DÜSÜNENLER
– SEVINENLER
Dünya 29.12.2016
Iki gün sonrasi yilin son
günü, Üç gün sonrasi ise önümüzdeki yilin ilk günü. Biz de yazimiza, tüm
okurlarimiza mutlu, saglikli, huzurlu ve varlikli bir yil dileyerek baslayalim.
Umarin önümüzdeki yil ve sonrasi, hukukun egemen oldugu, adil bir vergi
sistemine ulasildigi, haksizliklarin yok oldugu, hak ve özgürlükler rahatça ve
sinirlamalar olmaksizin kullanilarak insan onuruyla bagdasir yasamlarin hâkim
oldugu ve herkesin hukuk güvenligi içinde yasadigi yillar olur.
Yil sonu isletmeler için de
pek çok yükümlülükler getirmektedir. Izleyen yilin defterleri tasdik
ettirilecek, envanter çalismalari yapilacak, stoklar ve depolar da sayimlar
yapilacak, mutabakatlar saglanacak, bilanço ve kâr-zarar tespitine yönelik çalismalara
baslanilacak ve benzeri pek çok çalismalar yapilacak.
Her yilbasi, ayni zamanda
isletmeleri kara kara düsündüren maliyet artislarini da içermektedir. Her
seyden asgari ücret artmaktadir, vergiler artmaktadir. Vergi sisteminin dolayli
vergilere yüklenmesi, maliyetleri de yakindan ilgilendiren bir konu olarak
karsimiza çikmaktadir. Döviz kurlarindaki degisim belirsizligi de bütçe
hazirlanmasinda bir çok isletme için baslica problem. Bu arada Resmi Gazete’de
gelecek yil uygulanacak vergilere iliskin had, istisna tutarlari, oranlar,
tarifeler yayimlanmakta, öte yandan uygulanacak ceza tutarlarini yeniden
degerleme oranina göre revize eden tebligler duyurulmakta.
Bu yil basi 1000’den fazla
isçi çalistiranlar için bir de bireysel emeklilik ugrasisini da getirmektedir.
Bu arada, 2011 yilina
iliskin vergiye iliskin defter, kayit veya belgelerinde sikintilari olanlar da
yil basini her halde ayri bir mutlulukla kutlayacaklardir. Çünkü 2011 yilina
iliskin tarh zamanasimi süresi 31.12.2016 günü dolmaktadir. Önümüzdeki ikinci
günün aksamina bir kadar tebligat olmazsa, kurtardilar demektir. Çünkü çogu
mükellef vergi barisi kapsaminda 2011 için, kalan süreye bakip matrah
artiriminda bulunmadi.
Ancak Idare’de 2011 yili
vergilerini zamanasimina ugratmamak için bu konuda kendince tedbirler
almaktadir. Inceleme elemanlari, tamamlayamadiklari incelemeler ile ilgili
dosyalarin vergi dairelerince takdir komisyonlarina sevkini saglamaktadirlar.
Bilindigi gibi, takdir komisyonuna sevk halinde zamanasimi süresi, bir yila kadar
uzamaktadir. Bu uzayan süre içerisinde inceleme elemanlari raporlarini
tamamlayip takdir komisyonlarina done olarak vermekte ve cezali tarhiyatlar bu
sekilde olusan takdir komisyonu kararlarina dayali olarak yapilmaktadir.
Ancak bu yolun, kanunun dolanilmasi
anlamina geldigi açiktir. Baslamis bir incelemenin takdir komisyonu karari ile
sonuçlanmasi mümkün degildir. Hele takdir komisyonu kararlari ile KDV
indirimlerinin reddi yoluyla tarhiyat yapilmasi hiç mümkün degildir. Nitekim
yargisal anlayista bu yöndedir. Bu sekilde, vergi incelemesi ile baslayip, tarh
zamanasimi süresinin dolmasindan sonra bir yillik ek sürede takdir komisyonu
karari ile sonuçlanan dayanakla yapilan tarhiyatlar, yargi tarafindan iptal
edilmektedir. 31.12.2011 öncesinde tahakkuk edip de tahsil zamanasimi süresinde
tahsil edilemeyen alacaklar da, 31.12.2016 de zamanasimina ugrayacaktir.
Ancak tahsil zamanasimi
süresini kesen sebepler 6183 sayili Kanun’da hazine lehine o kadar genis
düzenlenmistir, süre kolay kolay dolmamaktadir. Süreyi kesen önemli bir sebep
de kismi ödemedir. Zamanasimi süresinde yapilabilecek küçük de olsa kismi bir
ödeme, geri kalan borç için zamanasimi süresini tekrar bes yila çikartmaktadir.
Idare veya isgüzar memurlar,
hazine alacagini zamanasimina ugratmamak için, borcu zamanasimina ugrayacak
borçlular adina küçük küçük ödemeler yapmaktadirlar. Ancak alacakli tarafin
Kanundan iyiniyetli olmayan sekilde yararlanmasini ifade eden bu uygulama da
yargi anlayisinda dogal olarak kabul görmemektedir. Örnegin Danistay 3. Dairesi
E.2010/4340 K.2012/3047 sayi ve 25.9.2012 tarihli Kararinda; zamanasimina
ugrayacak her bir borç için yapilmis 1’er kurus ödemenin, iktisadi icaplara
uymamasi ve hayatin olagan akisina göre normal kabul edilmesinin mümkün
olmamasi nedeniyle borçlu tarafindan yapilmis ve zamanasimini kesecek nitelikte
oldugunun kabul edilemeyecegine karar vermistir.
Umarim önümüzdeki günler ve
yillar, iyilikler ve güzellikler getirir. Seneye görüsmek üzere ….