KÂR DAĞITIMI SINIRLARININ SINIRLARI
Dr.
A. Bumin DOĞRUSÖZ
Dünya Gazetesi / 19.5.2020
7244
sayılı Kanunun 11. maddesi ile Türk Ticaret Kanununa eklenen geçici madde 13
ile “Sermaye
şirketlerinde, 30/9/2020 tarihine kadar 2019
yılı net dönem kârının yalnızca yüzde yirmi beşine kadarının dağıtımına karar
verilebilir, geçmiş yıl kârları ve serbest yedek akçeler dağıtıma konu
edilemez, genel kurulca yönetim kuruluna kâr payı avansı dağıtımı yetkisi
verilemez. Devlet, il özel idaresi, belediye, köy ile diğer kamu tüzel
kişilerinin ve sermayesinin yüzde ellisinden fazlası kamuya ait fonların,
doğrudan veya dolaylı olarak sermayesinin yüzde ellisinden fazlasına sahip
olduğu şirketler hakkında bu fıkra hükmü uygulanmaz. Bu fıkrada belirtilen
süreyi üç ay uzatmaya ve kısaltmaya Cumhurbaşkanı yetkilidir.
Genel kurulca 2019 yılı hesap dönemine ilişkin kâr payı dağıtımı
kararı alınmış ancak henüz pay sahiplerine ödeme yapılmamışsa veya kısmi ödeme
yapılmışsa, 2019 yılı net dönem kârının yüzde yirmi beşini aşan kısma ilişkin
ödemeler birinci fıkrada belirtilen sürenin sonuna kadar ertelenir.
Bu maddenin kapsamına giren sermaye şirketlerine ilişkin
istisnalar ile uygulamaya dair usul ve esasları belirlemeye, Hazine ve Maliye
Bakanlığının görüşünü almak suretiyle Ticaret Bakanlığı yetkilidir.” hükmü getirilmiştir.
Bu hükmün analizini, kanunlaşma
aşamasında iken, 16.4.2020 günlü DÜNYA gazetesinde yayımlanan köşe yazımda
yapmıştım.
Aktardığım maddenin son fıkrası ile Ticaret Bakanlığına tanınan kâr dağıtımı
sınırlandırmasından istisna tutulacak şirketleri belirleme yetkisi, nihayet 17.5.2020
tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan bir Tebliğ ile ile kullanmıştır. Bu tebliğ
ile aşağıda sayacağımız şirketler dışında 120.000,- TL veya altında alınan kâr
dağıtımı kararları, sınırlandırma kapsamı dışında bırakılmıştır. Buna göre 2019
yılı net dönem kârının % 25’i daha aşağıda kalsa bile sermaye şirketleri toplam
120.000,- TL’ye kadar kâr dağıtabileceklerdir. Ancak,
- İşsizlik Sigortası
Kanunu uyarınca yeni koronavirüs (Covid-19) kaynaklı zorlayıcı sebep
gerekçesiyle kısa çalışma ödeneğinden yararlanan şirketler
- Ücretsiz izne
ayrılanlardan İşsizlik Sigortası Kanunu uyarınca nakdi ücret desteğinden
yararlandırılanları istihdam eden şirketler,
- Kamu Finansmanı ve
Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanunu kapsamında Hazine destekli kredi
kefaleti kullanan ve halen kapanmamış kredi borç bakiyesi bulunanlar şirketler,
bu uygulamanın dışında bırakılmıştır.
Bu üç grupta yer alan şirketler, 2019 yılı
net dönem kârının ancak % 25’ine kadar kâr dağıtımı kararı alabilirler veya ancak
bu sınıra kadar dağıtım yapabilirler. Sınırın 120.000 liraya kadar
genişletilmesi olanağından yararlanamazlar.
Öte yandan iki
grup şirket % 25 sınırından istisna kılınmıştır. Bunlar;
A) Dağıtımına karar verilen kâr
payının yarısından fazlasının pay sahiplerince, Kanun hükümleri çerçevesinde
başka bir sermaye şirketine olan sermaye taahhüt borcunun nakden ve defaten
ifasında kullanılması şartıyla, kâr payı dağıtımı kararı alınan şirketler,
B) Dağıtımına karar verilen kâr payının pay
sahiplerince, imzalanan kredi sözleşmeleri veya proje finansman sözleşmeleri
kapsamında 30.9.2020 tarihine kadar muaccel hale gelen yükümlülüklerin ifasında
nakden kullanılması şartıyla kâr payı dağıtımı kararı alınan şirketler (Ancak
bu durumdaki şirketlerde pay sahiplerinin ifa yükümlülüklerini aşan tutara
ilişkin ödemeler 30.9.2020 sonuna kadar ertelenecektir)
Şirketlere, bu
kâr dağıtımı sınırının dışında kalıp kalmadıklarını belirleme ve ona göre
davranma serbestisi tanınmamıştır. Şirketlere yukarıdaki düzenlemeler kapsamında
yer aldıklarını tevsik ve Ticaret Bakanlığından izin alma yükümlülüğü
getirilmiştir. Bakanlık izni olmadıkça genel kurul gündemine bu yönde madde
konulamayacağı gibi, konulmuşsa da genel kurulda bu yönde karar
alınamayacaktır.
Bu izin için
yapılacak başvuru dilekçesine, yönetim kurulu kararı ve mali tabloların yanı
sıra duruma göre aşağıdaki belgelerinde eklenmesi gerekmektedir.
- 2019 yılı net dönem
kârının % 25’inden fazla ancak 120.000 Liraya kadar kâr dağıtma kararı alacak
şirketlerin, söz konusu desteklerden yararlanmadıklarına dair ilgili
kurumlardan alacakları belge,
- Dağıtımına karar
verilen kâr payının yarısından fazlasının pay sahiplerince başka bir sermaye şirketine
olan sermaye taahhüt borcunun ifasında kullanılmak üzere kâr payı dağıtımı
kararı alacak şirketlerin, dağıtılacak kâr payının yarısından fazlasını alma
hakkı olanların başka bir sermaye şirketine olan sermaye taahhüt yükümlülüğünü
tevsik edici belge,
- Pay sahiplerince,
dağıtımına karar verilen kâr payının kredi sözleşmeleri veya proje finansman
sözleşmeleri kapsamındaki yükümlülüklerin ifasında kullanılması şartıyla kâr
payı dağıtımı kararı alınan şirketlerin ise kredi sözleşmeleri ve proje
finansman sözleşmeleri kapsamında ifa yükümlülüklerini tevsik edici belge.
Kâr payının
hesaplanmasında; finansal tablolarını KGK tarafından belirlenen standartlara
uygun hazırlamak zorunda olanlar için bu standartlara göre hazırlanmış finansal
tablolar, bunlar dışında kalan şirketler için ise Vergi Usul Kanununa göre
hazırlanan finansal tablolar esas alınacaktır. Öte yandan dağıtılması öngörülen
kâr payı tutarı, Vergi Usul Kanununa göre tutulan kayıtlarda bulunan kâr
dağıtımına konu kaynakların toplam tutarını aşamayacaktır.