ARSA DEGERLERINE KARSI AÇILAN DAVALAR VE TORBA KANUN TASARISI

Dr. A. Bumin DOGRUSÖZ

Dünya Gazetesi / 10.10.2017

Takdir komisyonlarinca önümüzdeki yildan itibaren uygulanmak üzere belirlenen ve esas itibariyle emlâk vergisi matrahini, dolayli olarak da gelir vergisi ve harçlar gibi pek çok mali yükümlülügü etkileyecek olan arsa / arazi degerlerine karsi basvurulacak hukuki yol konu, bu yil en çok yazi konusu yaptigim konu oldu.

Pek çok belediyenin yetki alanlarindaki mahaller için fahis artislar yapilmasi, mükelleflerin mahkemelere kosmasina neden oldu. Su anda bu konuda binlerce dava var. Örnegin Istanbul’da sadece Besiktas Belediyesi aleyhine açilan dava sayisi 2500’ün üzerinde. Kanaatimce, yaklasan yerel yönetim seçimleri de dikkate alinirsa, pek çok belediyenin bu konuda bindigi dali kestigi söylenebilir.

 Nihayet bu konuda Bakanlar Kurulu bir adim atti ve 27.9.2017 günü Meclise sunulan Kanun tasarisinda Emlâk Vergisi Kanununa bir geçici madde eklenmesini öngördü. Tasari ile Emlâk Vergisi Kanununa eklenmesi öngörülen geçici 23. maddeye göre; “Takdir komisyonlarinca 2017 yilinda 2018 yili için takdir edilen asgari ölçüde arsa ve arazi metrekare birim degerleri, 2017 yili için uygulanan birim degerlerinin % 50’sinden fazlasini asmasi durumunda, 2018 yilina iliskin bina ve arazi degerlerinin hesabinda, 2017 yili için uygulanan asgari ölçüde arsa ve arazi degerlerinin % 50 fazlasi esas alinir.”   

Bu hükmün açilmis davalara hiç süphesiz etkisi olacaktir. Mahkemeler açilmis davalarda; takdir komisyonlarinca 2017 yilinda 2018 yili için takdir edilen asgari ölçüde arsa ve arazi metrekare birim degerlerinin, 2017 yili için uygulanan birim degerlerinin % 50’sinden fazlasini asip asmadigini kontrol edecekler, % 50’yi asan kismin zaten kanunla kaldirilmis olmasi sebebi ile davanin konusuz kaldiklarina karar vereceklerdir. Bu saptama için bilirkisi incelemesi yapilmasina gerek yoktur. Bunun kontrolünü basit matematik hesabi olarak, mahkemeler bizzat yapacaklardir.

Ancak bu düzenleme, mahkemelerin bilirkisi incelemesi yapma zorunlulugunu acaba ortadan kaldiracak midir? Bence hayir. Çünkü söz konusu mahalde gerçek deger artisi % 50’nin altinda da olabilir. Pek çok yerde enflasyonun asindirmasi disinda, deger artisina yol açabilecek hiçbir unsurun olmadigi da bir gerçektir. Mahkemeler ise bu konuyu ancak bilirkisi incelemesi yolu ile irdeleyebilirler.

Bilirkisi raporu ile davaya konu mahalde deger artisinin % 50’nin altinda oldugu, örnegin % 30 oldugu saptandigi takdirde mahkemelerin, (% 50’yi asan kisin için davanin konusuz kaldigi kararinin yani sira) kalan deger artisinin % 20’lik kismi için de ayrica iptal karari vermesi gerekecektir.

Bazi okurlar maillerinde, mahkemelerin davali belediyenin cevap dilekçesi gelmesine ragmen bilirkisi atamayarak Torba Kanun tasarisinin yasalasmasini beklediklerini vurgulamaktalar. Burada mahkemelerin, % 50’lik sinir açisindan tasarinin yasalasmasini veya akibetini beklemeleri dogal olmakla birlikte, bu süreci bilirkisi incelemesi yaparak geçirmeleri, bence, davalarin makul sürede ve takdir komisyonlari kararinin 2018 tahakkukuna esas olmadan sonuçlanmasi açisindan daha yararli.