Gayrimenkul ve hisse senedi satislarinda yeni vergi

Dr. Bumin DOGRUSÖZ

      Dünya Gazetesi / 12.05.2016

Bilindigi gibi, halen yürürlükte olan Gelir Vergisi Kanunu'na göre iktisap tarihinden itibaren iki yil geçmis kapali (aile tipi) anonim sirketlerin menkul kiymete (hisse senedi veya ilmuhabere) baglanmis hisselerinin devrinden elde edilen kazançlar, gelir vergisinin konusuna girmemektedir. Anonim sirketlerin menkul kiymete baglanmamis paylari ile limited sirket paylarinin devrinden elde edilen kazançlar ise elde tutma süresi ne olursa olsun gelir vergisine tabidir.

Halen yürürlükte bulunan Gelir Vergisi Kanunu'na göre kisilerin sahsi gayrimenkullerini iktisap tarihinden itibaren bes yil geçtikten sonra elden çikartmalari halinde ise elde edilen kazançlar da gelir vergisinin konusuna girmemektedir. 

Simdi bu kurallar, halen Plân ve Bütçe Alt Komisyonu'nda görüsülmekte olan “yeni” Gelir Vergisi Kanunu Tasarisi ile degistirilmektedir. Elde tutma süresi ne olursa olsun gayrimenkul veya sermaye sirketi hisselerinin elden çikartilmasindan saglanan kazançlar, asagida aktaracagimiz istisnalarla vergiye tabi kilinmaktadir. Yeni düzenleme hisseler yönünden, menkul kiymete baglanmis olma durumunun ayricaligini ortadan kaldirmakta, böylece anonim ve limited sirket hisselerinin elden çikartilmasi kazançlarinin vergilendirme rejimi esitlenmektedir. Böylece söz konusu kazançlarda yeni bir vergileme rejimi ortaya çikmaktadir.

Gayrimenkul veya sermaye sirketi hisselerinin elden çikartilmasindan saglanan kazançlarda, elde tutma süresine bagli bir istisna sistemi kurulmaktadir. Yeni düzenlemeye göre;

- Iki tam yildan fazla süreyle elde tutulanlardan elde edilen gelirlerin %40’i,

- Üç tam yildan fazla süreyle elde tutulanlardan elde edilen gelirlerin %50’si,

- Dört tam yildan fazla süreyle elde tutulanlardan elde edilen gelirlerin %60’i,

- Bes tam yildan fazla süreyle elde tutulanlardan elde edilen gelirlerin %75’i,

vergiden istisna olacaktir. Yani 25 yildir sahip oldugunuz gayrimenkulünüzü veya aile sirketinin hisselerini elden çikartirsaniz, yeni kanundan sonra, kazancinizin %25’i üzerinden vergi ödeyeceksiniz.  Vergileme rejimindeki bu degisikligin gerekçesi, madde gerekçesinde de yazili degildir. Çünkü bütün maddelerin gerekçesi, maddelerin genisletilmis tekrari biçimindedir. Bu da “gerekçe” degildir. Gerekçe baska bir seydir. Yeni vergileme rejiminin bu günküne nazaran yerinde olup olmadigi veya adil olup olmadigi tartisilabilir. Ancak bizim bu yazimizda tartismak istedigimiz, bir geçis hükmünün, bir geçici madde olarak kanunda yer almayisidir. Bu da hukuk güvenliginin ihlali sonucunu dogurmaktadir.

Aile sirketi hisse senetlerine veya ilmuhaberlerine iki yildan fazla süreyle veya gayrimenkule bes yildan fazla süreyle sahip olanlarin, su anda bu varliklarini satmalari halinde kazançlari gelir vergisinin konusuna girmemekte iken, simdi birden bire kismen de olsa vergiye tabi kilinmaktadir. Bu durumdaki kisiler, söz konusu varliklari belli sürelerde elde tutma amaci ile edinmisler ve bu süreler geçtikten sonra satis kazançlarinin vergiye tabi olmayacagi konusunda mevcut kanuna göre güvenceye kavusmus durumdadirlar. 

Hukuk devleti ilkeleri, bu mükelleflerin su andaki yasal güvencelerinin korunmasini gerektirmektedir. Bu korumanin yolu ise tasariya, bu yeni kurallarin kanunun yürürlük tarihinden sonra edinilecek söz konusu kiymetler için uygulanacagi, Kanunun yürürlük tarihinden önce edinilmis anonim sirketlerin menkul kiymete baglanmis hisselerinin ve gayrimenkullerin elden çikartilmasindan saglanacak kazançlarin ise yürürlükten kaldirilacak olan 193 sayili Gelir Vergisi Kanunu'na göre vergilendirilecegine iliskin bir geçici madde eklenmesidir. 

Bu yapilmazsa mükellefler mecburen kanunu dolanmaya zorlanmis olacaklardir. Yeni Kanunun yürürlüge girecegi anlasildiginda, örnegin Meclis Genel Kurulu'na geldiginde, söz konusu kazançlari vergi disi olanlar, bu kiymetlerini hemen elden çikartacaklardir. Çünkü mükellefler, hukuk devletinde gol yemegi pek sevmezler. Bu hisseleri veya gayrimenkulleri devredecekleri kisilerin ise üçüncü sahis mi, yoksa bir süre sonra geriye satis yapacak bir emanetçi mi olacagi konusu ise yazimizdan ziyade onlari ilgilendirmektedir.