SUBAT : DIGER ÜCRETLILERIN VERGILENME AYI

29.01.2019 Dr. Bumin DOGRUSÖZ - 3306 görüntülenme YAZDIR

SUBAT : DIGER ÜCRETLILERIN VERGILENME AYI

Dr. A. Bumin DOGRUSÖZ

Dünya Gazetesi 29.1.2019

Bir isverene tâbi ve belirli bir isverene bagli olarak çalisanlara hizmet karsiligi verilen para ve ayinlarla saglanan ve para ile temsil edilebilen menfaatler, Gelir Vergisi Kanunumuzda ücret olarak kabul edilmistir.

            Ücretler kural olarak gerçek usulde, safi deger üzerinden tarifede yazili oranlara göre, hazirlanacak bordrolar üzerinden vergilendirilir.

            Ancak kanun koyucu bazi hallerde gerçek usulde vergilendirmenin güç olacagi, vergilendirme, tarh gibi islemler ile denetim için katlanilacak maliyetin toplanacak vergi ile basa bas veya daha az olacagi haller için daha basit bir yöntem öngörmüstür. Kanunda bu yöntemle vergilendirilecek ücretliler, “diger ücretliler” olarak kategorize edilmistir.

            Bu kategoride yer alanlarin, basit yöntemle vergilendirilecek ücretleri sunlardir.

1- Kazançlari basit usulde tespit edilen ticaret erbabinin yaninda çalisanlarin ücretleri

2- Özel hizmetlerde çalisan soförlerin ücretleri (Soförün ücretinin herhangi bir kazanç tespiti açisindan gider unsuru olarak nazara alinmayan, sadece kisisel hizmetler için çalisan soförlerin ücretleri)

3- Özel insaatlarda çalisan insaat isçilerinin ücretleri (Ticari maksatla yapilmayan al-sat amaciyla veya kat karsiligi yapilmayan insaatlarda çalisan insaat isçilerinin ücretleri bu gruba girer. Örnegin bir kisinin kendisine yazlik ev insaat yaptirmasinda çalisanlarin ücretleri gibi. Buna karsilik bagis amaciyla yaptirilan insaatlarda çalisanlarin ücretleri de bu gruba girmez.)

4- Gayrimenkul sermaye iradi sahiplerinin yaninda çalisanlarin ücretleri (Örnegin kiralari toplayan, kiracilari takip eden, kiralananlarin gözeten ücretlilerin ücretleri, Ishanlarinda ücret almadan sadece han sakinlerinden ödenen bedeller karsiligi çalisan odabasilarin ücretleri bu gruba girer.) (Kapicilar bu gruba girmez. Çünkü onlarin ücretleri vergiden istisnadir)

            Bu sayilanlarin disinda olmakla birlikte gerçek ücretlerinin tespitine olanak olmayanlari da bu gruba almaya Maliye Bakanligi, Danistay’in olumlu görüsünü alma kosulu ile yetkili kilinmistir.

            Diger ücretliler grubunda yer alanlarin safi ücretleri takvim yili basinda geçerli olan ve sanayi kesiminde çalisan 16 yasindan büyük isçiler için uygulanan asgari ücretin yillik brüt tutarinin %25’idir. Yani 2019 yili için (2.558,40 x 12 x 0,25 =) 7.675,20 TL’dir. Vergisi ise (7.675,20 x 0,15=) 1.151,28 TL’dir. Yil içinde ise baslayanlarin vergisi yillik vergi üzerinden ise baslanilan ay hariç olmak üzere kalan aylara göre kist hesaplanir.

            Diger ücret sahiplerinin, hizmetin ifa olundugu takvim yilinin ikinci ayinda, yani subat ayinda, takvim yili içinde ise baslanilmasi halinde ise baslama tarihinden itibaren bir ay içinde ilgili vergi dairesince vergi karnelerini ibraz ederek vergilerini tarh ettirmeleri gerekmektedir. Tarh islemini yapmaya yetkili vergi dairesi, diger ücretlinin ikametgâhinin bulundugu yer vergi dairesidir. Ancak bu vergi dairesince tarhiyat yapilmamissa faaliyetin yapildigi yer vergi dairesi de tarh islemini yapabilir.

             Bu sekilde tarh olunan verginin yarisinin yilin ikinci ayinda, diger yarisinin ise sekizinci ayda ödenmesi gerekmektedir. Yilin birinci yarisinda ise baslayanlarin birinci taksiti verginin karneye yazildigi ayda, yilin ikinci yarisinda ise baslayan diger ücretlilerin ise ödemeleri gereken vergilerinin tamamini karneye yazdirdiklari ayda ödemeleri gerekmektedir.

            Takvim yilinin birinci yarisinda isi birakan diger ücretlilerin, durumu vergi dairesine takvim yilinin ikinci yarisi girmeden haber vermeleri halinde ikinci takside isabet eden vergileri terkin olunur. Yilin ikinci yarisinda isi birakanlar ise, örnegin Agustos ayinda isi birakanlar ise ödedikleri ile kalirlar.

            Diger ücret kapsaminda vergilendirilen hizmet erbabinin, gerçek usulde (bordro ile) vergilendirilmeyi gerektiren bir iste çalismaya baslamasi halinde, bu dönemdeki aylara ait olup pesin ödemis olduklari vergileri, gerçek ücretleri üzerinden hesaplanan vergiden mahsup edilir. Bu mahsup edilen tutar, hizmet erbabinin vergi karnesine isvereni tarafindan kaydolunur.

            Bu sekilde vergilendirilen ücretlilerin ücretlerinden ayrica vergi kesintisi yapilmaz. Diger ücretler için yillik beyanname verilmez, baska sebeplerle yillik beyanname verilmesi halinde de bu ücretler beyannameye yazilmaz.

            Vergi karnesi almak, vergileri karneye isletmek ve ödemek diger ücretlilerin görevi olmakla birlikte bu hususlari takip etme görevi isverenlerine yüklenmistir. Zamaninda vergi karnesini almamis veya vergisini tarh ettirmemis diger ücretlilerin vergisi idarece, isverenleri adina cezali olarak tarh olunur ve isverene ihbarname ile teblig edilir. Yine, karne alinmis ve vergi tarh edilmis olmakla birlikte vergi ödenmemis ise gecikme zammi ile birlikte diger ücretlinin isvereninden tahsil olunur.

            Subat ayinin yaklasmasi dolayisiyla “diger ücretli” statüsünde olanlarla, onlarin isverenlerine yeniden hatirlatalim istedik.

            Subat ayi ayni zamanda, gelirleri sadece basit usulde vergilendirilen ticari kazançtan ibaret olanlarin yillik beyan ayi. Bu konuyu da gelecek yazimizda hatirlatalim.