KISMI AYLIKLAR TAM AYLIGA DÖNÜSÜR MÜ?
Resul KURT
Dünya Gazetesi / Temmuz 2017
Yurt disinda
çalismakla birlikte Türkiye’de de çalismasi bulunanlar için emeklilik
asamasinda, sigortalinin her iki ülkede geçen sigortali çalismalari dikkate
alinmakta, her ülke sosyal güvenlik kurumu kendisine ödenen prim gün sayisi
oraninda kismi emekli maasi baglamaktadir. Bu sekilde kismi aylik baglanan
kisiler, maas baglandiktan sonra kendilerine tam aylik baglanmasina yetecek
kadar yurt disi borçlanmasi yapmak suretiyle emekli maaslarini tam ayliga
çevirebilmektedirler. Sözlesmeli ülke sigorta kurumunca kismi aylik baglanmis
olmakla birlikte SGK kismi aylik baglanmasina iliskin islemleri devam ederken yurt
disinda geçen süreleri borçlanma talebinde bulunan sigortalilarin kismi aylik
baglanmasina iliskin islemlerinin sonuçlandirilmasi beklenmeden borçlanma ve
buna bagli olarak aylik baglama islemleri sonuçlandirilmaktadir.
Ancak,
uygulamada sözlesme ayligi talepleri sonuçlanmadan borçlanma islemlerinin
yapilip yapilmayacagi hususunda tereddüt edildigi anlasildigindan, asagidaki
sekilde uygulama yapilacaktir;
- 3201
sayili Kanun'a göre yurt disi hizmet borçlanmasi talebinde bulunanlarin, sosyal
güvenlik sözlesmesi imzalanmis ülkelerden aylik alip almadigina bakilmaksizin
ve ilgili ülkelerden aylik talep formülerleri istenilmeden borçlanma islemleri
sonuçlandirilacak,
- 3201
sayili Kanun'a göre bildirilen borçlanma tutarini ödeyenlerin aylik baglama
islemleri devam ederken veya aylik baglandiktan sonra ilgili ülkelerden SGK’ya
intikal eden aylik taleplerine islem yapilmayacak ve ilgili ülkeye, "adi
geçene, … tarihinden itibaren aylik baglanmistir.” seklinde karar
bildirilecektir. Sosyal güvenlik sözlesmelerine göre 4(a) kapsaminda baglanan
ayliklarin 3201 sayili Kanun'a göre borçlandirilarak tam ayliga çikarilmasi
asagidaki sekilde gerçeklestirilecektir.
- Sosyal
güvenlik sözlesmelerine göre kismi yaslilik ve malullük ayligi baglanan
sigortalilarin, 3201 sayili Kanun'a göre yurt disi borçlanmasi yaptiklarinda
almakta olduklari bu ayliklari borçlarini ödedikleri tarihi takip eden
aybasindan itibaren tam ayliga çevrilecektir. Borçlanma yaparak kismi
ayliklarini tam ayliga yükseltmek isteyenlere sözlesme ayliginin baglandigi
tarihteki ayliga hak kazanma kosullarina göre tam ayliga yetecek gün kadar borç
tahakkuku bildirilecektir. Tam ayligin hesaplanmasinda; sözlesme ayligi talep
tarihi, borçlanilan hizmetler dahil edilerek bulunacak toplam gün sayisina göre
tespit edilecek aylik baglama orani (ABO), yeni prime esas kazançlar ve
sözlesme ayligi talep tarihindeki yas esas alinacaktir.
- Sosyal
güvenlik sözlesmeleri kapsaminda, kismi yaslilik ayligi almakta iken ölen
sigortalilarin Türkiye'deki prim ödeme gün sayisi 900 ya da 1800 günden fazla
olsa dahi, almakta olduklari ayliklari tam ayliga yükseltilmeden, hisseleri
oraninda hak sahiplerine pay edilecektir.
- Sosyal
güvenlik sözlesmeleri kapsaminda yaslilik veya malullük ayligi almakta iken
ölen sigortalilarin hak sahiplerine baglanan kismi dul yetim ayliklarinin 3201
sayili Kanun kapsaminda borçlanma ile tam ayliga yükseltilmesi talebine
karsilik borçlandirilacak gün sayisi sigortaliya baglanan yaslilik veya
malullük ayligi baglama sartlari dikkate alinarak tespit edilecektir. Tam aylik
borcun ödedigi tarihi takip eden aybasindan itibaren baglanacak olup, ayligin
hesaplanmasinda, sözlesme ayligi talep tarihi, borçlanilan hizmetler dahil
toplam gün sayisina göre tespit edilecek ABO, yeni prime esas kazançlar ve
sigortalinin sözlesme ayligi talep tarihindeki yasi esas alinacaktir.
- Herhangi
bir aylik baglanmadan ölen sigortalinin ülkemizdeki prim ödeme gün sayisinin
900 veya 1800 günden az olmasi nedeniyle hak sahiplerine baglanan kismi dul
yetim ayligi, 3201 sayili Kanun'a göre yurt disi borçlanmasi yapilmasi halinde
borcun ödedigi tarihi takip eden aybasindan itibaren tam ayliga çevrilir. Tam
ayliga çevrilmede; borçlanilacak gün sayisi ölüm tarihine göre 900 ya da 1800
güne tamamlanacak sekilde belirlenecektir.
Aylik hesaplanirken
ölüm tarihindeki yas, yurt disi borçlanmasi dahil toplam gün sayisi ve yeni
kazançlar esas alinacaktir.
- Sözlesmeye
göre yaslilik veya malullük ayligi almakta iken, 5510 sayili Kanun'a göre
çalismaya baslanmasi nedeniyle ayliklari kesilenlerden ayligin kesilmis oldugu
dönemde 3201 sayili Kanuna göre borçlanma yaparak kismi ayliklarini tam ayliga
yükseltmek isteyenlere sözlesme ayliginin baglandigi tarihteki ayliga hak
kazanma kosullarina göre tam ayliga yetecek gün kadar borç tahakkuku bildirilecektir.
Borçlanma
gün sayisinin hesaplanmasinda aylik baglandiktan sonraki çalisma süreleri
dikkate alinmayacaktir.
- Borçlanma
tutari ödendikten ve isten ayrilma kosulu yerine getirildikten sonra aylik
talebinde bulunanlara önce borçlandigi süreler ve sözlesme ayligina esas
Türkiye günlerinin toplamina göre belirlenecek ABO, bu sürelere ait kazançlar
ve ilk ayligin baglandigi tarihteki yas esas alinarak sözlesme ayliginin
baglandigi tarihten itibaren tam aylik hesaplanacaktir.