VERGI YARGISINDA ADLI TATIL

11.08.2015 Dr. Bumin DOGRUSÖZ - 3738 görüntülenme YAZDIR

 

VERGI YARGISINDA ADLI TATIL

(11.8.2015 tarihli DÜNYA Gazetesinde yayimlanmistir)

            Hemen hemen bütün yargi mercileri yilin belli döneminde çalismalarina ara verirler. Bu dönem “adli tatil” olarak adlandirilmaktadir. Adli tatil dönemi 2005 yilina kadar, 20 Temmuzda baslamakta, 5 Eylül günü mesai saati bitiminde sona ermekteydi. Ancak adli tatil süresi, Idari Yargilama Usulü Kanununun 61. maddesinde 5229 sayili Kanunla yapilan ve 1.1.2005 tarihinde yürürlüge giren degisikle yeniden düzenlenmistir. Bu düzenlemeye göre adli tatil, Agustos ayinin birinci günü baslayacak ve Eylül ayinin besinci gününe kadar sürecektir. Ancak bu düzenleme daha sonra tekrar degistirilmistir. Maddenin 6494 sayili Kanunla degisik son düzenlemesine göre 20 Temmuz ilâ 31 Agustos tarihleri (bu günler de dahil) adli tatildir.

Hukuk Muhakemeleri Kanunu (md. 102), Ceza Muhakemesi Kanununu (md. 331), Danistay Kanunu (md. 86), Sayistay Kanunu (md. 101), Anayasa Mahkemesinin Kurulus Kanunu, Askeri Yargitay Kanunu, Askeri Yüksek Idare Mahkemesi Kanunu (md 85), Uyusmazlik Mahkemesi Kanunu (md. 5), gibi Kanunlarda da paralel düzenlemeler yapilarak, adli tatilin süresi konusunda yargi kollari arasinda birlik saglanmistir.

Görüldügü gibi adli tatil süresi 2005 yilindan itibaren önce baslangiçtan 11 gün, sondan da bir gün olmak üzere 12 gün kisaltilmis, daha sonra da bastan 11 gün uzatilmakla birlikte sondan dört gün daha kisaltilmistir. Kisacasi adli tatil halen 20 Temmuz – 31 Agustos arasi, 42 gündür.

ADLI TATILIN SÜRELERE ETKISI

Adli tatilin en önemli etkisi, süreleredir. Biz bu konuyu, vergi yargisi baglaminda ele alacagiz.

Idari Yargilama Usulü Kanununun 8/3. maddesine göre, “Bu Kanunda yazili sürelerin bitmesi çalismaya ara verme zamanina rastlarsa bu süreler, ara vermenin sona erdigi günü izleyen tarihten itibaren 7 gün uzamis sayilir.”

Bu hükmün kapsamina, Idari Yargilama Usulü Kanununda yazili bütün süreler, dava açma süreleri (bu Kanunla belirlenmis dava açma süreleri), idarenin veya davacilarin cevap süreleri, itiraz veya temyiz süreleri, karar düzeltme süresi girmektedir.

Ancak burada dikkat edilmesi gereken husus, sürenin son gününün adli tatil içerisine rastlamasidir. Örnegin, 5 Temmuz günü teblig edilen vergi/ceza ihbarnamesine karsi 30 günlük dava açma süresinin son günü olan 4 Agustos, adli tatil içerisinde kaldigindan, süre 7 Eylül mesai saati bitimine kadar uzayacaktir. Buna karsilik, 2 Agustos günü teblig edilen vergi/ceza ihbarnamesine karsi dava açma süresinin son günü 1 Eylül oldugundan ve bu tarih adli tatil içine rastlamadigindan, dava açma süresi uzamayacak ve 1 Eylül günü sona erecektir.

Burada hemen belirtelim, dava açmak veya yukarida siraladigimiz diger adli basvurulari yapmak isteyenlerin, adli tatilin bitmesini beklemelerine gerek yoktur. Adli tatil içerisinde de, dava açilabilir veya diger dilekçeler verilebilir.

SÜREDE SORUNLAR

Idari Yargilama Usulü Kanununun 8/3. maddesinin adli tatil dolayisiyla uzayacagini belirttigi süreler, Idari Yargilama Usulü Kanunda yazili sürelerdir. Diger Kanunlarda yazili süreler konusunda, mevzuatimizda netlik yoktur. Örnegin ödeme emrine karsi açilacak davalarla ilgili süre, Idari Yargilama Usulü Kanununda degil, Amme Alacaklarinin Tahsil Usulü Hakkinda Kanunda yer almistir. Bu sürenin sonunun adli tatile rastlamasi halinde, bu sürenin de uzayip uzamayacagi tartismalidir. Bu konudaki içtihatlar da çeliskilidir. Bu nedende, dava açma sürelerinin Idari Yargilama Usulü Kanunu disinda diger Kanunlarda yazili oldugu hallerde, ilgili Kanundaki süreye itibar etmekte yarar vardir.

Zaman zaman yanilgilara ve hak kayiplarina yol açan bu belirsizligin, giderilmesi, bütün dava açma sürelerinin adli tatilden etkileneceginin kanunda açiklikla belirtilmesi zorunludur. Önerimiz,  Kanunun 8/3. maddesinde yer alan “Bu Kanunda yazili sürelerin” ibaresinden sonraya “ve diger Kanunlarda idare veya vergi mahkemelerinde dava açma süresi olarak belirlenmis sürelerin”  ibaresinin eklenmesidir. Böylece, sorun ve duraksamalar ortadan kalkar.  

ÇALISAN VE NÖBETÇI MAHKEMELER

Adli tatilde, adli yargida bütün mahkemeler tatil yapmaz. Örnegin, sulh hukuk mahkemeleri, is mahkemeleri, kadastro mahkemeleri, icra daireleri çalismalarina devam ettigi gibi, bazi davalara adli tatilde de devam edilir (örnegin basit yargilama usulüne tabi davalar gibi).

Idari yargida (idare ve vergi mahkemelerinde) ise Bölge Idare Mahkemesi Baskaninin önerisi ile Hakimler ve Savcilar Yüksek Kurulunca, Bölge Idare Mahkemesi görev alani içerisinde çalismak üzere idare ve vergi mahkemesi baskan ve üyeleri arasindan seçilen üyelerle üç üyeli “nöbetçi mahkeme”ler olusturulmaktadir.

Bu sekilde olusan Nöbetçi Mahkemeler, sadece adli tatil süresince görev yaparlar ve yürütmenin durdurulmasi taleplerinin degerlendirilmesi, delillerin tespiti gibi islerle kanunun belli süreler içerisinde yapilmasini istedigi islerle ilgilenirler.

Benzeri uygulama Danistay için de söz konusudur. Danistay’da da bir baskan, dört üye ve bir yedek üyeden olusan nöbetçi daire olusturulmaktadir. Bu dairenin görevleri ise Danistay Kanununda, hükümetçe verilecek ivedi isler ile Kanunlarin belli sürelerde yapilmasini istedigi isleri karara baglamak, yürütmeyi durdurma taleplerini incelemek, delil tespitine iliskin isleri yapmak, tutuklu memurlarin yargilanmalari talepleri hakkinda karar vermek seklinde belirlenmistir.

Benim konuya iliskin önerim ise, ileride bir süre tartismasi yasamamak, bir hak kaybina ugramamak için, adli tatili bos verip, dava açma, cevap verme, temyiz, itiraz, karar düzeltmesi gibi islemleri sanki tatil yokmusçasina süresinde yapmanizdir.