TURIZM PAYI ERTELENSE IYI OLUR

Dr. A. Bumin DOGRUSÖZ

Dünya Gazetesi 3.10.2019

 “Türkiye’nin turizm hedeflerine ulasmasini teminen; turizm imkân ve firsatlarinin dünyada tanitilmasina, turizm potansiyelinin tüm yönleri ile degerlendirilerek ülke ekonomisine kazandirilmasina, turizm yatirimlarinin, turizmin lke ekonomisindeki payinin ve turizm sektörünün hizmet kalitesinin artirilmasina yönelik faaliyetlerde bulunmak, destek ve kaynak saglamak amaciyla Türkiye Turizm Tanitim ve Gelistirme Ajansinin kurulmasi, yönetimi, denetimi, gelirleri ve faaliyetlerine iliskin usul ve esaslari düzenlemek” amaciyla kabul edilen “Türkiye Turizm Tanitim Ve Gelistirme Ajansi Hakkinda Kanun” 7183 sayi ile 15.7.2019 günlü Resmi Gazete’de yayimlanarak yürürlüge girdi.

Kanunla turizm isletmeleri ve turizmle ilgili bazi isletmeler için “Turizm Payi” adi ile yeni bir mali yükümlülük ihdas edildi. Önce bu yükümlülügü tanitalim.

Turizm payini ödemekle yükümlü olanlar ve payin orani ise anilan Kanunla asagidaki gibi belirlendi.

? Bilesik tesisler ile konaklama tesislerinden binde yedi buçuk,

? Bakanliktan belgeli yeme-içme ve eglence tesislerinden binde yedi buçuk,

? Deniz turizmi tesisleri ile Bakanliktan belgeli deniz turizmi araçlarindan binde yedi buçuk,

? Seyahat acentalarindan (münferit uçak bileti satislari hariç) on binde yedi buçuk,

?Havayolu isletmelerinden (ticari yolcu tasimaciligi faaliyetlerinden) on binde yedi buçuk,

? Devlet Hava Meydanlari Isletmesi Genel Müdürlügü tarafindan isletilenler hariç olmak üzere havalimani ve terminal isletmelerinden binde iki,

Kis, termal, saglik, kirsal ve nitelikli spor turizmi gibi Bakanlik tarafindan tesvik edilmesi uygun görülen turizm türlerinde faaliyet gösteren tesisler için bu oranlar yüzde elli indirimli olarak uygulanacak.

Bu payin mükellefleri ise bu ticari isletmelerin yatirimcisi veya isletmecisi olan gerçek veya tüzel kisiler.  Matrah ise bu isletmelerdeki faaliyetler sonucunda elde edilen net satis ve kira gelirlerinin toplami.

Turizm payi, Katma Deger Vergisi Kanununa göre vergi mükellefinin tabi oldugu vergilendirme dönemini takip eden ayin 24. günü sonuna kadar ilgililerin gelir veya kurumlar vergisi yönünden bagli oldugu vergi dairesine, gelir veya kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunmayanlar tarafindan ise Gelir Idaresi Baskanliginca belirlenecek vergi dairesine beyan edilecek. Beyan edilen tutarlar ise ayni ayin yirmi altinci günü aksamina kadar ödenecek.

Vergi dairesi tarafindan turizm payinin beyan, tarh, tahakkuk ve tahsili ile red ve iadesinde;  Vergi Usul Kanunu ve 6183 sayili Amme Alacaklarinin Tahsil Usulü Hakkinda Kanun hükümleri uygulanacaktir. Tahsil edilen turizm payinin yüzde besi, genel bütçe geliri olarak ayrildiktan sonra kalan kismi emanet hesabina alinacak ve en geç takip eden ayin yirminci günü Ajansin banka hesabina aktarilacaktir.

Ödenen turizm payi, kurumlar vergisi ve gelir vergisi mükellefleri tarafindan matraha esas kazancin tespitinde gider olarak dikkate alinabilecektir.

Turizm payinin hukuki niteligi, Anayasanin 73. maddesi karsisinda “benzeri mali yükümlülük”tür. Ancak düzenlemelerin Anayasa karsisindaki konumu tartismalidir. Bu hususu daha önce zaten yazmistim.

2576 sayili Kanunun 5 ve 6. maddeleri dolayisiyla turizm payi konusunda çikacak ihtilaflarda görevli mahkemenin, idare mahkemeleri olmasi gerekmesine karsilik 7183 sayili Kanunda görevli mahkeme olarak “vergi mahkemeleri” belirlenmistir.

Kanunun turizm payina iliskin düzenlemesi 1 Ekim 2019 tarihinde yürürlüge girmistir. Ekim ayi için hesaplanan turizm payi ise 24 Kasim günü aksamina kadar beyan edilecek ve en geç 26 Kasim günü ödenecektir.

Ancak 26 Kasim itibariyle bu paylari alacak ve kullanacak olan Türkiye Turizm Tanitim ve Gelistirme Ajansinin bu tarihe kadar kurulup faaliyete geçip geçmeyecegi belli degildir. Çünkü bu ajansin kurulus ve faaliyetleri ile gelirlerine iliskin usul ve esaslarin Hazine ve Maliye Bakanliginin görüsü de alinarak Kültür ve Turizm Bakanliginin çikartacagi bir Yönetmelikle belirlenecegi ve bu yönetmeligin 6 ay içerisinde çikartilacagi, 7183 sayili Kanunla belirlenmistir. Kamunun kanunla belirlenen mevzuati olusturma sürecine riayet konusundaki rahatligi ve 6 aylik sürenin 15 Ocak 2020’de dolacagi dikkate alinirsa, yükümlülüge 1 Ekim olarak belirlenen yürürlüge giris tarihinin anlamsizligi ortaya çikmaktadir. Zaten bu Yönetmelik de izledigim kadar ile henüz yayinlanmamistir.

Zaten Thomas Cook adli firmanin iflasi ile büyük turizm isletmelerinin düstügü açmaz da dikkate alinirsa, bu yükümlülügün Türkiye Turizm Tanitim ve Gelistirme Ajansinin kurulup faaliyete geçip geçecegi tarihe kadar ertelenmesinde yarar vardir. Olmayan ajansa para toplamanin da zaten bence pek bir anlami da yok.