Gida
bankaciligi kapsaminda nakdi bagislarin durumu
Osman Arioglu
ITO HABER / 23 Mayis 2016 Pazartesi
Gida bankaciligi, fakirlere yardim amaciyla
gelistirilmis bir sistem. Bu sistemin saglikli çalismasi saglanan vergi tesviki
ile ilgilidir. Türkiye’de gida bankaciligi kapsaminda yapilan bagislarin vergi
matrahindan tamamen indirilmesine yönelik düzenleme 1 Ocak 2004 tarihinden
baslamak üzere 5035 sayili kanunla yapilmistir. Baslangiçta sadece gida
maddeleri ifadesi yer alirken 31 Aralik 2004 tarihinde yürürlüge giren 5281
sayili kanun ile gida, temizlik, giyecek ve yakacak maddeleri de kapsama
alinmistir.
Buna göre gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri
fakirlere yardim amaciyla gida bankaciligi faaliyetinde bulunan dernek ve vakiflara
yaptiklari gida, temizlik, giyecek ve yakacak maddelerinin maliyet bedelini
gider olarak kayitlarina intikal ettirebilecekler. Düzenlemede Maliye
Bakanliginca belirlenecek usul ve esaslar çerçevesinde ibaresi yer
almaktadir.
Bu nedenle de nakdi bagislarin gida bankaciligi
kapsaminda degerlendirilip degerlendirilmeyecegi hep soru isareti teskil
etmistir. Bakanlikça 21 Mart 2004 tarihinde yayinlanan 251 seri no’lu Gelir
Vergisi Genel Tebligi le uygulamaya iliskin usul ve esaslar belirlenmistir.
Teblig ile belirlenen ana kriterleri
söyle siralayabiliriz:
- Bagisin yapilacagi dernek veya vakfin tüzügünde veya
senedinde ihtiyaci bulunanlara bu kapsamda yardim yapilabilecegine dair
hükümlerin bulunmasi,
- Bagisin yapildigi dernek veya vakif adina, belge düzenleme
sinirinin altinda dahi kalinsa bagisin içerigini kapsayan fatura düzenlenmesi,
- Gida bankaciligi kapsaminda yapilacak bagislar
KDV’den istisna oldugundan belgede “ihtiyaç sahiplerine yardim sartiyla
bagislandigindan KDV hesaplamamistir” ibaresinin bulunmasi,
- Sayet bagis GVK 89. maddesi çerçevesinde yillik
beyannamede gösterilmek suretiyle indirilecek bir bagis niteliginde ise yani
ürettigi bir ürünü bagislamayan GVK mükellefi söz konusu ise bagisa iliskin
belge düzenlenmesi yerine bagisa konu mallarin edinimine iliskin belgelerin ve
bagis makbuzunun saklanmasi,
- Bagisi kabul eden dernek veya vakif tarafindan da
ilgili bagis içerigini havi bagis makbuzunun düzenlenmesi gerektigi
belirtilmistir.
Burada KDV hesaplanmamasi kismi dogal olarak bagis
yapilan mali kendisi üreten isletmeler açisindan geçerlidir. Sayet isletme
satin aldigi ürünleri bagis yapiyorsa o zaman dernek veya vakif adina
düzenlenen faturada satin alinan ürünlerin KDV dahil bedeli maliyet olarak
hesaplanacak, dolayisiyla bu mallara iliskin KDV tutarlari indirilecek, KDV
hesabina dahil edilmeyecektir.
Bu kriterlere göre gida bankaciligi kapsaminda yapilan
bagisin esas itibariyla ayin ve kapsama giren dört ürün mahiyetinde olmasi gerekmektedir.
NAKDI BAGISLAR NASIL
DEGERLENDIRILIR?
Yukaridaki açiklamalar çerçevesinde gida bankaciligi
faaliyetinde bulunan bir dernek veya vakfa nakden yapilan bagislarin;
- Ancak dernek veya vakif tarafindan kapsama giren
mallarin satin alinmasi,
- Satin alinan bu mallara iliskin faturalarin bagisi
yapan mükellef adina düzenlenmesi,
- Bagis makbuzuna bu sartin islenmesi ve bagis makbuzu
ile mükellef adina düzenlenen faturalarin birlikte degerlendirilmesi ve tabi
iliskilendirilebilmesi kaydiyla indirim konusu yapilmasi mümkün olacaktir.
Bu durumda bagisi yapan gelir veya kurumlar vergisi
mükellefi, alinan mallarin KDV dahil tutarlarini indirim konusu yapabilecektir.
Bagis ve yardimlar prensip olarak gelir
oldugu zaman indirilebilmesi mümkün olan islemler oldugu için indirimin
beyanname üzerinde gösterilmesi gerekir.