Gecikme Faizi – Gecikme Zammi Karmasasi

03.11.2015 Dr. Bumin DOGRUSÖZ - 4569 görüntülenme YAZDIR

Gecikme Faizi – Gecikme Zammi Karmasasi

(3.11.2015 tarihli DÜNYA Gazetesinde yayimlanmistir)

            Süresinde ödenmeyen vergi borçlari veya diger kamu alacaklari için hesaplanan gecikme faizi ve/veya gecikme zammi, uygulamada en çok karistirilan müesseselerdir. Bu karisikliga yol en büyük unsur ise, oranlarinin ayni olmasidir. Yine ayni oranda olan pismanlik zammi için bu karisiklik, pismanlik uygulamasinin dilekçe ile yapilan talebe bagli olarak yapilmasi dolayisiyla söz konusu olmamaktadir. Bilindigi gibi günümüzde gecikme faizi, gecikme zammi ve pismanlik zamminin aylik orani, Bakanlar Kurulunun 2010/965 sayili Karari ile belirlenen yüzde 1,40’dir.

            Bizde bu yazimizda hem uygulamacilar ve hem de ögrenciler nezdinde pek karisan  gecikme faizi ve gecikme zammi müesseselerini karsilastirmak istedik.

Gecikme faizi Vergi Usul Kanununun 112/3. maddesinde düzenlenmistir. Vergi Usul Kanununun anilan maddesine göre, ikmalen, re'sen veya idarece yapilan tarhiyatlarda, dava konusu yapilmaksizin kesinlesen vergilere, kendi vergi kanunlarinda belirtilen ve tarhiyatin ilgili bulundugu döneme iliskin normal vade tarihinden itibaren, son yapilan tarhiyatin tahakkuk tarihine kadar; dava konusu yapilan vergilerin ödeme yapilmamis kismina, kendi vergi kanunlarinda belirtilen ve tarhiyatin ilgili bulundugu döneme iliskin normal vade tarihinden itibaren, yargi organi kararinin teblig tarihine kadar geçen süreler için gecikme faizi uygulanir.

Gecikme Zammi ise 6183 sayili Amme Alacaklarinin Tahsil Usulü Hakkinda Kanunun 51. Madesinde “amme alacaginin ödeme müddeti içinde ödenmeyen kismina vadenin bitim tarihinden itibaren” hesaplanan faiz olarak düzenlenmistir.

Gecikme faizi sadece ikmalen, re’sen veya idarece tarh olunan vergiler için hesaplanirken, gecikme zammi 6183 sayili Kanuna göre takip edilen tüm kamu alacaklari için uygulama alani bulmaktadir.

Vergilerin normal vade tarihlerinden, tarhiyatin tahakkuk ettigi tarihe kadar, dava açilmasi durumunda ise vergi mahkemesi kararinin idareye teblig edildigi tarihe kadar geçen süreler için gecikme faizi hesaplanir. Davanin mükellef (veya vergi sorumlusunun) lehine olmasi, ancak kararin temyiz yolu ile bozulmasi ve mahkemenin de buna uymasi halinde de uymayi içeren vergi mahkemesi kararinin teblig tarihine kadar uygulanir. Vergi mahkemesi kararinin teblig tarihi tahakkuku ifade etmekteyse de, burada gecikme faizi idarece tarh olunarak hesaplandiktan sonra, 2. ihbarname veya 112 ihbarnamesi olarak anilan Vergi / Ceza ihbarnamesi ile mükellefe duyurulur. Bu ihbarname, gecikme faizi açisindan tarh islemi niteligindedir. Dolayisiyla gecikme faizinin yanlis hesaplandigi veya haksiz oldugu iddiasi ile bu islem aleyhine dava açildiginda, islemin yürütmesi, Idari Yargilama Usulü Kanununun 27. maddesi uyarinca kendiliginden durur ve artik tahakkuk veya takip islemleri olusturulamaz. 2. Ihbarname ile teblig edilen gecikme faizinin bir ay içinde ödenmesi gerekir. Mükellefin (veya vergi sorumlusunun) uzlasma yoluna gitmesi ve uzlasmasi halinde gecikme faizi uzlasma tutanaginin imza tarihine kadar hesaplanir.

 

Tahakkuk asamasindan sonra belli bir ödeme süresi söz konusudur ki, bu süre için gecikme faizi veya gecikme zammi hesaplanmaz.  Gecikme zammi ise kamu alacaginin ödeme süresinin, bir baska deyisle vadesinin doldugu tarihten, ödemenin yapildigi güne kadar hesaplanir. Bu sürenin hesabinda, vadenin doldugu tarihi izleyen günden itibaren baslanir ve ödemenin yapildigi gün de süreye dâhil edilerek hesaplama yapilir.

 

            Gecikme faizi aylik olarak hesaplanir, bu hesaplamada ay kesirleri dikkate alinmaz. Gecikme  zammi ise, gecikilen her ay için aylik hesaplanir, ay kesirleri için de günlük faiz hesaplamasi yapilir. Günlük faiz olarak aylik faizinin otuzda biri esas alinir.

 

            Vergi cezalari için gecikme faizi hesaplanmaz. Buna karsilik vadesinde ödenmeyen cezalar için gecikme zammi hesaplanir. Ancak 6183 sayili Kanuna göre takip edilen vergi cezasi disindaki diger cezalar için gecikme zammi hesaplanmaz.

 

Vergi Usul Kanununa göre “dava açilmasi nedeniyle tahsili duran vergi ve cezalarin mükellefler tarafindan davanin devami sirasinda kismen veya tamamen ödenmesi suretiyle” gecikme faizinin dava sirasinda islemesi durdurulabilir. Ancak ödeme emrine karsi açilan davalar için gecikme zammin islemesini durdurucu, ödemenin disinda bir yol yoktur.

 

            Gecikme faizi ve gecikme zamminin ortak yönü ise hem gelir hem de kurumlar vergisi matrahinin hesabinda gider kalemi olarak dikkate alinamamasidir .