YATIRIM INDIRIMINDE YENI SORUNLAR

16.08.2010 Dr. Bumin DOGRUSÖZ - 3521 görüntülenme YAZDIR

YATIRIM INDIRIMINDE YENI SORUNLAR
16 Agustos 2010, A.Bumin DOGRUSÖZ

Yatirim indirimi istisnasindan yararlanma hakki ile ilgili olarak 6009 sayili kanunun 5’inci maddesiyle Gelir Vergisi Kanunu’nun geçici 69. maddesinde. Anayasa Mahkemesinin 15/10/2009 tarihli ve 2006/95 Esas, 2009/144 karar sayili karariyla yapilan iptaller de nazara alinarak bazi degisiklikler yapilmis ve bu degisikliklerin irdelemesini geçmis yazilarimizda yapmistik. 
Konuya iliskin yazimizda bu düzenlemelerin de kendi içerisinde sorunlari bulundugunu, anayasaya aykiriliklar içerdigini ve yine bazi duraksamalara yol açacak nitelikte oldugunu belirtmistik. 
Maliye Bakanligi da 6009 sayili kanunla yapilan düzenlemeleri açikliga kavusturmak amaciyla bir genel teblig taslagi hazirlamistir. 
Bakanlik bu genel teblig taslagi ile gelir ve Kurumlar Vergisi mükelleflerinin, 31/12/2005 tarihi itibariyle mevcut olup, kazancin yetersiz olmasi nedeniyle indiremedikleri devreden yatirim indirimi istisnasi tutarlarini (2006, 2007 ve 2008 yillarinda yararlandiklari tutarlardan kalan kismi), endekslemis degerleri ile birlikte 2010 ve müteakip yillarda elde ettikleri kazançlardan indirebileceklerini kabul etmektedir. Ancak yeni yasal düzenleme uyarinca vergi matrahlarinin tespitinde yatirim indirimi istisnasi olarak indirim konusu yapilacak tutarin, ilgili kazancin % 25’ini asamayacagi da vurgulanmaktadir. (Buradaki ilgili kazanç ifadesi, zarar mahsubu dahil giderler ile tüm indirim ve istisnalar düsüldükten sonraki kazanç tutarini ifade etmektedir) 
Dolayisiyla, yatirim indirimi istisnasi uygulamasi sonucunda kalan kazanç tutarina Gelir Vergisi mükellefleri, yatirim indirimi istisnasi uygulayacaklari dönemde yürürlükte bulunan vergi tarifesini, Kurumlar Vergisi mükellefleri ise 5520 sayili Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 32. maddesinde yer alan % 20 Kurumlar Vergisi oranini uygulayacaklardir. (Ayrica, 24/4/2003 tarihinden önce yapilan müracaatlara istinaden düzenlenen tesvik belgeleri kapsaminda yapilan yatirimlar için yatirim indirimi istisnasindan yararlanilmasi halinde, indirimden yararlanan kazançlar üzerinden dagitilsin, dagitilmasin %19,8 oraninda vergi kesintisi yapilacagi da unutulmamalidir). 
Ancak burada iki noktada, yürürlük sorunu ile ilgili duraksama olusmaktadir. 
Bunlardan birincisi, yukarida açikladigimiz esaslarin 2010 yili yillik beyannamelerinde uygulanacagi açik olmakla birlikte 6009 sayili kanundan önce kapanmis olan 2.Geçici Vergi dönemi kazancinin tespitinde de nazara alinip alinmayacagidir. Bakanlik taslakta görüsünü, nazara alinmayacagi yönünde açiklamistir. Bir baska deyisle 2. dönem geçici vergi beyannamelerinde yatirim indirimi istisnasinin indirim konusu yapilmasinda “ilgili kazancin % 25’i” seklindeki sinirlama uygulanmayacaktir. Ancak buna karsilik istisnanin indiriminden sonra kalan kazanca, Gelir Vergisi mükelleflerince 31.12.2005 tarihinde yürürlükte olan vergi tarifesi, Kurumlar Vergisi mükelleflerince 5422 sayili önceki kanunda yazili vergi orani (% 30) uygulanacaktir. Bakanligin anilan taslakta açikladigi görüs, hukuki ilkelerle de uyumludur. Ancak burada, yillik beyanda nasil olsa 6009 sayili kanun düzenlemeleri uygulanacagi için, belki mükelleflere bir seçimlik hak taninabilirdi. 
Bu arada bakanlik, bize göre yanlis olsa da, 2009 yili kazançlarinin tespitinde mükellefleri yatirim indirimi istisnasindan yararlandirtmamistir. Buna karsilik, pek çok mükellef, ya beyannamedeki çesitli satirlari kullanarak bu istisnadan kendiliginden yararlanmis ya da yargi yoluna giderek yargi karari ile istisnadan yararlanmaya hak kazanmistir. Taslakta bu sekilde istisnadan yararlanan mükelleflerin durumlarini açikliga kavusturan düzenlemelere yer verilmemis olunmasi bir eksikliktir. 
Uygulamada yasanan ikinci duraksama ise 2010 yilindan sonra ne olacagidir. Mükelleflerin hukuki güvenlik ilkesi içersinde önlerini görebilmeleri için bu bilginin simdiden netlesmesi gerekmektedir. Buradaki sorun, 6009 sayili kanunun – Gelir Vergisi Kanunu’nun geçici 69. maddesinde ibare degisiklikleri yapan 5. maddesinin yürürlügünü düzenleyen – 62. maddesindeki düzenlemeden kaynaklanmaktadir. 62. maddedeki düzenlemeye göre kanunun “5’inci maddesi 2010 takvim yili kazançlarina uygulanmak üzere yayimi tarihinde” yürürlüge girmistir. Burada kullanilan “2010 takvim yili kazançlarina” ibaresi üç ayri yoruma yol açmistir. Birinci yoruma göre bu ibare, 5. madde düzenlemesinin 1.1.2010’dan itibaren kazanç tespitinde uygulanacagini göstermekte olup, gelecege yönelik bir anlam ifade etmemektedir (Benim yorumum). Ikinci yoruma göre, 5. madde ile yapilan düzenlemeler 2010 sonrasi için uygulanamaz. Dolayisiyla 2010 yilinda indirilemeyip 2011 yilina devreden tutarlar için yüksek mahkeme karari uyarinca istisna yine kullanilabilecek, ancak indirimde % 25 sinirlamasi uygulanmayacaktir, buna karsilik istisnadan arta kalan kazançlara eski vergi oranlari uygulanacaktir (Denet YMM AS Sirküler Yorumu). Üçüncü yorum ise sadece 2010 yilina iliskin düzenleme yapilmasi dolayisiyla yatirim indirimi istisnasindan 2011 yilinda yararlanmak mümkün degildir. 2011 için ayrica düzenleme yapilmasi gerekmektedir (Akif Hamzaçebi’nin kanunun görüsmeleri sirasindaki Genel Kurul Konusmasi). 
Bakanligin anilan taslagi kesinlestirirken bu eksiklikleri de gidermesinde yarar vardir.