun, bir borca güvence teskil etmek üzere kurulan ve konusu kanunda sayilan tasinir varliklar olan rehinli islemlere uygulanmak üzere kabul edilmistir.

Sermaye piyasasi araçlari ile türev araçlara iliskin finansal sözlesmeleri konu edinen rehin sözlesmeleri ile mevduat rehni, kanunun kapsami disindadir. Ayrica Türk Medeni Kanunu’na, Karayollari Trafik Kanunu’na, Türk Sivil Havacilik Kanunu’na göre kurulmus tasinir rehinleri ile hava araci ipotegi, gemi ipotegi, maden haklari ve cevher rehni da kanunun kapsami disinda birakilmistir.

Bu kanuna göre tasinir rehni sözlesmesi, kredi kuruluslari ile tacir, esnaf, çiftçi, üretici örgütü, serbest meslek erbabi gerçek ve tüzel kisiler arasinda yahut tacir ve/veya esnafl ar arasinda, elektronik ortamda veya yazili olarak yapilabilecektir. Elektronik ortamda düzenlenen rehin sözlesmesinin elektronik imza ile onaylanmasi, yazili olarak düzenlenen rehin sözlesmesinin ise notere onaylattirilmasi veya sözlesmenin sicil yetkilisinin huzurunda imzalanmasi sarttir.

Burada kastedilen Gümrük ve Ticaret Bakanligi tarafindan kurulan ya da kurdurulan ve bu kanun kapsaminda tesis edilecek rehinlere iliskin tescil, terkin, degisiklik gibi tüm is ve islemlerin kaydedilecegi merkezi ve aleni Rehinli Tasinir Sicili’dir.

Üzerinde rehin hakki kurulabilecek tasinirlar kanunda, alacaklar, çok yillik ürün veren agaçlar, fikri ve sinai mülkiyete konu haklar, hammadde, hayvanlar, her türlü kazanç ve iratlar, baska bir sicile kaydi öngörülmeyen ve idari izin belgesi niteliginde olmayan her türlü lisans ve ruhsatlar, kira gelirleri, kiracilik haklari, makine ve teçhizat, araç, ekipman, alet, is makinalari, elektronik haberlesme cihazlari dâhil her türlü elektronik cihaz gibi menkul isletme tesisati, sarf malzemesi, stoklar, tarimsal ürünler, ticaret unvani ve/veya isletme adi, ticari isletme veya esnaf isletmesi, ticari plaka ve ticari hatlar, ticari projeler, vagonlar. Ticari isletme ve esnaf isletmesinin tamami üzerinde rehin kurulmasi hâlinde, rehnin kurulusu aninda isletmenin faaliyetine tahsis edilmis olan her türlü varlik da rehnedilmis sayilacaktir.

Kanunun uygulanmasi için gerekli uyulama yönetmelikleri de (Ticari Islemlerde Rehin Hakkinin Kurulmasi Ve Temerrüt Sonrasi Haklarin Kullanilmasi Hakkinda Yönetmelik, Rehinli Tasinir Sicili Yönetmeligi, Ticari Islemlerde Tasinir Varliklarin Deger Tespiti Hakkinda Yönetmelik) 31.12.2016 tarih ve 3. Mükerrer Resmi Gazete’de yayimlanmistir.

Böylece teminat sikintisi dolayisiyla gerekli kredibiliteye kavusamayan KOBI’lerin eli bir ölçüde rahatlamis olmaktadir.