MÜKELLEF HAKLARI SAKASI

26.01.2016 Dr. Bumin DOGRUSÖZ - 3700 görüntülenme YAZDIR

VERGI USUL KANUNU TASARISI - 5 

MÜKELLEF HAKLARI SAKASI

(26.1.2016 / Dünya Gazetesi)

Bir önceki yazimizin sonunda Vergi Usul Kanunu Tasari Taslaginin mükellef haklarini pek gözetmedigini belirterek, “taslakta, idarenin yetkilerinin güçlendirilmesi ve her konuda esasi düzenleme yetkisinin idareye verilmesi konusunda gösterilen hassasiyetin, mükellef haklari yönünden de gösterilmesi gerekmektedir.” demistik.  

          Galiba haksizlik yapmisim. Taslagin 2. Kitap, Birinci Kisim Birinci Bölümünde (ikinci bölümü olmayan kisim) mükellef haklari iki maddede mükelleflerin genel ve özel haklari olarak sayilmis. Bizde önce 122 ve 123. maddede sayilan bu mükellef haklarini aynen aktaralim.

Mükelleflerin Genel Haklari :

          “a) Vergi mevzuati, mükelleflere adil, esit ve kaliteli hizmet alma hakki gözetilerek uygulanir. Idare, vergilendirme islemlerinde uygulanacak hizmet standartlarini belirler.

          b) Mükelleflerin hak ve yükümlülükleri ile ilgili düzenleyici islemler, sade, açik ve anlasilir bir dille hazirlanarak uygun araçlarla duyurulur.

          c) Mükelleflerin sahsina veya faaliyetine iliskin olup vergi muameleleri nedeniyle elde edilen sirlar ile gizli kalmasi gereken husus ve bilgiler, bu Kanunda belirtilen vergi mahremiyetinin ihlali sayilmayan haller hariç olmak üzere açiklanamaz.

          ç) Mükellefler, kendileriyle ilgili bilgileri (henüz isleme konulmamis bilgiler, vergi incelemesi ya da arastirma safhasinda bulunan ihbarlar ile Gelir Idaresi Baskanligi veri merkezindeki bilgiler hariç) istemek ve ögrenmek, kontrol etmek ve hatali bilgilerin düzeltilmesini talep etmek hakkina sahiptir.

          d) Mükellefler hak ve yükümlülükleri konusunda, güncel mevzuat bilgilerine ulasabilme hakkina sahiptir. Gelir Idaresi Baskanligi, internet, telefon ve benzeri elektronik iletisim araçlari ile yazili, görsel ve yüz yüze iletisim araçlarini kullanarak mükelleflerin haklari ve yükümlülükleri konusunda dogru ve zamaninda bilgi almalarini saglayacak tedbirleri alir.

          e) Mükellefler, vergi ile ilgili islemlere karsi bu Kanunda belirtilen uzlasma, düzeltme talebinde bulunma ve sikayet yoluyla Gelir Idaresi Baskanligina basvuru yapma hakkina sahiptir.

          f) Mükellefler vergilendirmeyle ilgili islemlerini, ilgili mevzuatta yer alan kisitlayici hükümler sakli kalmak sartiyla bizzat kendileri yürütebilecegi gibi açikça yetkilendirmis olmak sartiyla bir temsilci de kullanabilir veya idareyle olan görüsmelerinde temsilcisinden yardim isteyebilir.

          g) Mükellefler, ayni konuda yargiya intikal etmis ve müstakar hale gelen kararlar dogrultusunda ayni durumda olan tüm mükellefler bakimindan uygulamaya yön verilmesini ve açiklik getirilmesini isteme hakkina sahiptir.”

          Mükelleflerin Özel Haklari :

          “a) Yükümlülüklerini süresi içinde yerine getirmelerini engelleyen zor durum hallerinin varligini ileri sürerek, idareden kendilerine uygun bir süre verilmesini isteme hakkina sahiptir.

          b) Beyana dayanan vergilerde beyan edilen matrah üzerinden tarh edilen vergiye karsi dava açma hakkini sakli tutmak için itiraz kaydi koyabilir.

          c) Vergiye iliskin hesaplarda ve vergilendirmede yapilan hatalarin düzeltilmesini isteme hakkina sahiptir.

          ç) Ilgili mevzuatina göre iadesi gereken vergilerin nakden veya mahsuben iadesini isteme hakkina sahiptir.

          d) Bu Kanunda yer alan hükümlere dayanilarak ceza kesilmemesi ve gecikme faizi hesaplanmamasini isteme hakkina sahiptir.

          e) Bu Kanunda belirtilen sartlarin saglanmasi hâlinde pismanlik hükümlerinden yararlanma, kesilen cezalarda indirim yapilmasini isteme, uzlasmadan yararlanma, vergi borçlari ve cezalarinin terkinini isteme haklarina sahiptir.

          f) Bu Kanunda belirtilen zamanasimi sürelerinin geçmesi hâlinde zamanasimi ileri sürülerek verginin tarh ve teblig islemleri ile ceza kesilmesine itiraz etme hakkina sahiptir.

          g) Yoklama, vergi incelemesi, arama ve bilgi toplama faaliyetlerinin bu Kanunda belirtilen usullere uygun yapilmasini talep etme hakkina sahiptir.

          h) Vergi incelemelerinde, rapor degerlendirme komisyonlarindan kendisinin dinlenmesini isteme hakkina sahiptir.”

          Haklari Çigneme Hakki :

          Bu düzenlemelerden sonra Taslakda bir madde daha var. Idareye haklari çigneme hakkini veriyor ve yarginin elini kolunu bagliyor. Madde aynen söyle: Vergi kanunlarinin uygulanmasiyla ilgili olarak, idare mevzuat ile kendisine verilen görevleri yerine getirirken yaptigi islemlerin dava konusu edilmesi halinde, bu Kanunun 122 nci ve 123 üncü maddelerinde sayilan haklarin ihlal edildigi gerekçesiyle, bu islemlerin iptaline karar verilemez.”

          Yani madde diyor ki, idare bu mükellef haklarini çigneyebilir, çignenirse yargi mükellef haklarindan bahisle iptal karari veremez.

          Madem öyle, bu haklar neden taniniyor ki. “Mis gibi” yaparak mi mükellef haklarini saygili çagdas idareye kavusacagiz.

          Nasil, saka gibi degil mi?