VERGI USUL KANUNU TASARISI - 5
MÜKELLEF HAKLARI SAKASI
(26.1.2016
/ Dünya Gazetesi)
Bir
önceki yazimizin sonunda Vergi Usul Kanunu Tasari Taslaginin mükellef haklarini
pek gözetmedigini belirterek, “taslakta, idarenin yetkilerinin güçlendirilmesi
ve her konuda esasi düzenleme yetkisinin idareye verilmesi konusunda gösterilen
hassasiyetin, mükellef haklari yönünden de gösterilmesi gerekmektedir.”
demistik.
Galiba haksizlik yapmisim. Taslagin 2. Kitap, Birinci Kisim
Birinci Bölümünde (ikinci bölümü olmayan kisim) mükellef haklari iki maddede
mükelleflerin genel ve özel haklari olarak sayilmis. Bizde önce 122 ve 123.
maddede sayilan bu mükellef haklarini aynen aktaralim.
Mükelleflerin
Genel Haklari :
“a) Vergi mevzuati, mükelleflere adil, esit ve
kaliteli hizmet alma hakki gözetilerek uygulanir. Idare, vergilendirme
islemlerinde uygulanacak hizmet standartlarini belirler.
b) Mükelleflerin hak ve yükümlülükleri
ile ilgili düzenleyici islemler, sade, açik ve anlasilir bir dille hazirlanarak
uygun araçlarla duyurulur.
c) Mükelleflerin sahsina veya
faaliyetine iliskin olup vergi muameleleri nedeniyle elde edilen sirlar ile
gizli kalmasi gereken husus ve bilgiler, bu Kanunda belirtilen vergi
mahremiyetinin ihlali sayilmayan haller hariç olmak üzere açiklanamaz.
ç) Mükellefler, kendileriyle ilgili
bilgileri (henüz isleme konulmamis bilgiler, vergi incelemesi ya da arastirma
safhasinda bulunan ihbarlar ile Gelir Idaresi Baskanligi veri merkezindeki
bilgiler hariç) istemek ve ögrenmek, kontrol etmek ve hatali bilgilerin
düzeltilmesini talep etmek hakkina sahiptir.
d) Mükellefler hak ve yükümlülükleri
konusunda, güncel mevzuat bilgilerine ulasabilme hakkina sahiptir. Gelir Idaresi
Baskanligi, internet, telefon ve benzeri elektronik iletisim araçlari ile
yazili, görsel ve yüz yüze iletisim araçlarini kullanarak mükelleflerin haklari
ve yükümlülükleri konusunda dogru ve zamaninda bilgi almalarini saglayacak
tedbirleri alir.
e) Mükellefler, vergi ile ilgili
islemlere karsi bu Kanunda belirtilen uzlasma, düzeltme talebinde bulunma ve
sikayet yoluyla Gelir Idaresi Baskanligina basvuru yapma hakkina sahiptir.
f) Mükellefler vergilendirmeyle ilgili
islemlerini, ilgili mevzuatta yer alan kisitlayici hükümler sakli kalmak
sartiyla bizzat kendileri yürütebilecegi gibi açikça yetkilendirmis olmak
sartiyla bir temsilci de kullanabilir veya idareyle olan görüsmelerinde
temsilcisinden yardim isteyebilir.
g) Mükellefler, ayni konuda yargiya
intikal etmis ve müstakar hale gelen kararlar dogrultusunda ayni durumda olan
tüm mükellefler bakimindan uygulamaya yön verilmesini ve açiklik getirilmesini
isteme hakkina sahiptir.”
Mükelleflerin
Özel Haklari :
“a) Yükümlülüklerini süresi içinde
yerine getirmelerini engelleyen zor durum hallerinin varligini ileri sürerek,
idareden kendilerine uygun bir süre verilmesini isteme hakkina sahiptir.
b) Beyana dayanan vergilerde beyan
edilen matrah üzerinden tarh edilen vergiye karsi dava açma hakkini sakli
tutmak için itiraz kaydi koyabilir.
c) Vergiye iliskin hesaplarda ve
vergilendirmede yapilan hatalarin düzeltilmesini isteme hakkina sahiptir.
ç) Ilgili mevzuatina göre iadesi
gereken vergilerin nakden veya mahsuben iadesini isteme hakkina sahiptir.
d) Bu Kanunda yer alan hükümlere
dayanilarak ceza kesilmemesi ve gecikme faizi hesaplanmamasini isteme hakkina
sahiptir.
e) Bu Kanunda belirtilen sartlarin
saglanmasi hâlinde pismanlik hükümlerinden yararlanma, kesilen cezalarda
indirim yapilmasini isteme, uzlasmadan yararlanma, vergi borçlari ve
cezalarinin terkinini isteme haklarina sahiptir.
f) Bu Kanunda belirtilen zamanasimi
sürelerinin geçmesi hâlinde zamanasimi ileri sürülerek verginin tarh ve teblig
islemleri ile ceza kesilmesine itiraz etme hakkina sahiptir.
g) Yoklama, vergi incelemesi, arama ve
bilgi toplama faaliyetlerinin bu Kanunda belirtilen usullere uygun yapilmasini
talep etme hakkina sahiptir.
h) Vergi incelemelerinde, rapor
degerlendirme komisyonlarindan kendisinin dinlenmesini isteme hakkina sahiptir.”
Haklari
Çigneme Hakki :
Bu düzenlemelerden sonra Taslakda bir
madde daha var. Idareye haklari çigneme hakkini veriyor ve yarginin elini
kolunu bagliyor. Madde aynen söyle: Vergi
kanunlarinin uygulanmasiyla ilgili olarak, idare mevzuat ile kendisine verilen
görevleri yerine getirirken yaptigi islemlerin dava konusu edilmesi halinde, bu
Kanunun 122 nci ve 123 üncü maddelerinde sayilan haklarin ihlal edildigi
gerekçesiyle, bu islemlerin iptaline karar verilemez.”
Yani madde diyor ki, idare bu mükellef haklarini
çigneyebilir, çignenirse yargi mükellef haklarindan bahisle iptal karari
veremez.
Madem öyle, bu haklar neden taniniyor ki. “Mis gibi”
yaparak mi mükellef haklarini saygili çagdas idareye kavusacagiz.
Nasil, saka gibi degil mi?