Sendikanin TIS yetkisine
itiraz mümkün mü?
Resul KURT
Dünya Gazetesi / 21 Temmuz 2017
Sendikalar
ve Toplu Is Sözlesmesi Kanunu’na göre, kurulu bulundugu is kolunda çalisan
isçilerin en az yüzde birinin üyesi bulunmasi sartiyla isçi sendikasi, toplu is
sözlesmesinin (TIS) kapsamina girecek is yerinde basvuru tarihinde çalisan
isçilerin yaridan fazlasinin, isletmede ise yüzde kirkinin kendi üyesi
bulunmasi hâlinde bu is yeri veya isletme için toplu is sözlesmesi yapmaya
yetkilidir.
Isletme
toplu is sözlesmeleri için is yerleri bir bütün olarak dikkate alinir ve yüzde
kirk çogunluk buna göre hesaplanir. Isletmede birden çok sendikanin yüzde kirk
veya fazla üyesinin olmasi durumunda basvuru tarihinde en çok üyeye sahip
sendika toplu is sözlesmesi yapmaya yetkilidir.
Bir is
kolunda çalisan isçilerin yüzde birinin tespitinde Çalisma ve Sosyal Güvenlik
Bakanligi’nca her yil ocak ve temmuz aylarinda yayimlanan istatistikler esas
alinir. Bu istatistiklerde her bir is kolundaki toplam isçi sayisi ile is
kollarindaki sendikalarin üye sayilari yer alir. Yayimlanan istatistik, toplu
is sözlesmesi ve diger islemler için yeni istatistik yayimlanincaya kadar
geçerlidir. Yetki belgesi almak üzere basvuran veya yetki belgesi alan isçi
sendikasinin yetkisini daha sonra yayimlanacak istatistikler etkilemez.
Yayimindan
itibaren on bes gün içinde itiraz edilmeyen istatistik kesinlesir. Istatistigin
gerçege uymadigi gerekçesiyle bu süre içinde Ankara Is Mahkemesi’ne
basvurulabilir. Mahkeme bu itirazi on bes gün içinde sonuçlandirir. Mahkemece
verilen karar, ilgililerce veya Çalisma ve Sosyal Güvenlik Bakanligi’nca temyiz
edilebilir. Yargitay temyiz talebini on bes gün içinde kesin olarak karara
baglar.
Bakanlik,
yetkili sendikanin belirlenmesinde ve istatistiklerin düzenlenmesinde kendisine
gönderilen üyelik ve üyelikten çekilme bildirimleri ile Sosyal Güvenlik
Kurumu’na yapilan isçi bildirimlerini esas alir. Toplu is sözlesmesi yapmak
isteyen isçi sendikasi bakanliga basvurarak yetkili oldugunun tespitini ister.
Isveren sendikasi veya sendika üyesi olmayan isveren de bakanliga basvurarak
yetkili isçi sendikasinin tespitini isteyebilir.Isletme toplu is sözlesmeleri
için is yerleri bir bütün olarak dikkate alinir ve yüzde kirk çogunluk buna
göre hesaplanir. Isletmede birden çok sendikanin yüzde kirk veya fazla üyesinin
olmasi durumunda basvuru tarihinde en çok üyeye sahip sendika toplu is
sözlesmesi yapmaya yetkilidir.
Kendilerine
tespit yazisi gönderilen isçi veya isveren sendikalari veya sendika üyesi
olmayan isveren; taraflardan birinin veya her ikisinin yetki sartlarina sahip
olmadigi veya kendisinin bu sartlari tasidigina dair itirazda bulunabilir.
Kurulu bulundugu is kolunda çalisan isçilerin yüzde birinden daha az üyesi
bulunan isçi sendikasi yetki itirazinda bulunamaz. Yetki tespitine itiraz,
nedenleri belirtilmek suretiyle yazinin kendilerine teblig edildigi tarihten
itibaren alti is günü içinde mahkemeye yapilir. Itiraz dilekçesinin mahkemeye
verilmeden önce görevli makama kayit ettirilmesi gerekir. Isçi ve üye
sayilarinin tespitinde maddi hata ve süreye iliskin itirazlar mahkeme
tarafindan alti is günü içinde durusma yapilmaksizin kesin olarak karara
baglanir.
Yetki
sartlarina sahip olmadigi bildirilen isçi sendikasi, alti is günü içerisinde
yetkili olup olmadiginin tespiti için dava açabilir. Mahkeme açilan davayi o is
kolunda çalisan isçilerin en az yüzde birini üye kaydeden isçi sendikalari ile
isveren sendikasi veya sendika üyesi olmayan isverene de bildirir. Mahkeme
davayi iki ay içinde sonuçlandirir. Itiraz, karar kesinlesinceye kadar yetki
islemlerini durdurur. Yetki tespit yazisina süresi içinde itiraz edilmemisse,
sürenin bitimini takip eden alti is günü içinde ilgili sendikaya Bakanlikça
yetki belgesi verilir.
Tespit
yazisina yapilan itiraz mahkemece reddedilmisse, kesinlesme serhli mahkeme
kararinin teblig edildigi tarihten itibaren alti is günü içinde ilgili
sendikaya bakanlikça yetki belgesi verilir.
Tespit
yazisi ile kendisine yetki sartlarina sahip olmadigi bildirilen sendikanin
yaptigi itiraz sonucunda, yetki sartlarina sahip oldugunun yargi karari ile
tespit edilmesi halinde kesinlesme serhli mahkeme kararinin teblig edildigi
tarihten itibaren alti is günü içinde ilgili sendikaya Bakanlikça yetki belgesi
verilir.