KENTSEL DÖNÜSÜMDE KIRA YARDIMI

Dünya Gazetesi / 28.3.2017

6306 sayili Afet Riski Altindaki Alanlarin Dönüstürülmesi Hakkinda Kanunun 5 inci maddesinde; “Riskli yapilarin yiktirilmasinda ve bunlarin bulundugu alanlar ile riskli alanlar ve rezerv yapi alanlarindaki uygulamalarda, öncelikli olarak malikler ile anlasma yoluna gidilmesi esastir. Anlasma ile tahliye edilen yapilarin maliklerine veya malik olmasalar bile kiraci veya sinirli ayni hak sahibi olarak bu yapilarda ikamet edenlere veya bu yapilarda isyeri bulunanlara geçici konut veya isyeri tahsisi ya da kira yardimi yapilabilir." hükmü yer almaktadir. Gerek bu düzenleme uyarinca kentsel dönüsüm uygulamalari çerçevesinde belediyeler tarafindan gerekse insaati üstlenen müteahhitler tarafindan insaat sözlesmesinin tarafi olarak maddede sayilanlara, kira yardimi adi altinda her ay düzenli ödemeler yapilmaktadir.

Yapilan bu ödemelerin adinin “kira” kelimesini içermesi dolayisiyla söz konusu ödemelerden yararlananlar tarafindan, gelir vergisi beyanina konu edilip edilmeyecegi noktasinda bazi duraksamalar oldugu, yapilan özelge basvurularindan anlasilmaktadir. 

Konu önce  Ankara Vergi Dairesi Baskanliginin B.07.1.GIB.4.06.16.10-2010-gvk-70-19-68 sayili Özelgesine konu edilmistir. Bu Özelgede; “Dikmen Vadisi Kentsel Dönüsüm Projesi kapsaminda Ankara Büyüksehir Belediyesi tarafindan yikilan gayrimenkul için tarafiniza ödenen ve sözlesmede aylik kira yardimi olarak belirtilen bedel kiralama islemine dayanmamakta olup yardim niteligindeki bu ödemeler Gelir Vergisi Kanununun 2. maddesinde sayilan gelir ödemelerinden hiç birine girmemektedir. Dolayisiyla anilan yardimin gayrimenkul sermaye iradi olarak nitelendirilmesi mümkün degildir. Bu itibarla anilan proje kapsaminda yikilan gayrimenkulünüz için Belediyece tarafiniza ödenen söz konusu tutarlarin gayrimenkul sermaye iradi olarak beyan edilmesine gerek bulunmamaktadir” denilmistir. 

Daha sonra Istanbul Vergi Dairesi Baskanligi tarafindan verilen 62030549-120[70-2016/377]-158154 sayi ve  7.10.2016 günlü Özelgede de ayni görüs sürdürülmüstür. Bu özelgede ise;  “Kentsel Dönüsüm Projesi kapsaminda, müteahhit firma tarafindan yikilan gayrimenkulünüz için tarafiniza ödenen ve aylik kira yardimi olarak belirtilen bedel, kiralama islemine dayanmamakta olup, yardim niteligindeki bu ödemelerin, Gelir Vergisi Kanununun 70 inci maddesi kapsaminda elde edilen gayrimenkul sermaye iradi olarak degerlendirilmesi mümkün bulunmamaktadir. Bu itibarla, anilan proje kapsaminda yikilan gayrimenkulünüz nedeniyle tarafiniza ödenen söz konusu tutarlarin, gayrimenkul sermaye iradi olarak beyan edilmesine gerek bulunmamaktadir” denilmistir.

Buna karsilik satin aldigi gayrimenkulü yikip yerine bina yapan, dolayisiyla hem arsa sahibi hem de müteahhit konumunda bulunan bir sirket, eski binanin kentsel dönüsüm kapsamina girmesi nedeniyle aldigi kira yardimini beyan etmesinin gerekip gerekmedigi konusundaki özelge talebinde ise konu ticari kazanç açisindan degerlendirilmistir. Istanbul Vergi Dairesi Baskanligi’nin konunun incelendigi 62030549-120[70-2015/240]-8508 sayi ve 01/02/2016 günlü Özelgesinde bu konuda; “6306 sayili Afet Riski altindaki alanlarin Dönüstürülmesi hakkinda Kanun kapsaminda yikilan gayrimenkulünüzün yerine tarafinizca yapilan yeni bina insaatinin 1/1/2012 tarihinden itibaren yürütmekte oldugunuz müteahhitlik faaliyetiniz kapsaminda degerlendirilmesi gerektiginden, söz konusu insaat faaliyetinin yapimina yönelik olarak ilgili Kanun kapsaminda tarafiniza ödenen tutarlar her ne ad altinda olursa olsun ilgili dönem ticari kazanciniza dahil edilmek suretiyle vergilendirilecektir” açiklamasi yapilmistir.

Görüldügü söz konusu özelgelerden Maliye Idaresinin, kisilere ödenen kira yardimlarinin gelir vergisinin konusuna girmedigi, buna karsilik ayni yardimin bir ticari isletme çerçevesinde alinmasi halinde yapilan ödemenin ticari kazanca dâhil edilmesi gerektigi görüsünde oldugu anlasilmaktadir.

Burada, kisiler için gelir vergisinin konusuna girmedigi kabul edilen gelirlerin, tacirin ticari isletmesi için nasil gelir olabilecegi tartismasi yapilabilir. Bu açidan özelgeler çeliskili de görülebilir. Ancak, ticari isletmelerin insaatta olan isyerleri yerine kullanmak üzere kiraladiklari yerlerin kira bedellerini gider yaziyor olmalari açisindan konuya bakildiginda, özelgenin içerdigi düsünce sekli yadirgatici gelmemektedir.