6770 SAYILI KANUN ILE VERGI HUKUKUNDA YAPILAN YENI DEGISIKLIKLER

Doç. Dr. Özgür BIYAN

(Bu yazi ayrica Legal Mali Hukuk Dergisi, Sayi: 147, Mart 2017’de yayinlanmistir)

27 Ocak 2017 tarihli ve 29961 sayili Resmi Gazete’de yayinlanan “Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandigi Kanunu Ile Bazi Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Degisiklik Yapilmasina Dair Kanun” ile vergisel konularda yeni degisiklikler yapilmistir. Bu kisa yazimizda ana basliklariyla yapilan bazi degisiklikleri sizlerle paylasmak istiyorum.

YÜK TASIMACILIGINDAN DÖVIZ OLARAK KAZANILAN BEDELLER DAMGA VERGISINDEN ISTISNA EDILDI.

1.Damga Vergisi Kanunu’nun ek 2. maddesinde yer alan Vergi, Resim, Harç Istisnasi Belgesine baglanan döviz kazandirici faaliyetlere iliskin islemler nedeniyle, belgenin geçerlilik süresi içerisinde belgede yer alan tutarla sinirli olmak kaydiyla, düzenlenen kâgitlarda ufak bir degisiklik yapilmistir.

Yapilan degisiklik ile kamu kurum ve kuruluslari tarafindan uluslararasi ihaleye çikarilmis yurt içi veya yurt disi “münhasiran yük” tasima islerini yüklenen tam mükellef firmalarin faaliyetlerine yönelik damga vergisi istisna kapsami genisletilmistir. Ilgili hükümdeki “münhasiran yük” ibaresi kaldirilmis böylece “tüm tasima” isleri damga vergisi istisnasi kapsamina alinmistir.

Ayrica ayni madde kapsaminda uluslararasi yük tasimaciligindan döviz olarak kazanilan navlun bedellerinin yurda getirilmesi kaydiyla kara, deniz veya hava ulastirma hizmet ve faaliyetlerine yönelik damga vergisi istisnasinin da kapsami genisletilerek, “yük tasimaciligindan döviz olarak kazanilan navlun bedellerinin” ibaresi degistirilmis ve  “yük ve yolcu tasimaciligindan döviz olarak kazanilan bedellerin” olarak sekillendirilmistir. Böylece yük tasimaciligindan döviz olarak kazanilan bedellerin tamami damga vergisi istisnasi kapsamina alinmistir. Ayni zamanda Harçlar Kanunu’nda da paralel düzenleme yapilarak söz konusu bedellerin harç istisnasindan da yararlanmasi saglanmistir.

YAZILIM VE GAYRI MADDI HAK SATIS VE KIRALAMALARI KDV ISTISNASI KAPSAMINA ALINDI.

2. KDV Kanunu’nun “Araçlar, Kiymetli Maden ve Petrol Aramalari ile Ulusal Güvenlik Harcamalari ve Yatirimlarda Istisna” baslikli 13. maddesinin birinci fikrasinin (d) bendinde degisiklik yapilarak, Yatirim Tesvik Belgesi sahibi mükelleflere belge kapsamindaki makina ve teçhizat teslimlerine ilave olarak “belge kapsamindaki yazilim ve gayri maddi hak satis ve kiralamalari” da KDV istisnasi kapsamina alinmistir.

BELEDIYE VE IL ÖZEL IDARELERINE AIT TASINMAZLARIN TESLIMINE YÖNELIK ISTISNA KURALLARI DEGISTIRILDI.

3. KDV Kanunu’nun “Sosyal ve Askerî Amaçli Istisnalarla Diger Istisnalar” baslikli 17. maddesinin (4) numarali fikrasinin (p) bendinde degisiklik yapilarak hazinece yapilan tasinmaz teslimi ve kiralamalari, irtifak hakki tesisi, kullanma izni ve ön izin verilmesi islemleri ile Toplu Konut Idaresi Baskanliginca yapilan arsa ve arazi teslimleri istisnasina ilave olarak “belediyeler ve il özel idarelerinin mülkiyetindeki tasinmazlarin satisi suretiyle gerçeklesen devir ve teslimler” de KDV istisnasi kapsamina alinmistir.

Ayni maddenin ayni fikrasinin (r) bendinde de buna uygun degisiklik yapilarak belediyelerin ve il özel idarelerinin mülkiyetinde olan tasinmazlar için“en az iki tam yil süreyle” elde tutma sartina son verilmistir. Belediye ve il özel idareleri süre sinirlamasi olmaksizin tasinmaz satislarinda KDV hesaplanmayacaktir.

Öte yandan KDV Kanunu’na yeni eklenen bir geçici madde ile belediye ve il özel idarelerinin tasinmaz satislari ile ilgili özel düzenlemelere de yer verilmistir. Yeni eklenen Geçici 36. madde uyarinca bu maddenin yürürlüge girdigi tarihten (27.01.2017) önce belediyeler ve il özel idareleri tarafindan iktisadi isletme olusturmaksizin yapilan tasinmaz teslimlerinde katma deger vergisi aranmayacak, bu nedenle geçmise dönük herhangi bir tarhiyat yapilmayacak, daha önce yapilmis olan tarhiyatlardan varsa açilmis davalardan feragat edilmesi kaydiyla vazgeçilecek, tahakkuk eden tutarlar terkin edilecek, tahsil edilen tutarlar red ve iade edilmeyecektir. Bu maddenin uygulanmasina iliskin usul ve esaslari belirlemeye Maliye Bakanligi yetkili kilinmistir.

YATIRIM TESVIK BELGESI KAPSAMINDAKI INSAAT ISLERINDE KDV IADESINE YÖNELIK DÜZENLEMELER YAPILDI.

4. KDV Kanunu’na eklenen geçici 37. madde uyarinca “Imalat sanayiine yönelik yatirim tesvik belgesi kapsaminda;

a) Asgari 50 milyon Türk lirasi tutarinda sabit yatirim öngörülen yatirimlara iliskin insaat isleri nedeniyle 2017 yilinda yüklenilen ve 2017 yilinin alti aylik dönemleri itibariyla indirim yoluyla telafi edilemeyen katma deger vergisi alti aylik dönemleri izleyen bir yil içerisinde,

b) 50 milyon Türk lirasi tutarina kadar sabit yatirim öngörülen yatirimlara iliskin insaat isleri nedeniyle 2017 yilinda yüklenilen ve 2017 yili sonuna kadar indirim yoluyla telafi edilemeyen katma deger vergisi izleyen yil içerisinde,

talep edilmesi halinde belge sahibi mükellefe iade olunur. Tesvik belgesine konu yatirimin tamamlanmamasi halinde, iade edilen vergiler, vergi ziyai cezasi uygulanarak iade tarihinden itibaren gecikme faizi ile birlikte tahsil edilir. Bu vergiler ve cezalarda zamanasimi, verginin tarhini veya cezanin kesilmesini gerektiren durumun meydana geldigi tarihi takip eden takvim yili basinda baslar”. Ayrica maddenin uygulanmasina iliskin usul ve esaslari belirlemeye Maliye Bakanligi yetkili kilinmistir. Uygulama 01.01.2017 tarihinden itibaren geçerlidir.

MAHSUP EDILEMEYEN KDV’YE IADE YOLU AÇILDI.

5. KDV Kanunu’nun 29. maddesinin 2. fikrasinin 2. cümlesinden sonra “Ancak mahsuben iade edilmeyen vergi, Maliye Bakanliginca belirlenen sektörler, mal ve hizmet gruplari ve dönemler itibariyla yili içinde nakden iade edilebilir” seklinde ilave yapilmistir.

Böylece “Bir vergilendirme döneminde indirilecek katma deger vergisi toplami, mükellefin vergiye tâbi islemleri dolayisiyla hesaplanan katma deger vergisi toplamindan fazla oldugu takdirde, aradaki fark sonraki dönemlere devrolunur ve iade edilmez. Su kadar ki, 28 inci madde uyarinca Bakanlar Kurulu tarafindan vergi nispeti indirilen teslim ve hizmetlerle ilgili olup teslim ve hizmetin gerçeklestigi vergilendirme döneminde indirilemeyen ve tutari Bakanlar Kurulunca tespit edilecek siniri asan vergi, bu mükelleflerin vergi ve sosyal sigorta prim borçlari ile genel ve katma bütçeli idareler ile belediyelere olan borçlarina ya da döner sermayeli kuruluslar ile sermayesinin % 51'i veya daha fazlasi kamuya ait olan veya özellestirme kapsaminda bulunan isletmeler ile organize sanayi bölgelerinden temin ettikleri mal ve hizmet bedellerine iliskin borçlarina mahsuben ödenir. Ancak mahsuben iade edilmeyen vergi, Maliye Bakanliginca belirlenen sektörler, mal ve hizmet gruplari ve dönemler itibariyla yili içinde nakden iade edilebilir. Yili içinde mahsuben iade edilemeyen vergi izleyen yil içinde talep edilmesi sartiyla nakden veya mükellefin yukarida sayilan borçlarina mahsuben iade edilir.” hale getirilmistir.

Maliye Bakanligi’nin bu konu ile ilgili yakin zamanda uygulamaya yönelik bir teblig yayinlamasi beklenmektedir.

BIRLESME YAPAN BAZI KURUMLAR VERGISI MÜKELLEFLERINE INDIRIMLI VERGI ORANI UYGULANABILECEK

6. KVK’nin “Kurumlar vergisi ve geçici vergi orani” baslikli 32. maddesine ilave yapilarak “(KVK’nin) 19 uncu maddenin birinci fikrasi kapsaminda birlesen sanayi sicil belgesini haiz ve fiilen üretim faaliyetiyle istigal eden küçük ve orta büyüklükteki isletmelerin, birlesme tarihinde sona eren hesap döneminde münhasiran üretim faaliyetinden elde ettigi kazançlari ile bu kapsamda birlesilen kurumun birlesme isleminin gerçeklestigi hesap dönemi dahil olmak üzere üç hesap döneminde münhasiran üretim faaliyetinden elde ettigi kazançlarina uygulanmak üzere kurumlar vergisi oranini %75’e kadar indirimli uygulatmaya, bu indirim oranini, sektörler, is kollari, üretim alanlari, bölgeler, hesap dönemleri itibariyla ya da orta ve yüksek teknolojili ürün üreten veya imalatçi ihracatçi kurumlar için ayri ayri veya birlikte farklilastirmaya Bakanlar Kurulu” yetkili kilinmis ayrica uygulanmasina iliskin usul ve esaslari belirlemeye Maliye Bakanligi’na yetki verilmistir.

Anayasal hükümler açisindan tartismali olan bu düzenleme ile indirimli kurumlar vergisi oranina yönelik yeni düzenlemelerin gelecegi anlasilmaktadir.

IMALAT SANAYINE YÖNELIK YATIRIM TESVIK BELGESI KAPSAMINDAKI YATIRIM HARCAMALARI IÇIN DAHA YÜKSEK VERGI INDIRIMI GETIRILDI.

7. KVK’na eklenen geçici 9. madde ile  “Mükelleflerin 2017 takvim yilinda gerçeklestirdikleri imalat sanayiine yönelik yatirim tesvik belgesi kapsamindaki yatirim harcamalari için, bu Kanunun 32/A maddesinin ikinci fikrasinin (b) bendinde “%55”, “%65” ve “%90” seklinde yer alan kanuni oranlar sirasiyla “%70”, “%80” ve “%100” seklinde ve (c) bendinde “%50” seklinde yer alan kanuni oran ise “%100” seklinde uygulanir” seklinde düzenleme yapilmistir.

Imalat sanayine yönelik yatirim tesvik belgesi kapsamindaki yatirim harcamalari için daha yüksek oranlarda vergi indirimi uygulanmasi saglanmistir.

ÇOK TEHLIKELI VE TEHLIKELI SINIFTA YER ALAN ISYERLERINE ILISKIN IS GÜVENLIGI UZMANI GÖREVLENDIRME YÜKÜMLÜLÜGÜNE YÖNELIK TARIHLER UZATILMISTIR.

8. 6331 sayili Is Sagligi ve Güvenligi Kanunu kapsaminda yer alan geçici 4. madde de yeni düzenlemeler yapilmistir. 01.01.2017 tarihinden itibaren geçerli olan yeni düzenlemelere göre;

- çok tehlikeli sinifta yer alan isyerlerinde (A) sinifi belgeye sahip is güvenligi uzmani görevlendirme yükümlülügü, 01/01/2020 tarihine kadar (B) sinifi belgeye sahip is güvenligi uzmani görevlendirilmesi;

- tehlikeli sinifta yer alan isyerlerinde ise (B) sinifi belgeye sahip is güvenligi uzmani görevlendirme yükümlülügü, 01/01/2019 tarihine kadar (C) sinifi belgeye sahip is güvenligi uzmani görevlendirilmesi kaydiyla yerine getirilmis sayilir.