SERBEST MESLEKDE GENEL GIDERLER

21.06.2010 Dr. Bumin DOGRUSÖZ - 3638 görüntülenme YAZDIR

SERBEST MESLEKDE GENEL GIDERLER
21 Haziran 2010, A.Bumin DOGRUSÖZ

Gelir Vergisi Kanununun 66. maddesiyle, serbest meslek faaliyetini mutad meslek olarak ifa edenler “serbest meslek erbabi” olarak kabul edilmislerdir. Serbest meslek faaliyeti ise Kanunun 65. maddesinde, “sermayeden ziyade sahsi mesaiye, ilmi veya mesleki bilgiye veya ihtisasa dayanan ve ticari mahiyette olmayan islerin isverene tabi olmaksizin sahsi sorumluluk altinda kendi nam ve hesabina yapilmasi” seklinde tanimlanmistir.

Tanim, “sermayeden ziyade sahsi mesaiye, ilmi veya mesleki bilgiye veya ihtisasa dayanma” ve “ticari mahiyette olmayan isler” ölçütleri ile bu kazancin ticari kazançla, “isverene tabi olmaksizin sahsi sorumluluk altinda kendi nam ve hesabina yapilma” ölçütüylede söz konusu kazancin ücret ile arasindaki siniri belirlemektedir.

Serbest meslek erbabinin defter ve belge düzeni ticari kazançtan farklidir. Nitekim serbest meslek erbabinin kullanacagi defter, Vergi Usul Kanununun 210. maddesinde serbest meslek kazanç defteri olarak belirlenmis, yine ayni Kanunun 236. maddesinde mesleki kazanç sahiplerinin gelirleri için “serbest meslek makbuzu” düzenleyecegi hükme baglanmistir.

Serbest meslek kazanç defteri, ticari defterlerden farkli ve Ticaret Kanununa tabi olmayan bir defterdir. Serbest meslek makbuzu da, nitelik ve içerik itibariyle faturadan çok farklidir ve sadece “paranin tahsil edildigini” gösterir.

Serbest meslek erbabinin kazanç tespitinde hasilatindan indirebilecegi gider türleri ise Gelir Vergisi Kanununun, 68. maddesinde “sayma yolu” ile belirlenmistir.

Bu madde de gider olarak kabul edilebilecek kalemler arasinda ilk sirayi, “mesleki kazancin elde edilmesi ve idame ettirilmesi için ödenen genel giderler” almistir.

Ancak genel giderlerin anlam ve kapsami, zaman zaman duraksamalara yol açabilmektedir.  Nitekim bize de bu konuda, özellikle bazi serbest mesleklere yönelik yogun incelemeler dolayisiyla bu günlerde okurlardan çok soru gelmekte.

Bu konuda daha önce, genel giderlerin kapsamini belirleyen bir liste olusturmaya çalismistim. Bu konuda bize gelen sorulardan hareketle uygulamada yasanan duraksamalara karsilik, bu listeyi tekrar asagiya aktariyorum.

-Is yeri kirasi, aydinlatma, isitma (havagazi, dogalgaz ve elektrik vb.),

-Su, telefon (cep ve araç telefonu dahil),

-Mükellef tarafindan isyerinde kullanilan, ancak aboneligi baskasi adina olan telefon, su ve elektrik giderleri,

-Hizmetli ve isçi ücretleri,

-Ihbar ve kidem tazminatlari,

-Sigorta giderleri,

-Hizmet erbabina yemek verilmek suretiyle saglanan ve ücret olarak degerlendirilen, ancak Gelir Verisi Kanununun 23/8’üncü maddeye göre gelir vergisinden istisna edilen menfaatler,

-Kirtasiye giderleri (kalem, kagit, cetvel, dosya klasör, vb.),

-Temsil ve agirlama giderleri,

-Reklâm giderleri,

-Isle ilgili olmak sartiyla bilgisayar, bilgisayar yazilim ve internet giderleri,

-Isyeri ile ilgili normal tamir, bakim ve temizlik harcamalari,

-Isle ilgili sehir içi ulasim, otoyol, gise ücreti, posta ve kargo giderleri,

-Mesleki kurslara ödenen giderler,

-Isle ilgili çay, kahve, mesrubat giderleri,

-Isle ilgili veya tasit alimlarinda kullanilan krediler için ödenen kredi faizleri (ancak burada maliyete eklenerek amortisman yoluyla itfa edilmesi gerekenlere dikkat etmek gerekir),

-Degeri amortisman ayirma sinirini geçmeyen demirbas alimlari,

-Banka teminat mektubu ile ilgili masraflar ile olusan faiz giderleri,

-Mesleki faaliyetle ilgili davalarda ödenen vekâlet ücreti,

-Meslek lisesinde okuyan ögrencileri çalistiran serbest meslek erbabi tarafindan ücret bordrosuna dayanarak yapilan ücret ödemeleri,

-Serbest meslek faaliyeti ile ilgili olarak ödenen hammaliye ve diger nakliye giderleri,

-Isyerinde çalistirilan serbest meslek erbabinin esine ve çocuklara ödenen ve bordro ve stopaj yoluyla vergilendirilen ücretler,

-Isyerinde kullanilan ofis malzemelerinden amortisman sinirini geçmeyenler (masa, koltuk, vb.).

Listede hep amortisman sinirini geçmeyen harcama kalemlerine yer verilmesi yadirganmamalidir. Çünkü amortismanlarin gider yazilmasi, anilan maddede 1 numarali bentte degil, 4. bentte zaten ayrica ve açikça  kabul edilmis olunmasidir. Amortismana tabi iktisadi kiymet belirlemesi ise Gelir Vergisi Kanununun degil, Vergi Usul Kanununun konusudur.

Gerek bu listenin gerekse 68. maddede sayilan diger gider kalemlerinin serbest meslek erbabinin isle ilgili bütün giderlerini kapsadigi söylenemez. Bu nedenle maddenin bu açidan tekrar gözden geçirilmesi sarttir. Bu yapilmadikça da serbest meslek erbabinin gelirinin “mali güç ilkesi” isiginda vergilendirildiginden söz etmek mümkün olmayacaktir.

NOT : 1 Ekim 2010 dan itibaren yazilarimi ve degerli hocam ve gazetemizin köse yazari Dr. Veysi Sevig’in yazilarini “www.bumindogrusoz.com” adresinden okuyabilir ve sorularinizi bu sayfadaki “bize yazin” kösesinden gönderebilirsiniz.
Referans Gazetesi / 21.6.2010