YATIRIM ORTAKLIKLARINDAN ELDE EDILEN ISTIRAK KAZANÇLARI

11.04.2016 Osman ARIOGLU- 2853 görüntülenme YAZDIR

Yatirim ortakliklarindan elde edilen istirak kazançlari

Osman Arioglu

ITO Haber / 11.4.2016

Herkesin genel olarak bildigi konu yatirim ortakliklarinin elde ettigi kazançlarin kurumlar vergisinden istisna oldugudur. Bu durum 2005 yilinda yürürlüge giren yeni Kurumlar Vergisi Kanunu’nda (KVK) böyledir. Yatirim ortakliklarinin kazançlarinin kurumlar vergisinden istisna edilmesindeki temel amaç sermaye birikiminin gelistirilmesidir. Bu nedenle bu istisna neden var diye tartismak dogru degildir. Istisnaya iliskin hüküm KVK 5/1-d bendinde yatirim ortakligi türleri belirtilmek suretiyle sayilmistir.

Istisnadan yararlanmak için her ne kadar maddede bir ön sart yok gibi dursa da, yatirim ortakligi olusturmak için Sermaye Piyasasi Kurulu (SPK) Mevzuati’na göre ortaklik türüne göre bazi sartlar bulunmaktadir. Yatirim ortakligi olusturmak için ortakligin niteligine göre belli aktif büyüklügü sartinin yaninda, belli sürede (genel olarak iki yil içerisinde) hisselerinin en az yüzde 25’inin halka arz edilmesi gibi sartlar da bulunmaktadir. Yatirim ortakligi olusturuldugu andan itibaren SPK mevzuatina ve denetimine tabi olunmasinin getirdigi kurumsal yapinin güçlendirilmesi gibi durumlar da saglanmaktadir. Yatirim ortakliklarinin halka açilmasinin getirdigi bir diger durum da elbette genel kurul karari çerçevesinde kâr dagitimi yapmalaridir. 

Buraya kadar her sey gayet iyi daha ne olsun denilebilir. Üstelik günümüzde zaman zaman çogu insaat sirketinin sartlari yerine getirmek suretiyle gayrimenkul yatirim ortakligina dönüsmek suretiyle vergisiz bir sekilde insaat faaliyetlerine devam edebilmeleri, diger insaat sirketlerine haksiz rekabet yaratiyor elestirisi yapilsa da, kentsel dönüsümün ve alt yapi yatirimlarinin bu denli önemli oldugu ülkemizde bu sekilde faaliyet gösteren yatirim ortakliklarinin da önemli bir misyonu yerine getirdikleri gözden uzak tutulmamalidir.

ISTIRAK KAZANCI ISTISNASI YOK

Yatirim ortakliklarinin kazançlarinin kurumlar vergisinden istisna olmasi dogal olarak grup sirketi yapilarinda önem kazanmaktadir. Kurumlar vergisinin genel mantiginda istirak kazançlari istisnasi da zaten genel ve bilinen durum olduguna göre, olusturulan yatirim ortakligindan elde edilen kazançlarin istirak payina göre istiraklere dagitilmasi suretiyle yeni yatirimlar için fon temin edilebilir diye düsünüyorsunuz dogal olarak. Ancak kanuna bir bakiyorsunuz, o da ne? Girisim sermayesi yatirim ortakliklari disindaki yatirim ortakliklarindan elde edilen istirak kazançlari istisna kapsaminda degil. Daha açik deyimiyle istirak kazançlari istisnasi yatirim ortakliklarina istirak eden kurumlar için geçerli degil. 

Bunda ne amaçlanmistir diye düsündügünüzde, çok da hakli bir gerekçe bulamiyorsunuz. Sadece mantigin kurumlar vergisi istisnasinin yatirim ortakligina tanindigi bundan kazanç elde eden gerçek ve tüzel kisilere ise bu istisnanin taninmamasi genel kabulü nedeniyle böyle bir yola gidilmis olabilecegini düsünüyorsunuz. O zaman da bu istisnanin yatirim ortamini iyilestirme ve sermaye birikimini artirma fonksiyonunun son derece sinirlanmis oldugunu görüyorsunuz.

Daha açik deyimiyle özel bir istisna mahiyetindeki yatirim ortakliklarindaki kurumlar vergisi istisnasi daha genel bir istisna mahiyetindeki istirak kazançlari istisnasini ortadan kaldirmis oluyor. Aslinda istisnanin kâr payi elde eden gerçek kisiler bakimindan geçerli olmamasi anlasilabilir. Genel vergi mantigina da uygundur. Ancak istirak kazanci elde eden kurumlar bakimindan istisna uygulanmamasi genel vergi mantigini bozucu mahiyettedir. 

YENI YASA SIRASINDA DÜZELTILEBILIR

Biz bu konuyu su an gündemde olan gelir ve kurumlar vergisi kanunlarinin Gelir Vergisi Kanunu adi altinda yenilenmesi çalismalari sirasinda dikkatlere sunmak istiyoruz. Yukarida açiklamaya çalistigimiz gibi bu sinirlama hem vergi mantigina uygun degil hem de istisnanin en önemli gerekçesi olan sermaye birikiminin tesviki ve kurumlasmanin artirilmasi amaci ile çelisir durumdadir. Umariz ilgililer bu uyarimizi dikkate alirlar ve bu sinirlama düzeltilir.