KISMI AYLIKLAR TAM AYLIGA DÖNÜSÜR MÜ?

17.07.2017 Dr. Resul KURT- 6804 görüntülenme YAZDIR

KISMI AYLIKLAR TAM AYLIGA DÖNÜSÜR MÜ?

Resul KURT

Dünya Gazetesi / Temmuz 2017

Yurt disinda çalismakla birlikte Türkiye’de de çalismasi bulunanlar için emeklilik asamasinda, sigortalinin her iki ülkede geçen sigortali çalismalari dikkate alinmakta, her ülke sosyal güvenlik kurumu kendisine ödenen prim gün sayisi oraninda kismi emekli maasi baglamaktadir. Bu sekilde kismi aylik baglanan kisiler, maas baglandiktan sonra kendilerine tam aylik baglanmasina yetecek kadar yurt disi borçlanmasi yapmak suretiyle emekli maaslarini tam ayliga çevirebilmektedirler. Sözlesmeli ülke sigorta kurumunca kismi aylik baglanmis olmakla birlikte SGK kismi aylik baglanmasina iliskin islemleri devam ederken yurt disinda geçen süreleri borçlanma talebinde bulunan sigortalilarin kismi aylik baglanmasina iliskin islemlerinin sonuçlandirilmasi beklenmeden borçlanma ve buna bagli olarak aylik baglama islemleri sonuçlandirilmaktadir.

Ancak, uygulamada sözlesme ayligi talepleri sonuçlanmadan borçlanma islemlerinin yapilip yapilmayacagi hususunda tereddüt edildigi anlasildigindan, asagidaki sekilde uygulama yapilacaktir;

- 3201 sayili Kanun'a göre yurt disi hizmet borçlanmasi talebinde bulunanlarin, sosyal güvenlik sözlesmesi imzalanmis ülkelerden aylik alip almadigina bakilmaksizin ve ilgili ülkelerden aylik talep formülerleri istenilmeden borçlanma islemleri sonuçlandirilacak,

- 3201 sayili Kanun'a göre bildirilen borçlanma tutarini ödeyenlerin aylik baglama islemleri devam ederken veya aylik baglandiktan sonra ilgili ülkelerden SGK’ya intikal eden aylik taleplerine islem yapilmayacak ve ilgili ülkeye, "adi geçene, … tarihinden itibaren aylik baglanmistir.” seklinde karar bildirilecektir. Sosyal güvenlik sözlesmelerine göre 4(a) kapsaminda baglanan ayliklarin 3201 sayili Kanun'a göre borçlandirilarak tam ayliga çikarilmasi asagidaki sekilde gerçeklestirilecektir.

- Sosyal güvenlik sözlesmelerine göre kismi yaslilik ve malullük ayligi baglanan sigortalilarin, 3201 sayili Kanun'a göre yurt disi borçlanmasi yaptiklarinda almakta olduklari bu ayliklari borçlarini ödedikleri tarihi takip eden aybasindan itibaren tam ayliga çevrilecektir. Borçlanma yaparak kismi ayliklarini tam ayliga yükseltmek isteyenlere sözlesme ayliginin baglandigi tarihteki ayliga hak kazanma kosullarina göre tam ayliga yetecek gün kadar borç tahakkuku bildirilecektir. Tam ayligin hesaplanmasinda; sözlesme ayligi talep tarihi, borçlanilan hizmetler dahil edilerek bulunacak toplam gün sayisina göre tespit edilecek aylik baglama orani (ABO), yeni prime esas kazançlar ve sözlesme ayligi talep tarihindeki yas esas alinacaktir.

- Sosyal güvenlik sözlesmeleri kapsaminda, kismi yaslilik ayligi almakta iken ölen sigortalilarin Türkiye'deki prim ödeme gün sayisi 900 ya da 1800 günden fazla olsa dahi, almakta olduklari ayliklari tam ayliga yükseltilmeden, hisseleri oraninda hak sahiplerine pay edilecektir.

- Sosyal güvenlik sözlesmeleri kapsaminda yaslilik veya malullük ayligi almakta iken ölen sigortalilarin hak sahiplerine baglanan kismi dul yetim ayliklarinin 3201 sayili Kanun kapsaminda borçlanma ile tam ayliga yükseltilmesi talebine karsilik borçlandirilacak gün sayisi sigortaliya baglanan yaslilik veya malullük ayligi baglama sartlari dikkate alinarak tespit edilecektir. Tam aylik borcun ödedigi tarihi takip eden aybasindan itibaren baglanacak olup, ayligin hesaplanmasinda, sözlesme ayligi talep tarihi, borçlanilan hizmetler dahil toplam gün sayisina göre tespit edilecek ABO, yeni prime esas kazançlar ve sigortalinin sözlesme ayligi talep tarihindeki yasi esas alinacaktir.

- Herhangi bir aylik baglanmadan ölen sigortalinin ülkemizdeki prim ödeme gün sayisinin 900 veya 1800 günden az olmasi nedeniyle hak sahiplerine baglanan kismi dul yetim ayligi, 3201 sayili Kanun'a göre yurt disi borçlanmasi yapilmasi halinde borcun ödedigi tarihi takip eden aybasindan itibaren tam ayliga çevrilir. Tam ayliga çevrilmede; borçlanilacak gün sayisi ölüm tarihine göre 900 ya da 1800 güne tamamlanacak sekilde belirlenecektir.

Aylik hesaplanirken ölüm tarihindeki yas, yurt disi borçlanmasi dahil toplam gün sayisi ve yeni kazançlar esas alinacaktir.

- Sözlesmeye göre yaslilik veya malullük ayligi almakta iken, 5510 sayili Kanun'a göre çalismaya baslanmasi nedeniyle ayliklari kesilenlerden ayligin kesilmis oldugu dönemde 3201 sayili Kanuna göre borçlanma yaparak kismi ayliklarini tam ayliga yükseltmek isteyenlere sözlesme ayliginin baglandigi tarihteki ayliga hak kazanma kosullarina göre tam ayliga yetecek gün kadar borç tahakkuku bildirilecektir.

Borçlanma gün sayisinin hesaplanmasinda aylik baglandiktan sonraki çalisma süreleri dikkate alinmayacaktir.

- Borçlanma tutari ödendikten ve isten ayrilma kosulu yerine getirildikten sonra aylik talebinde bulunanlara önce borçlandigi süreler ve sözlesme ayligina esas Türkiye günlerinin toplamina göre belirlenecek ABO, bu sürelere ait kazançlar ve ilk ayligin baglandigi tarihteki yas esas alinarak sözlesme ayliginin baglandigi tarihten itibaren tam aylik hesaplanacaktir.