Transfer fiyatlandirmasinda üçüncü gelisme

Dr. Bumin DOGRUSÖZ

Dünya Gazetesi / 14.06.2016

Geçen yazimda kurumlar vergisinin önemli bir oto-kontrol müessesesi olan transfer fiyatlandirmasi yoluyla örtülü kazanç dagitimi konusunda üç önemli gelismeden söz etmistim. 

Maliye Bakanligi’nca hazirlanan 3 sayili Transfer Fiyatlandirmasi Genel Teblig Taslagi ile geçtigimiz günlerde Resmi Gazete’de yayimlanmis bulunan 6 sayili Katma Deger Vergisi Genel Tebligi’ni ilk iki gelisme olarak aktarmistim. Bu yazimda da 3. gelismeyi aktaracagim. 

Maliye Bakanligi’nca bazi vergi kanunlarinda çesitli degisiklikler yapilmasina iliskin olarak hazirlanmis (belki Torba Kanun tasarisina konulmak üzere) Kanun Tasari Taslagi’nda da transfer fiyatlandirmasi konusunda önemli degisiklikler öngörülmektedir. 

Bilindigi gibi kanun metninde emsal bedele iliskin olarak üç yöntem gösterilmistir. Bunlar sirasiyla, Karsilastirilabilir Fiyat Yöntemi, Maliyet Arti Yöntemi ve Yeniden Satis Fiyati Yöntemidir. Ayrica kanunda, emsallere uygun fiyata bu yöntemlerden her hangi birisi ile ulasilamiyorsa mükellefin islemlerinin mahiyetine uygun olarak kendisinin de bir yöntem belirleyebilecegi de belirtilmistir. 

Taslak ile mevcut yöntemlere islemsel kâr yöntemi de eklenmekte ve yöntemin tanimlamasi yapilmaktadir. Bu yöntem, OECD’nin “Uluslararasi Sirketler ve Vergi Idareleri Için Transfer Fiyatlandirmasi Rehberi”nde belirtilen “Diger Yöntemler”den biridir. Bu yöntem, iliskili kisilerin bir veya daha fazla sayidaki kontrol altindaki islemlere iliskin toplam faaliyet kâri ya da zararini, üstlendikleri islevler ve yüklendikleri riskler oraninda paylastiklari hallerde devreye girecektir. Ancak bu yöntemin, içerdigi muglak kavramlar ile islev ve yükümlülük paylasiminda dikkate alinacak unsurlarin saptanmasindaki güçlükler dolayisiyla diger yöntemler kadar kolay uygulama olanagi yoktur. 

Taslak ile yasalastirilmasi amaçlanan konuya iliskin ikinci düzenleme ise pesin fiyat anlasmalari ile ilgilidir. Pesin fiyat anlasmalarinin zamanasimi süresi ile sinirli olmak kaydi ile geçmise dogru isletilmesini kolaylastirmak amaci ile anlasma tarihinden geriye dogru pismanlik hükümlerinden yararlanilabilecegi hükme baglanmaktadir. Bu düzenleme ile geçmis için pismanlik dilekçesi verilip verilemeyecegi tartismasina da son verilmektedir. Ancak pesin fiyat anlasmasinin pismanlik hükümleri açisindan “haber verme” dilekçesi yerine geçecegi kabul edilmektedir ki bu durumda anlasmanin tarafi olan kurumun 15 gün içerisinde dogru beyannamesini verip ödeme yapmasi gerekecektir. Bu anlasmalarin tarafi ve anlasmaya konu islemler, çok büyük rakamli islemlerdir. Buradaki 15 günlük süre, anlasmanin tarafi sirketleri zor durumda birakabilir. Bu nedenle düzenlemeye, pismanlik hükümlerinde geçerli 15 günlük sürenin, pesin fiyat anlasmalari dolayisiyla geçmis dönemler için verilecek pismanlik dilekçeleri açisindan 3 ay olarak uygulanacagi yönünde bir cümlenin eklenmesinde yarar vardir. 

Transfer fiyatlandirmasi açisindan taslakda getirilmek istenen bir diger düzenleme ise, transfer fiyatlandirmasi için gerekli belgelendirme yükümlülüklerini tam olarak yerine getirenlere, örtülü olarak dagitilmis sayilan kazanç nedeniyle zamaninda tahakkuk ettirilmemis vergilere kesilecek vergi ziyai cezasinin %50 oraninda indirimli kesilmesine iliskindir. Bu düzenleme, belgelendirme yükümlülügüne uymayi tesvik, uymamayi yaptirimlama açilarindan önemli ve olumludur. Ancak bu düzenlemenin yerinin Kurumlar Vergisi Kanunu degil, Vergi Usul Kanunu olmasi gerekir. 

Bir önemli taslak düzenlemesi de Bakanlar Kuruluna, belgelendirme yükümlülügünün kapsamina yurt disinda yer alan iliskili kisilerin faaliyetlerine bilgileri de dahil ettirme yetkisinin verilmesidir. Ancak bu düzenleme, geçen yazimizda aktardigimiz 3 sayili Transfer Fiyatlandirmasi Teblig Taslagi’nda yer alan “ülke bazli raporlama” konusunun, henüz yasal dayanak olusmadan Taslaga alindigini ve Taslagin yayinlanmasinin Bakanlar Kurulu’na yetki verilip kullanilmasina kadar gecikecegini de göstermektedir.