EMEKLI AYLIKLARININ KAMU BORÇLARINDAN
HACZI
Dünya
Gazetesi 16.11.2018
Geçen yazimda, emekli ayliklarinin haczi
konusunda 5510 sayili Sosyal Sigortalar ve Genel Saglik Sigortasi Kanunu ile
Icra Iflas Kanununun çeliskisinden söz etmis, bu konuda 5510 sayili Kanunun
Icra Iflas Kanununa nazaran öncelige sahip oldugunu ve dolayisiyla özel hukuk
borçlari bakiminda 5510 sayili Kanundaki haciz yasaginin geçerli oldugunu ve bu
düzenlemenin icra müdürlüklerince re’sen nazara alinmasi gerektigini yazmistim.
Bilindigi gibi kamu alacaklarinin takip usulü,
6183 sayili Amme Alacaklarinin Tahsil Usulü Hakkinda Kanunda düzenlenmistir. Bu
Kanunun 71. maddesinde de Icra Iflas Kanununda oldugu gibi, emekli maaslarinin da
kamu alacaklari için kismen haczolunabilecegi hükme baglanmistir. Icra Iflas Kanununda (md. 83) borçlu ve
ailesinin geçinmesi için icra müdürünce takdir olunacak miktarin
haczolunamayacagi, ancak kalan haczedilebilecek miktarin emekli ayliginin
dörtte birinden az olamayacagi hükme baglanmisken; kamu alacaklarina iliskin
6183 sayili Kanunda “haczedilebilecek miktar emekli ayliginin üçte birinden çok
dörtte birinden az olamaz” denilmistir.
Icra Iflas Kanunundaki kismen hacze izin veren
düzenlemenin 5510 sayili Kanundaki haciz yasagi karsisinda geçerliligini
yetirdigini önceki yazimda yazmistim. 5510 sayili Kanun düzenlemesinin, konumuz
açisindan 6183 sayili Kanuna nazaran hem özel kanun niteliginde olmasi hem de
sonraki kanun niteliginde olmasi dolayisiyla, ayni sonuç burada da geçerlidir.
Bir baska deyisle emekli maaslari, 5510 sayili Kanun karsisinda Sosyal Güvelik
Kurumunun alacaklari ile nafaka borçlari disinda sair kamu alacaklari için de haczedilemez.
O zaman 5510 sayili Kanundan sonra Icra Iflas
Kanununun 83 ve 6183 sayili Kanunun 71. maddelerinin kismen haczi öngören
düzenlemelerinin geçerliligini yitirdigini söylemek mümkün müdür?
Bu soruya hem “evet” hem de “hayir” seklinde
yanit vermek mümkündür.
5510 sayili Kanundan sonra Icra Iflas Kanununun
83 ve 6183 sayili Kanunun 71. maddelerinin kismen haciz mümkün kilan
düzenlemeleri, Sosyal Güvenlik Kurumu (ve önceki 507 sayili Kanunun geçici 20. maddesi
kapsaminda yer alan vakiflar) tarafindan ödenen her türlü gelir, aylik ve
ödenekler açisindan geçerliligini yitirmistir.
Ancak 5510 sayili Kanun, sadece Sosyal Güvenlik
Kurumu (ve mülga 507 sayili Kanunun geçici 20. maddesi kapsaminda yer alan
vakiflar) tarafindan ödenen her türlü aylik ve gelirler için geçerlidir. Bu
kurumlar disindaki kurumlar tarafindan (örnegin yabanci ülkelerin sosyal
güvenlik kurumlari, mülga 507 sayili Kanunun kapsamina girmeyen vakiflar ve sandiklar
ile sigorta sirketleri tarafindan) ödenen emekli ayliklari, 5510 sayili Kanunun
93. maddesinde yer alan haciz yasagi kapsamina girmemektedir. Bu nedenle bu
kurumlar tarafindan ödenen emekli ayliklari gerek Icra Iflas Kanunu gerekse
6183 sayili Kanun uyarinca kismen haczedilebilir.
Nitekim Danistay 4. Dairesi E.2016/13972
K.2017/509 sayi ve 18.1.2017 tarihli Kararinda, Isviçre Sosyal Güvenlik Kurumu
tarafindan ödenen emekli ayliginin 5510 sayili Kanunun öngördügü haciz yasagi
kapsaminda degerlendirilemeyecegine, 6183 sayili Kanunun 71. maddesi uyarinca
kismen haczedilebilecegine hükmetmistir.