VERGIDE CEZA YIGILMASINA YARGI FRENI

12.06.2018 Dr. Bumin DOGRUSÖZ - 2428 görüntülenme YAZDIR

VERGIDE CEZA YIGILMASINA YARGI FRENI

Dr. A. Bumin DOGRUSÖZ

Dünya Gazetesi 12.6.2018

            Insan Haklarinin ve Temel Özgürlüklerinin Korunmasi Dair Avrupa Sözlesmesi’ne (IHAS) ek 7 no’lu Protokol, Türkiye tarafindan her hangi bir çekince veya beyan konulmaksizin 1985’de imzalanmis, ancak uzunca bir süre her hangi bir islem yapilmamistir. Söz konusu Protokolün nihayet 10.3.2016 tarih ve 6684 sayili Kanunla onaylanmasini (Resmi Gazete 25.3.2016; 29664) müteakip Bakanlar Kurulu tarafindan da 28.3.2016 tarih ve 2016/8717 sayili Kararla (Resmi Gazete 8.4.2016; 29678) onaylanmis ve 1.8.2016 tarihinde yürürlüge girmistir.

            Bu protokolün vergi hukuku açisindan önemini 29 Martta yayimlanan yazimda aktarmistim.

7 no’lu Protokol ile kisilerin ayni fiilden dolayi iki kez yargilanmamasi ve cezalandirilmamasi hakki olarak da ifade edebilecegimiz ve doktrinde “non bis in idem” seklinde yer alan kuralin, artik Türk hukuku bakimindan resmen kabul edilmistir. Bu kural, kisilerin ayni suçtan dolayi birden fazla kere sorusturulamayacagini, kovusturulamayacagini ve cezalandirilamayacagini ifade etmektedir.

Burada bir fiilin, bizim Vergi Usul Kanunumuzda oldugu gibi, hem hürriyeti baglayici ceza (md. 359) hem de idari para ceza cezasi (kabahat) olarak (md. 344) yaptirima baglandigi hallerin özel olarak degerlendirilmesi gerektigini, konunun ayrica ayni fiil için birden fazla vergi dolayisiyla kesilen idari para cezalari dolayisiyla da ayrica degerlendirilmesi gerektigini, yazimda da belirtmistim.  Yazimin sonunda da Maliye Bakanligi’nin bir an önce konuyu gündeme almasi ve vergi suç ve ceza düzenini gözden geçirmesi gerektigini vurgulamistim.

O günden bu güne vergi suç ve cezalarina iliskin düzenlemelerde hiçbir iyilestirme saglanmadi. Bu noktada konu yarginin takdirine kaldigi gibi ileride ayni fiil dolayisiyla birden fazla yaptirim uygulanan hallerde bireysel basvuru ve IHAM nezdinde de sikinti yasanacagi açiktir.

Bilindigi gibi uluslararasi sözlesmeler de, Vergi Usul Kanunu gibi kanun hükmündedir. Özünde esit statüdedir. Ancak normlar hiyerarsisinde uluslararasi sözlesmeler, esitler içinde önde gelen (primus inter pares) kabul edilerek (Anayasa Mahkemesine götürülememesi dolayisiyla), kanunlara nazaran tercih edilmesi gereken hukuki metinler olarak kabul edilmektedir.

Nitekim söz konusu Sözlesmeye göre Vergi Usul kanununda bir iyilestirme saglanamayinca, yargi 7 no’lu Protokulün 4. maddesini, -zorunlu olarak- re’sen uygulamaya baslamistir. Iste bir örnek;    

Anayasamizin “Milletlerarasi Andlasmalan Uygun Bulma" baslikli 90. maddesinin son fikrasinda, usulüne göre yürürlüge konulmus milletlerarasi andlasmalann kanun hükmünde oldugu kuralina yer verilmis olup, bu kapsamda bulunan IHAS’a ek 7 Numarali Protokol'ün 4. maddesinde ise hiç kimsenin ayni suçtan dolayi iki defa cezalandirilamayacagi düzenlenmistir.

Nitekim, Avrupa Insan Haklan Mahkemesi 16.06.2009 tarihli Ruosalainen-Finlandiya davasinda (Basvuru No: 13079/03) verdigi kararda; basvuranin ayni olaydan dolayi iki defa para cezasi ödemek zorunda kaldigi, basvurana uygulanan her iki müeyyidenin de cezai yaptirim oldugu, her iki idari yaptirimin da ayni olgular üzerine bina edildigi, dolayisiyla mükerrer islem söz konusu oldugu ve Sözlesmeye ek 7 no’lu protokolün 4. maddesinin ihlal edildigine hükmetmistir

Dava konusu olayda da davaci adina kesilen vergi ziyai cezasi ile özel usulsüzlük cezasinin da cezai yaptirim olmasi ve her iki yaptirimin da avni fiilden, sahte fatura kullanma fiilinden kaynaklanmis olmasi mükerrer cezalandirmaya sebep vermis olup. IHAS’a ek 7 Numarali Protokolün 4. maddesi ihlal edilmektedir.

Bu nedenle. usulüne göre yürürlüge  konulmus milletlerarasi andlasmalar kanun hükmünde olup. IHAS’a ek 7 numarali Protokolün 4. maddesi uyarinca hiç kimse ayni suçtan dolayi iki defa cezalandirilamayacagindan sahte fatura düzenleme filinden dolayi mükerrer cezalandirmaya sebep veren özel usulsüzlük cezasi, bu yönüyle de hukuka aykiridir.

Açiklanan nedenlerle; davanin (…) özel usulsüzlük cezasi yönünden kabulüne ve özel usulsüzlük cezasinin iptaline (…)” (Istanbul 7. Vergi Mahkemesi E.2017/381 K.2017/2301 T.30.11.2017)

Simdi sira sanirim, hem hürriyeti baglayici ceza hem de idari para cezasi olmaz diyen kararlarda.