KURUMLARDA TASFIYE ISLEMLERI

11.07.2017 Dr. Veysi SEVIG- 2585 görüntülenme YAZDIR

Kurumlarda tasfiye islemleri

Dr. Veysi Sevig

 Istanbul Ticaret Gazetesi / 10 Temmuz 2017 Pazartesi

Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 17/1 maddesi geregi olarak “Her ne sebeple olursa olsun, tasfiye haline giren kurumlarin vergilendirilmesinde hesap dönemi yerine tasfiye dönemi geçerli” olmaktadir. Ticaret sirketlerinin tasfiyesine iliskin hükümler Türk Ticaret Kanunu’nun 267 ila 303’üncü ve 529 ila 548’inci maddeleri arasinda kapsamli bir sekilde yer almaktadir.

Tasfiye, kurumun tasfiyeye girmesine iliskin genel kurul kararinin tescil edildigi tarihte baslar ve tasfiye kararinin tescil edildigi tarihte sona erer. Bu baglamda baslangiç tarihinden ayni takvim yili ve tasfiyenin sona erdigi dönem için ilgili takvim yili basindan tasfiyenin bitis tarihine kadar olan dönem bagimsiz bir tasfiye dönemi sayilmaktadir.

Tasfiyenin ayni takvim yili içinde sona ermesi halinde tasfiye dönemi, kurumun tasfiye haline girdigi tarihte baslayacak ve tasfiyenin bittigi tarihe kadar devam edecektir.

Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 17/4’üncü maddesine göre, bilanço esasina göre defter tutan kurumlarda tasfiye kâri, tasfiye dönemi sonundaki servet degeri ile tasfiye dönemi basindaki servet degeri arasindaki olumlu farktir.

Tasfiye kâri hesaplanirken;

  • Ortaklar veya kurum sahiplerine tasfiye esnasinda avans olarak veya diger sekillerde yapilan her türlü ödemeler tasfiyenin sonundaki servet degerine, 
  • Mevcut sermayeye ilave olarak ortaklar veya sahipleri tarafindan yapilan ödemeler ile tasfiye esnasinda elde edilen ve vergiden istisna edilmis olan kazanç ve iratlarda tasfiye döneminin basindaki servet degerine eklenmektedir.

Bu asamada; hisselerine mahsuben ortaklara dagitilan, satilan, devredilen veya kurum sahibine iade olunan iktisadi kiymetlerin degerleri dagitimin, satisin, devrin veya iadenin yapildigi gün itibariyle Kurumlar Vergisi Kanunu’nun transfer fiyatlandirmasi yoluyla örtülü kazanç dagitimi hükümlerine göre belirlenmektedir.

Diger yandan tasfiye kârinin hesaplanmasi sirasinda Kurumlar Vergisi Kanunu’nun indirilecek giderler, zarar mahsubu, diger indirimler ve kabul edilmeyen indirimlerle ilgili madde hükümleri de dikkate alinmaktadir.

Tasfiye döneminin basindaki ve sonundaki servet degeri, kurumun tasfiye dönemi basindaki ve sonundaki bilançosunda görülen öz sermayesidir. Bir yildan fazla süren tasfiyelerde; izleyen tasfiye dönemlerinin basindaki servet degeri, bir önceki dönemin son bilançosunda görülen servet degeridir. Bu baglamda da asagida belirtilenler disinda kalan her çesit karsiliklar ile dagitilmamis kazançlar bu sermayeye dahildir.

  • Vergi kanunlarina göre ayrilmis olan her türlü amortismanlar, karsiliklar ile sigorta sirketlerinin teknik karsiliklari,
  • Hissedar veya sahip olmayan kimselere dagitilacak kazanç kismi.

Karsiliklar, ya aktifte yer alan kalemlere iliskin ya da hasil olmasi beklenen bir gider veya zarara yönelik olarak, ilgili dönem kârindan ayrilmak suretiyle meydana getirilmektedir. Kural olarak, dönem kârinin vergilendirilecek olmasi nedeniyle önceki dönemlerde vergilendirilmis kârlardan ayrilan karsiliklarin cari dönemde öz sermaye kiyaslamasi ile kazanç hesaplamasi yapilirken geçmis dönem kârlari gibi cari dönem -dönem sonu öz sermaye- dönem basi öz sermaye farkini etkilememesi gerekecektir.

Kurumlarin ticari kârdan ayirmak suretiyle bilançonun pasifinde tutabilecekleri karsiliklar, hesap adlari, ayrilma nedenleri ve ilgili olduklari mevzuat itibariyle çok genis bir yelpazeye yayilabilir. Bu çesitlilik ise Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 17/6’nci maddesinde dönem basi öz sermayeye eklenmesi öngörülen karsiliklarin tek tek belirtilerek sayilmasini imkansizlastirmaktadir. Bu nedenle Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 17/6 maddesinde “her çesit karsiliklar” ifadesi kullanilmis olup, bu durumun uygulamada dikkate alinmasi gerekmektedir.

Maliye Bakanligi, mükelleflerin hukuki statülerini, faaliyet gösterdikleri alanlari ve tasfiyeye giris tarihindeki aktif büyüklüklerini dikkate almak suretiyle tasfiye islemlerine yönelik inceleme yaptirmamaya yetkilidir.