DÖVIZ OLARAK GETIRILEN SERMAYEDE KUR DEGERLEMESI

02.08.2018 Dr. Bumin DOGRUSÖZ - 3024 görüntülenme YAZDIR

DÖVIZ OLARAK GETIRILEN SERMAYEDE KUR DEGERLEMESI

Dr. A. Bumin DOGRUSÖZ

Dünya Gazetesi 2.8.2018

 

Vergi Usul Kanununa 7103 sayili Kanunun 11. Maddesi ile eklenen 280/A maddesi ile yurt disindan döviz cinsinden sermaye getirerek yatirim yapmak isteyenlere, bu sermayenin kur farklarinin vergi disi birakilmasi ve bu kur farklarinin vergisi kadar finansman destegi saglanmasi yoluyla bir tesvik verilmeye çalisilmistir.

            Bu düzenleme uyarinca asagida aktaracagimiz kosullari yerine getirenlerin yurt disindan döviz olarak getirecekleri sermaye veya sermaye kisminin kur farkini, kismen vergi disi birakmakta, kismen de vergi ertelemesine tabi kilmaktadir. Hemen söyleyeyim bu düzenlemeden yararlanmak, ihtiyari.

            Bu düzenlemeden, 27.3.2018 tarihinden sonra kurulmus (tescil) edilmis olan tam mükellef sermaye sirketlerinin yurt disindan fiziken ve fiilen döviz olarak getirilerek ödenen sermaye kismi için yararlanilabilecek. Dolayisiyla yurt disindan sermayeyi döviz olarak getirecek ortagin adi ve pay oranin sermaye payinin bu suretle ödeneceginin ana sözlesmede gösterilmesi gerekmektedir. Söz konusu dövizlerin sermaye olarak sirket hesabina yattigi tarihteki karsiligi dövizlerin “mukayyet degeri” (kayitli degeri) olarak kabul edilecekler ve söz konusu dövizler diger hesaplarla karistirilmaksizin ayri bir hesapta izlenecektir. (Mukayyet deger ile degerlenen yabanci para miktari, yillik kurumlar ve geçici vergi beyannameleri eki mali tablolarda dipnotlarda belirtilecektir). 

            Bu uygulamadan yararlanmak için yabanci para ile sermaye taahhüt ederek ödeyen ortagin yabanci uyruklu olmasi sart degildir.

            Bu sirketlerin tescil tarihini izleyen üçüncü ayin sonuna kadar yatirim tesvik belgesi almak üzere Hazine ve Maliye Bakanligina müracaat etmeleri gerekmektedir. Bu müracaati süresinde yapanlar, tescili izleyen yilin (hesap döneminin) sonuna kadar sermaye olarak konulan ve ayri bir hesapta izlenen dövizleri gerek geçici vergi dönemlerinde gerek yil sonlarinda mukayyet degeri ile degerleyeceklerdir. Bu süre içerisinde Yatirim Tesvik Belgesi almak için basvuruda bulunmamis olanlar ise basvuru tarihini içeren geçici vergi dönemi sonunda mukayyet degeri, sonrasinda ise borsa rayicini esas alacaklardir. Tesvik belgesi talebinin reddi halinde ise ret tarihini  içeren geçici vergi dönemi sonunda mukayyet degeri, sonrasinda ise borsa rayicini esas alacaklardir. Tabi bu söylediklerimiz söz konusu döviz hesabindan harcanmayan, sarf olunmayan dövizler için geçerli.

            Yatirim Tesvik Belgesi alindiktan sonra yatirim harcamasi olarak Yatirim Tesvik belgesi kapsaminda sarf olunan kisim sarf tarihinde degerlenecek bu tarih itibariyle olusan kur farki pasifte özel bir fon hesabina alinacaktir. Yatirim Tesvik belgesi kapsaminda sarf olunmayan kisim için olusan kur farklari fona alinamaz. Sarfiyatin döviz hesabindan döviz cinsinden yapilmasi, TL cinsinden ödeme yapilan hallerde dövizi TL’ye çevirme ile ödeme ayni gün olmasi gerekmektedir. Aksi halde kur farki yine fona alinamaz. Yatirim Tesvik Belgesi Alinmadan sarf olunan paralarda olusan kur farklari da fona alinamaz, kurum kazancina dahil olur.

Fonda biriken kur farklari yalnizca sermayeye ilave edilebilir. Baska bir hesaba nakledilirse, kâr olarak dagitilirsa veya isletmeden çekilirse (tasfiye dahil, devir veya bölünme hariç), dönem kazanci ile iliskilendirilmeksizin kurum kazancina eklenir. Burada dönem kazanci ile iliskilendirilmeksizin vergilendirme, yatirimci açisindan bir haksizlik olusturmaktadir.  Fon hesabi zarar (borç bakiyesi) veriyorsa, dönem sonu itibariyle kurum kazancinin tespitinde zarar olarak dikkate alinacaktir.

Sirketin tescilini izleyen hesap döneminden sonra sarf olunmayan dövizlerin borsa rayici ile vergilendirilecek olmasi, dövizin sirket hesaplarina girdigi gün ile degerleme günü arasindaki farki vergi disi kalmamasi, bu tutarlar açisindan sadece bir vergi ertelemesi olarak is görecek ve belki de yatirimciya büyük matrahlar çikartacaktir. 

Biraz karmasik, biraz da islemesi zor bir sistem. Tek basina basari saglar mi, simdilik zor görünüyor. Bekleyip görecegiz.