SERBEST MESLEK DEFTERI IS YERINDE OLMALI MI?

15.08.2017 Dr. Bumin DOGRUSÖZ - 2873 görüntülenme YAZDIR

SERBEST MESLEK DEFTERI IS YERINDE OLMALI MI?

 

Dr. A. Bumin DOGRUSÖZ

Dünya Gazetesi/ 15.8.2017

 

            Vergi Usul Kanunun 353. maddesinin 4 numarali bendinde, “Günlük kasa defteri, günlük perakende satis ve hasilat defteri, serbest meslek kazanç defteri ile Maliye Bakanliginca tutulma ve günü gününe kayit edilme mecburiyeti getirilen defterlerin; is yerinde bulundurulmamasi, bu defterlere yazilmasi gereken islemlerin günü gününe deftere kayit edilememesi veya yoklama ve incelemeye yetkili olanlara istendiginde ibraz edilmemesi” hallerinde her tespit için özel usulsüzlük cezasi kesilmesi öngörülmüstür. Ancak bu bent, 4108 sayili Kanunun 8. maddesi ile 2.6.1995 tarihinden geçerli olmak üzere degistirilmis ve bentteki “serbest meslek kazanç defteri” ibaresi metinden çikartilmistir.  

            Bu tarihten sonra bu bende göre ceza uygulamasi ancak,

-       Günlük kasa defterinin,

-       Günlük perakende satis ve hasilat defterinin,

-       Maliye Bakanliginca tutulma ve günü gününe kayit edilme mecburiyeti getirilen defterlerin,

günü gününe tutulmamasi veya istendiginde ibraz edilmemesi halinde kesilebilir hale gelmistir.

CEZA UYGULAMASININ KOSULLARI

            Bu defterlerden ilk ikisi, bir baska deyisle günlük kasa defteri ile günlük perakende satis ve hasilat defteri kaldirildigindan, bu defterlerle ilgili olarak bu cezanin uygulanma olanagi yoktur. Olmayan defteri bulundurmama suçunun cezasi nasil oluyor derseniz, bu soruyu bana degil, yillardir özenle bu düzenlemeyi kaldirmayi yasa tasarilarina koymayanlara sormaniz gerekir?

            Üçüncü öngörülen durum olarak, günü gününe kayit zorunlulugunun ve/veya ibraz etme yükümlülügünün ihlali nedeni ile cezanin tatbik edilebilmesi için, aradaki baglacin “ve” seklinde belirlenmis olmasi dolayisiyla, hem defterin tutulma zorunlulugunun Maliye Bakanliginca getirilmis olmasi ve hem de günü gününe kayit edilme mecburiyetinin öngörüldügü bir defterin söz konusu olmasi gerekmektedir. Burada düzenlenen suçun olusabilmesi söz konusu iki sartin birlikte tahakkuku kosuluna baglanmistir.

            Serbest meslek kazanç defteri ise, gerek tutulma zorunlulugu, gerek günü gününe kayit zorunlulugu açisindan, Maliye Bakanliginca ihdas olunan bir defter degildir ve bu zorunluluklar dogrudan yasadan kaynaklanmaktadir.

            Yasal düzenleme bu sekilde olmakla birlikte, bu güne kadar, yoklamalarda serbest meslek kazanç defterini ibraz etmeyen pek çok serbest meslek erbabina ceza kesildigi görülmektedir. Doktrinde de, maalesef bazi yazarlar, 4108 sayili Kanunla yapilan degisiklik sonucu olusan metin açik olmasina ragmen, ya bu konuda tereddüt olustugunu yazmakta, ya da Maliye Bakanliginca tutulma zorunlulugu getirilen ve günü gününe tutulmasi zorunlu defter için öngörülen cezanin, yasa geregi tutulmasi zorunlu defterler için de evveliyetle uygulanacagini yazarak, konuyu karmasik hale getirmislerdir. Oysa lafzin açik oldugu yerde, yorum yapilamayacagi gibi, yorum yoluyla ceza da ihdas edilemez.

            Nitekim Gelir Idaresi Baskanligi, Samsun Vergi Dairesi Baskanligina göndermis oldugu 17.03.2006 tarihi ve B.07.1.GIB.0.30/3025-353-746/018894 sayili yazisinda da, idari görüsünü yukaridaki görüslerimiz paralelinde açiklamistir. Bu yazida özetle söyle denilmektedir:

            “is yerinde bulundurulmamasi ve günü gününe kayit edilmemesi halinde özel usulsüzlük cezasi kesilecek defterler, Maliye Bakanliginca kendisine verilen yetkiye dayanilarak ihdas edilip tutulma ve günü gününe kayit edilme zorunlulugu getirilenlerdir. Ancak Serbest Meslek Kazanç Defteri, kayitlarin günü gününe yapilmasi zorunlu olan bir defter olmakla birilikte Maliye Bakanliginin yetkisine dayanilarak ihdas edilmis bir defter degildir.

            Serbest Meslek Kazanç Defterini isyerinde bulundurma zorunlulugu bulunmamaktadir. Ancak, mükelleflere Serbest Meslek Kazanç Defterinin ibrazi için münasip bir mühlet verilecek ve bu süre içerisinde ibraz görevini yerine getirmeyen mükellefler adina mükerrer 355’nci madde uyarinca özel usulsüzlük cezasi kesilecektir. Ayrica Serbest Meslek Kazanç Defterinin günü gününe tutulmadiginin, kayit nizamina uyulmadiginin tespiti halinde ayni kanunun 352’nci maddesinin birinci derece usulsüzlük ilgili 6 numarali bendi uyarica birinci derece usulsüzlük cezasi kesilmesi gerekmektedir.”

            Istanbul Vergi Dairesi Baskanliginin 14.8.2014 tarih ve 2066 sayili yazisinda da ayni görüs savunularak, görüse istikrar kazandirilmistir.

            Gerek yasa maddesi gerek mali idarenin görüsü bu sekilde açik ve net iken, uygulamada bu konuda netligin saglanamamasini ve dogan tereddütleri anlamak mümkün degil.