VERGI USUL KANUNU TASARISI – 8

                                                                      ENFLASYON DÜZELTMESI GELIYOR

(Dünya Gazetesi / 9.2.2016)

Hatirlandigi gibi ülkemizde enflasyon düzeltmesi müessesesi 2004 yili için uygulanmis, sonraki yillarda Vergi Usul Kanunun mükerrer 298. maddesinde yazili, “fiyat endeksindeki artisin içinde bulunulan dönem dâhil son üç hesap döneminde % 100’den ve içinde bulunulan hesap döneminde % 10’dan fazla olmasi” kosullari gerçeklesmediginden, izleyen yillarda, yani 11 yildir uygulanamamistir.

Oysa bu geçen sürede (son 10 yilda), Ziraat Bankasi Kredi Politikalari Genel Müdür Yardimcisi Sayin M. Cengiz GÖGEBAKAN’in gazetemizde yayimlanan bir çalismasinda da (DÜNYA, 30.1.2016) vurgulandigi üzere, 2005 yili 100 kabul edilerekten, fiyat endeksindeki artis % 205’e ulasmistir. Enflasyon düzeltmesi müessesesinin uygulanmasini sadece fiyat endeksine baglamak yanlistir. Kurdaki artisinda uygulama kosullari içerisinde olmasi gerekir. Söz konusu çalismaya göre ayni dönemde dolarin degerindeki artis da yaklasik % 230’dur.

Fiyat ve kur degisimleri bu seviyelere ulasmasi, buna karsilik yasalarda bir tedbir öngörülmemis olmasi neticesinde, isletme bilançolarinin gerçek durumu yansitmamasi, duran varliklarin kayitli degerleri ile piyasa degerleri arasinda önemli farklar olusmasi, isletmelerin borçluluk oranlarinin oldugundan fazla gözükmesi, öz kaynaklarin yaniltici görünmesi sonuçlari ortaya çikmistir.

Bu gerçegi gören Maliye Bakanligi hazirlamis oldugu Vergi Usul Kanunu Tasari Taslaginda, enflasyon düzeltmesi müessesesine de yer vermistir. Bu müessesenin uygulanma kosullari mevcut Kanundaki ile ayni sekilde düzenlenmis olmakla birlikte, kosullar olusmasa bile enflasyon düzeltmesinin uygulandigi yili izleyen her besinci yilda tekrar uygulanmasi öngörülmüstür.

Taslakta ayrica enflasyon düzeltmesi müessesinin 31.12.2016 bilançolari için uygulanmasina iliskin bir geçici maddeye de yer verilmistir. Taslagin geçici 7. maddesine göre;  kazançlarini bilanço esasina göre tespit eden gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri 31.12.2016 tarihli bilançolarinda yer alan parasal olmayan kiymetleri güncellestirerek düzelteceklerdir. Ancak, münhasiran sürekli olarak islenmis altin, gümüs alim-satimi ve imali ile istigal edenlerin bu geçici maddeye göre enflasyon düzeltmesi yapmalari ihtiyari birakilmistir.

          Düzeltme islemi, Türkiye geneli için hesaplanan YI-ÜFE göz önünde bulundurularak Maliye Bakanliginca belirlenen düzeltme katsayilari kullanilarak yapilacaktir. Düzeltme, dogal olarak, enflasyon düzeltmesi müessesinin uygulanmis oldugu 31/12/2004 tarihi esas alinarak yapilacaktir.  Maddî duran varliklar maliyet bedeli, malî duran varliklar ise alis bedeli üzerinden düzeltmeye tâbi tutulacaktir.

 Taslakta hem asil maddede hem de geçici maddede, serbest meslek erbabinin da envanterine kayitli amortismana tabi iktisadi kiymetlerini enflasyonun tahribatindan korumak amaciyla enflasyon düzeltmesi hükümlerini uygulayabilecegi kabul edilmistir. Böylece onlarin söz konusu kiymetlerini sattiklarinda enflasyondan kaynaklanan kazanç kisminin da vergilenmemesi amaçlanarak kazanç unsurlari arasinda ayrim olmamasi saglanmistir.

Ancak kazançlarin reel tutarlari üzerinden vergilendirilmesinin saglanabilmesi için sadece bes yilda bir enflasyon düzeltmesinin öngörülmüs olmasi yeterli degildir. Bu konuda amortismana tabi iktisadi kiymetlerle menkul kiymetlerin satislarinda uygulanmak üzere eski maliyet revizesi seklindeki bir hükmün de gelir vergisi tasarisina eklenmesinde fayda vardir. 

Öte yandan enflasyon düzeltmesine iliskin olarak, müessesenin uygulanmasini gerektirecek yillik fiyat artis oranlarinin belirlenmesi konusunda bakanlar kuruluna taninan yetkinin Anayasanin 73. maddesinde ifadesini bulan “vergilerin yasalligi ilkesi” ile bagdastirmak mümkün degildir. Ayni sekilde; mükellef veya meslek gruplarina göre enflasyon düzeltmesinde uygulanacak yöntemi belirleme, enflasyon düzeltmesine tâbi olacak mali tablolari belirleme, geçici vergi dönemleri için düzeltme yapilip yapilmayacagini belirleme gibi matrahi etkileyecek konularda Maliye Bakanligina verilen yetkilerin de “vergilerin yasalligi ilkesi” ile bagdastirmasi yine mümkün degildir.